ေမာင္ခင္မင္ ( ဓႏုၿဖဴ )
ရာဇကုမာရ္ေက်ာက္စာ (ျမေစတီေက်ာက္ စာ) ကို သကၠရာဇ္ အခိုင္အမာပါေသာ အေစာဆံုး ျမန္မာစာအျဖစ္ ပညာရွင္တုိ႔ အသိ အ မွတ္ျပဳၾကသည္။ ထိုေက်ာက္စာ သည္ ရာဇကုမာရ္က က်န္စစ္သား ၏ ေက်းဇူးကို အေကာင္းဆံုးနည္း ျဖင့္ တံု႔ျပန္သည့္အေၾကာင္း မွတ္
တမ္းတင္ထားေသာစာ ျဖစ္သည္ကို ရည္ၫႊန္းလ်က္ ‘ျမန္မာစာေပသည္ ေက်းဇူးသိတတ္မႈျဖင့္ စတင္ခဲ့သည္’ ဟု ဆရာႀကီး ဦးေဖေမာင္ တင္က မိန္႔ဆိုဖူးပါသည္။
အျခား႐ႈေထာင့္တစ္ခုမွ ၾကည့္ ေသာအခါ ရာဇကုမာရ္ေက်ာက္စာ သည္ ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာ ဟူ ေသာ ရတနာသံုးပါးအခင္းအက်င္း ကို ပံုေဖာ္ထားေသာ မွတ္တမ္းတစ္ခု အျဖစ္ ႐ႈျမင္ရပါသည္။ ပုဂံသားတို႔၏ ဘာသာေရးဆိုင္ရာ အသိအျမင္ခံယူ ခ်က္တို႔ကို အဆင့္အ တန္းျမင့္ျမင့္ ထင္ဟပ္ေဖာ္ျပေနေသာ မွတ္တမ္း တစ္ခုဟု ဆိုႏုိင္ပါသည္။
ရာဇကုမာရ္ေက်ာက္စာတြင္ မွတ္တမ္းတင္ထားေသာ အေၾကာင္း အရာအခ်ဳပ္မွာ ဤသို႔ျဖစ္သည္။ သာသနာသကၠရာဇ္ ၁၆၂၈ ခုႏွစ္ တြင္ အရိမဒၵနပူရျပည္ (ပုဂံျပည္) ၌ ၿဂ႕ီႀတိဘုဝနာဒိတ်ဓမၼရာဇ (က်န္စစ္ သား) မင္း မင္းျပဳသည္။ ထုိမင္း၏ မိဖုရားတစ္ပါးမွာ ႀတိေလာက ဝဋံ သကာ ေဒဝီျဖစ္၍ မိဖုရား၏သား မွာ ရာဇကုမာရ္ျဖစ္သည္။ မင္းႀကီး သည္ မိဖုရားကို ကြၽန္သံုးရြာ ခ်ီးျမႇင့္ ခဲ့ရာ မိဖုရားကံကုန္ေသာ အခါ ထို ကြၽန္သံုးရြာကို သားျဖစ္သူ ရာဇ ကုမာရ္အား ခ်ီးျမႇင့္ျပန္သည္။ က်န္စစ္သားမင္းႀကီး ၂၈ ႏွစ္ နန္းစံ ၿပီးေနာက္ နာမက်န္းျဖစ္ကာ နတ္ ရြာစံလုဆဲဆဲ ျဖစ္ေနခ်ိန္တြင္ ရာဇ ကုမာရ္သည္ မင္းႀကီး၏ ေက်းဇူး တရားကို ဆင္ျခင္ေအာက္ေမ့ၿပီး မင္းႀကီးကို ေက်းဇူးတံု႔ျပန္ရန္ စီစဥ္သည္။ ေရႊဆင္းတုတစ္ဆူ သြန္း လုပ္ၿပီးေနာက္ မင္းႀကီးကို အပ္ႏွံၿပီး ထုိေရႊဆင္းတုကို မင္းႀကီးအတြက္ သြန္းလုပ္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း၊ မိမိကို မင္းႀကီးမွခ်ီးျမႇင့္ေသာ ကြၽန္သံုးရြာ ကိုလည္း ထိုေရႊဘုရားအား မိမိ လွဴဒါန္းေၾကာင္း ေလွ်ာက္ထား သည္။ မင္းႀကီးသည္ ရာဇကုမာရ္ ၏ အစီအမံကို အလြန္ႏွစ္သက္သည့္ အတြက္ သာဓုေခၚၿပီး မဟာေထရ္ အမွဴးျပဳေသာ သံဃာေတာ္မ်ားကို နန္းေတာ္သို႔ပင့္၍ သံဃာေ တာ္မ်ား ေရွ႕တြင္ ေရစက္သြန္းခ် လွဴဒါန္း သည္။ သာဓုအႏုေမာဒနာေခၚသည္။ မင္းႀကီး နတ္ရြာစံၿပီးေနာက္ ရာဇ ကုမာရ္သည္ ထုိေရႊ ဘုရားကို ဌာပနာ၍ ဂူဘုရားတစ္ဆူ တည္ သည္။ ကြၽန္သံုးရြာကိုလည္း ဘုရား အားလွဴဒါန္းသည္။ ထို႔ေနာက္ ရာဇ ကုမာရ္က ဤေကာင္း မႈသည္ သဗၺညဳတဥာဏ္ရေသာ အေၾကာင္း ျဖစ္ပါေစသတည္းဟူ၍ ဘုရား ဆုေတာင္းသည္။ မိမိ၏ သား၊ ေျမး၊ ေဆြမ်ဳိးျဖစ္ေစ၊ သူစိ မ္းျဖစ္ေစ ထိုကြၽန္မ်ားကို ႏွိပ္စက္ပါလွ်င္ အရိေမတၱယ်ဘုရားရွင္ကို မဖူးရပါ ေစႏွင့္ဟူ၍လည္း က်ိန္ဆိုသည္။ ဤကား ရာဇကုမာရ္ေက်ာက္ စာ၏ အေၾကာင္းအရာအခ်ဳပ္ျဖစ္သည္။
ဗုဒၶသာသနာ ထြန္းကားေန ေသာ ပုဂံျပည္တြင္ ပုဂံသားတို႔သည္ ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာ ဟူေသာ ရတနာသံုးပါးႏွင့္ ပတ္သက္၍ အသိအျမင္ ခံယူခ်က္မ်ား အဆင့္ အတန္း ျမင့္မားေနၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ထိုေက်ာက္စာ မွတ္တမ္းက ေဖာ္ျပ ေနသည္။
ရာဇကုမာရ္ေက်ာက္စာတြင္ ေတြ႕ရေသာ ‘ဘုရား’ ႏွင့္ ပတ္သက္ သည့္ ေဖာ္ျပခ်က္မ်ားကို ကြက္၍ ဆိုရလွ်င္ ရာဇကုမာရ္သည္ နတ္ရြာ စံခါနီးဆဲဆဲျဖစ္ေနေသာ ေက်းဇူးရွင္ မင္းႀကီး ဘဝကူးေကာင္းေစရန္ ေက်းဇူးတံု႔ျပန္ရာ၌ ေရႊဆင္းတု ႐ုပ္ပြားေတာ္တစ္ဆူ သြန္းလုပ္ေစ၍ မင္းႀကီးအားအပ္ႏွံၿပီး ေရစက္သြန္းခ် လွဴဒါန္းေစျခင္း၊ ထိုဆင္းတုေတာ္ကို ဌာပနာ၍ (ယခု ‘ျမင္းကပါ ဂူ ေျပာက္ႀကီးဘုရား’ ဟု ထင္ရွား ေသာ) ဂူဘုရားတစ္ဆူတည္ျခင္း၊ မိမိေကာင္းမႈအတြက္ ဘုရားဆု ေတာင္းျခင္းတုိ႔ကို ေတြ႕ရပါသည္။ ပုဂံသားတုိ႔သည္ ဘုရားရွင္၏ ဂုဏ္ ေက်းဇူးေတာ္မ်ားကို အေလးအနက္ ႏွလံုးသြင္း၍ ႐ုပ္ပြားဆင္းတု ေတာ္ မ်ား သြန္းလုပ္ျခင္း၊ ဂူဘုရား ေစတီ ပုထုိးမ်ားတည္ျခင္း၊ ကုသိုလ္ ေကာင္းမႈအတြက္ ဘုရားဆုေတာင္း ျခင္းတုိ႔ကို အေလးအနက္ေဆာင္ရြက္ ၾကရာ ရာဇကုမာရ္ေက်ာက္စာတြင္ ကုသိုလ္ရွင္ ရာဇကုမာရ္၏ ေဆာင္ ရြက္ခ်က္မ်ားအျဖစ္ ထိုအခ်က္မ်ား ကို အထင္အရွားေတြ႕ရပါသည္။
ဘုရားရွင္ေဟာၾကားေတာ္မူ ေသာ တရားေတာ္မ်ားကို ပိဋကတ္ စာေပမ်ား ဖတ္႐ႈေလ့လာၿပီး ခံယူ ႏွလံုးသြင္းေနၾကၿပီျဖစ္ေသာ ပုဂံသား တို႔၏ ခံယူခ်က္ကိုလည္း ေတြ႕ရပါ သည္။ မိမိ၏ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈ အက်ဳိးအျဖစ္ သဗၺညဳတဘုရားဆုကို ေတာင္းသည့္ ဆုေတာင္း စကားက ပုဂံသားတုိ႔၏ တရားသေဘာသက္ဝင္ မႈ အဆင့္အတန္းကို ေဖာ္ျပေနပါ သည္။ ထုိ႔ျပင္ ကြၽန္မ်ားကိုႏွိပ္စက္သူ သည္ အရိေမတၱ ယ်ဘုရားရွင္ကို မဖူးရပါေစႏွင့္ဟူ၍ က်ိန္ဆိုျခင္းက ေနာင္ပြင့္မည့္ ဘုရားရွင္ကို မဖူး ျမင္ ရဘဲ သံသရာတြင္ တဝဲလည္လည္ ျဖစ္ရမည္ကို မည္မွ်စိုးရြံ႕ထိတ္လန္႔ ၾကေၾကာင္းလည္း သြယ္ဝိုက္ေဖာ္ျပ လ်က္ ရွိပါသည္။ က်န္စစ္သားမင္း၏ နန္းတက္ႏွစ္ကို သာသနာသကၠရာဇ္ ျဖင့္ မွတ္သားႏုိင္သည့္အဆင့္အထိ ပိဋကတ္စာေပေလ့လာမႈ အဆင့္ အတန္း ျမင့္မားေနၿပီျဖစ္ေၾကာင္းလည္း အကဲခတ္ႏုိင္ပါသည္။
သံဃာႏွင့္ပတ္သက္၍ ခင္း က်င္းေဖာ္ျပထားေသာ အခ်က္မွာ က်န္စစ္သားမင္းႀကီး၏ နန္းေတာ္သို႔ မဟာေထရ္အမွဴးျပဳ၍ ေမာဂၢလိ ပုတၱတိႆေထရ္၊ သုေမဓပ႑ိ တေထရ္၊ ျဗဟၼပါလေထရ္၊ ျဗဟၼ ေဒဝေထရ္၊ ေသာနေထရ္၊ သဃၤ သနဝရပ႑ိတေထရ္တို႔ ၾကြေရာက္ ၿပီး ထိုသံဃာေတာ္တုိ႔၏ ေရွ႕ေမွာက္ တြင္ မင္းႀကီး ေရစက္သြန္းခ်ေၾကာင္း မွတ္တမ္းတင္ခ်က္ျဖစ္သည္။ ထို သံဃာေတာ္အားလံုးကို သင္ၿဂီ (သင္ႀကီး) ဟူေသာ စကားျဖင့္ ဝိေသသျပဳထားသည္။ သင္ႀကီးဟူ သည္ သံဃာေတာ္ အႀကီးအကဲ၊ ေထရ္ႀကီးဝါႀကီးဟု ဆိုလိုျခင္းျဖစ္ သည္။ ရာဇကုမာရ္ ေက်ာက္စာ ေနာက္ ေရးထိုးေသာ ေက်ာက္စာမ်ား တြင္လည္း အလွဴရွင္မ်ားက ဘုရား တည္သည့္ အေၾကာင္း၊ သံဃာေတာ္ မ်ားအတြက္ ေက်ာင္းေဆာက္လုပ္ လွဴဒါန္းသည့္အေၾကာင္း၊ ကြၽန္မ်ား၊လယ္မ်ားလွဴသည့္အေၾကာင္းတို႔ကို မွတ္တမ္းတင္ထား ရာ သာသနာစည္ ပင္ထြန္းကားေသာ အရိမဒၵနပူရ ပုဂံ ျပည္တြင္ ဘုရားပုထိုးမ်ားႏွင့္အတူ သံဃာေတာ္မ်ား သီတင္းသံုးရာ ေက်ာင္းေတာ္ ႀကီးမ်ား ေဆာက္လုပ္ ထားၿပီး သီတင္းသံုးေသာ သံဃာ ေတာ္မ်ားစည္စည္ကားကား ရွိေန ပံုကို ျမင္ေအာင္ မွန္းဆၾကည့္ႏုိင္ ပါသည္။
အေစာဆံုးျမန္မာစာျဖစ္ေသာ ရာဇကုမာရ္ေက်ာက္စာတြင္ ဗုဒၶ သာသနာ စည္ပင္ထြန္းကားမႈကို ထင္ဟပ္ျပေနေသာ ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာဟူေသာ ရတနာသံုးပါး၏ အခင္းအက်င္းကို ထင္ရွားတင့္တယ္ စြာ ေတြ႕ျမင္ရပါသည္။
ေမာင္ခင္မင္ (ဓႏုျဖဴ)