ေဆာင္မုန္းလသည္ ျမန္မာလမ်ားတြင္ ရွစ္လေျမာက္ျဖစ္ၿပီး မိုး ေႏွာင္းေဆာင္းဦးသာယာ ၾကည္ႏူး ဖြယ္ေကာင္းေသာ လရာသီျဖစ္သည္။ ရာသီဥတုသာယာၾကည္လင္သည့္ အေလ်ာက္ ပြဲေတာ္မ်ားသည့္လလည္း ျဖစ္ေပသည္။
ေလာကအေၾကာင္းႏြယ္ေသာ ေလာကီပြဲမ်ား၊ ဗုဒၶဘာသာမွ မီး႐ွဳဴး သန္႔စင္ ဖြားျမင္ေပးလိုက္ေသာ ဘာသာေရးပြဲေတာ္မ်ားျဖစ္သည္။ ကထိန္အလွဴပြဲ၊ မသိုးသကၤန္းရက္ လွဴပြဲ၊ ပံ့သကူပစ္ပြဲ၊ ၾကာသကၤန္း ကပ္လွဴပြဲ၊ တန္ေဆာင္တိုင္ မီးထြန္းပြဲေတာ္ မဲဇလီဖူးသုပ္ ေဝမွ်သည့္ ဓေလ့၊ က်ီးမႏိုးပြဲ၊ ရွင္မာလဲပြဲ၊ အမ်ိဳးသားေအာင္ပြဲေန႔မ်ားကို က်င္းပေလ့ ရွိၾကသည္။
တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ေန႔သည္ ဘာသာေရးေန႔အားျဖင့္ ‘သာမညဖလ အခါေတာ္ေန႔’ျဖစ္သည္။ ျမတ္စြာဘုရားသခင္သည္ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႔တြင္ အဇာတ သတ္မင္းအား ‘ရဟန္းျပဳရျခင္း၏ အက်ိဳး’ဟူေသာ သာမညဖလ သုတၱန္တရားကို ေဟာၾကားေတာ္ မူခဲ့ျခင္းကို အေၾကာင္းျပဳ၍ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႔ကို ‘သာမည ဖလအခါေတာ္ေန႔’ အျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ေန႔ကို ‘သံဃာေတာ္မ်ားေန႔’ဟူ၍လည္း ေခၚဆိုၾကသည္။
ဘုရားရွင္သည္ အဇာတသတ္မင္းအား ေဟာၾကားခဲ့ေသာ သာမညဖလ ရဟန္းျပဳျခင္း၏ မ်က္ေမွာက္ အက်ိဳး ၁၃ ရပ္ျဖစ္သည္။ ယင္းအက်ိဳးတုိ႔မွာ (၁)မင္းခစားဘဝႏွင့္ မင္းျပစ္မင္းဒဏ္မွ ကင္းလြတ္ျခင္းအက်ိဳး၊ (၂) အခြန္ထမ္းေဆာင္မႈ လြတ္ကင္း ျခင္းအက်ိဳး၊ (၃)ပါတိေမာကၡသံဝရသီ လႏွင့္ ျပည့္စံုသျဖင့္ အပါယ္ေဘးမွ ကင္းေဝးျခင္းအက်ိဳး၊ (၄) ဒုစ႐ိုက္ ကို ေရွာင္သျဖင့္ ဒုစ႐ိုက္ဒုကၡမွ ကင္း လြတ္၍ စူဠသီလႏွင့္ ျပည့္စံုျခင္း အက်ိဳး၊ (၅) ပြဲသဘင္အမ်ိဳးမ်ိဳး မ ေကာင္းေသာစကားအမ်ိဳးမ်ိဳးတုိ႔မွ ေရွာင္ၾကဥ္သျဖင့္ ထိုဒုကၡမ်ားမွ လြတ္၍ မဇၩိမသီလႏွင့္ ျပည့္စံုျခင္း အက်ိဳး၊ (၆) နကၡေဗဒင္ယၾတာကၡဏာ ေဆးကုျခင္းစသည္တို႔မွ ေရွာင္ၾကဥ္ သျဖင့္ အာဇီဝပါရိ သုဒၶိသီလႏွင့္ ညီၫြတ္၍ မဟာသီလႏွင့္ ျပည့္စံုျခင္း အက်ိဳး၊ (၇)ဣေျႏၵ ၆ ပါး၌ အကု သိုလ္မျဖစ္ေအာင္ ေစာင့္စည္းႏိုင္ ျခင္းအက်ိဳး၊ (၈)သတိႏွင့္ ျပည့္စံု ျခင္းအက်ိဳး၊ (၉)သမၸဇဥ္ (ဆင္ျခင္တံု)တရားႏွင့္ ျပည့္စံုျခင္းအက်ိဳး၊ (၁ဝ) သေႏၲာသ(ေရာင့္ရဲျခင္း)အက်ိဳး၊ (၁၁)နီဝရဏငါးပါးမွ လြတ္ကင္း ျခင္းအက်ိဳး၊ (၁၂)စ်ာန္တရားရႏိုင္ ျခင္းအက်ိဳး၊ (၁၃) ဝိဇၨာရွစ္ပါးႏွင့္ ျပည့္စံု၍ မဂ္ဖိုလ္ရႏိုင္ျခင္းအက်ိဳးတုိ႔ ျဖစ္ေပသည္။
အဇာတသတ္မင္းသားသည္ အသိဥာဏ္ ႏုနယ္စဥ္အခ်ိန္ အရွင္ ေဒဝဒတ္၏ စည္း႐ံုးမႈကို အထင္ႀကီးကာ ဖခင္ဘုရင္ ဗိမၼိသာရမင္းကို အက်ဥ္းခ်သတ္မိသည္ထိ ႀကီးစြာေသာ အမွားကို က်ဴးလြန္ခဲ့သည္။ အဇာတသတ္သည္ ဖခင္ဘုရင္ ဗိမၼိသာရကို သတ္မိသည့္အခ်ိန္မွစၿပီး ညစဥ္ အိပ္မေပ်ာ္ေသာေရာဂါ ေဝဒနာစြဲကပ္ေတာ့သည္။ သူ၏ မ်က္လံုးမ်ားကို လွံခ်က္ေပါင္း ရာေထာင္မက ထိုးဆြျခင္းခံရသကဲ့သို႔ ေဝဒနာကို ခံစားေနရသည္။ မည္သည့္ သမားေတာ္မွ မည္သည့္ ေဆြးစြမ္းေကာင္းျဖင့္ ကုသႏိုင္စြမ္း မရွိၾကေပ။
တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ညတစ္ ညတြင္ အဇာတသတ္မင္းသည္ မွဴးမတ္ေပါင္းစံုညီျဖင့္ ညီလာခံသဘင္ က်င္းပေနစဥ္ ဆီးႏွင္း၊ ျမဴတိမ္တို႔ ျဖင့္ ၾကည္ႏူးသာယာဖြယ္ေကာင္း လွသည့္ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ ေန႔ညအလွကို ၾကည့္႐ႈခံစားမိသည္။
အဇာတသတ္မင္းသည္ ဤသို႔ သာယာလွပေသာ ညခ်မ္း၌ မည္သည့္ပညာရွိ ရဟန္းပုဏၰားထံ ခ်ဥ္းကပ္ရလွ်င္ စိတ္ၾကည္လင္မႈအျပည့္ ရရွိႏိုင္မည္ကို မွဴးႀကီးမတ္ႀကီးတို႔ အား ေမးျမန္းသည္။ မွဴးႀကီးမတ္ႀကီး တုိ႔သည္ ၄င္းတို႔ႏွင့္ နီးစပ္ရာ တိတၳိ ဆရာႀကီးေျခာက္ေယာက္တုိ႔ထံ ေမးရန္ တင္ေလွ်ာက္ၾကသည္။
(၁) ပုရာဏႆပ ဆရာႀကီးသည္ အကိရိယဝါဒ – ဘာမွလုပ္ရန္ မလိုဟူေသာ ဝါဒသမားျဖစ္သည္။ မလုပ္ မ႐ႈပ္၊ မျပဳတ္ဟူေသာဝါဒႏွင့္တူသည္။
(၂) အဇိတေကာသကမၺလဆရာႀကီး သည္ နတၳိတဝါဒ – ဘာမွမရွိေသာ ဝါဒသမားျဖစ္သည္။
(၃) မကၡလိေဂါသာလဆရာႀကီးသည္ အေဟတုကဝါဒ – ေၾကာင္းက်ိဳးပယ္ ဝါဒသမားျဖစ္သည္။
(၄) ပကုဓကစၥာယနဆရာႀကီးသည္ အကတဝါဒ – မျပဳမျပင္ဝါဒသမား၊ ျပဳလည္းမျပဳ၊ ျပင္လည္းမျပင္သူ ျဖစ္သည္။
(၅) သၪၥယေဗလ႒ဆရာႀကီးသည္ အမရာဝိေကၡပဝါဒ – ေဝ့လည္ ေၾကာင္ပတ္ဝါဒသမားျဖစ္သည္။
(၆) နိကဏၭနာဋပုတၱဆရာႀကီးသည္ ဟာတုယာမသံဝရဝါဒ – ေစာင့္စည္းမႈ ေလးမ်ိဳးျဖင့္ ကံသံုးပါးကို ထိန္းထားေသာ ဂ်ိန္းဝါဒသမားျဖစ္သည္။
အဇာတသတ္မင္းသည္ အမတ္ႀကီးတုိ႔ ၫႊန္ျပသည့္ တိတၳိဆရာႀကီး ေျခာက္ဦးတုိ႔တရားကို လက္ခံႏိုင္ ျခင္းမရွိ၍ ဆရာဇီဝကအား ေမး ေတာ္မူသည္။
ဆရာဇီဝကသည္ ရာဇၿဂိဳဟ္ ၿမိဳ႕အနီးရွိ ဇီဝကသရက္ဥယ်ာဥ္၌ သီ တင္းသံုးေနေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာ ဘုရားရွင္ထံ ခ်ဥ္းကပ္ေလွ်ာက္ထား ရန္ အႀကံျပဳခ်က္အရ ယင္းတန္ ေဆာင္မုန္းလျပည့္ညတြင္ ျမတ္စြာ ဘုရားထံ သြားေရာက္ၾကသည္။
ျမတ္စြာဘုရားသီတင္းသံုးရာ ေက်ာင္းသို႔သြားသည့္အခါ နန္းေတာ္ အေရွ႕ဘက္တံခါးမွထြက္သည္။ ည အခါျဖစ္ျခင္း၊ အေရွ႕ဘက္၌ရွိသည့္ ေတာင္ရိပ္ေတာရိပ္၊ သစ္ရိပ္တုိ႔ ဖံုး အုပ္ေနျခင္းေၾကာင့္ အေမွာင္ဖံုးေန သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ လိုက္ပါသူအားလံုး တုိ႔သည္ မီး႐ွဴးမီးတိုင္ကိုယ္စီ ထြန္း ၫႇိၿပီး သြားၾကသည္။ မီး႐ွဴး မီးတိုင္ကို ေပါရာဏေဝါဟာရအားျဖင့္ ‘တန္ ေဆာင္(တန္ေဆာင္တိုင္)’ဟု ေခၚ သည္။ ျမတ္စြာဘုရားထံသို႔ အဇာ တသတ္မင္းႏွင့္ အၿခံအရံပရိသတ္ တို႔သည္ ဤသို႔မီး႐ွဴးမီးတိုင္မ်ား ထြန္း ၫႇိၿပီး သြားေရာက္ခဲ့ျခင္းမွ အစျပဳၿပီး တန္ေဆာင္တိုင္ပြဲေတာ္သည္ ျမတ္ စြာဘုရားရွင္ကို ပူေဇာ္ပြဲအေလ့အထ အျဖစ္ စတင္ျဖစ္တည္လာခဲ့သည္။
ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ေရွ႕ေမွာက္ သို႔ေရာက္ရွိသည့္အခါ အဇာတသတ္ မင္းသည္ ‘ေလာက၌ အတတ္ႀကီး တစ္ဆယ့္ရွစ္ပါးေသာ အတတ္ပ ညာတုိ႔သည္ မ်က္ေမွာက္လက္ငင္း အက်ိဳးတရားမ်ားကို ခံစားရႏိုင္ပါ သည္။ ရဟန္းျပဳျခင္း၏ မ်က္ေမွာက္ လက္ငင္း ခံစားခြင့္ရရွိႏုိင္မည့္ အက်ဳိး တရားမ်ားကုိ သိရွိလိုေၾကာင္း” ေလွ်ာက္ထားေမးျမန္းသည္။
ေက်းဇူးေတာ္ရွင္ ျမတ္စြာဘုရား သည္ သာမညဖလသုတၱန္ဟူေသာ အထက္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ ရဟန္းျပဳသျဖင့္ လက္ငင္းရရွိႏိုင္ ေသာ အက်ိဳး ၁၃ ပါးကို ေဟာၾကား ေတာ္မူသည္။ ျမတ္စြာဘုရား၏ ေဟာၾကားေတာ္မူေသာ သာမညဖလ သုတၱန္ကို နာၾကားရေသာ အဇာတ သတ္မင္းသည္ တရားအဆံုး၌ ေသာ တပန္တည္ႏိုင္ေသာ္လည္း ၄င္းျပဳ ခဲ့ေသာ ဖခင္ကိုသတ္ေသာကံသည္ မဂ္ဥာဏ္ဖိုလ္ဥာဏ္ကို တားျမစ္ထား ခဲ့သည္။
ျမတ္စြာဘုရားရွင္ကို ၾကည္ညိဳ သဒၶါစိတ္ ျပင္းျပသည့္အေလ်ာက္ လက္ရွိဘဝတြင္ မဂ္ဥာဏ္ဖိုလ္ဥာဏ္ မရရွိႏိုင္သည္ကို သိေသာ္လည္း အားေလ်ာ့ျခင္းမရွိဘဲ သာသနာ ေတာ္ကို ႀကိဳးစားေစာင့္ေရွာက္ခဲ့ သည္။ ရတနာသံုးပါးကို သက္ဝင္ယံု ၾကည္မႈ သဒၶါေကာင္းလြန္းသည္ ေၾကာင့္ ကာလၾကာျမင့္စြာ စြဲကပ္ေန သည္။ အိပ္မေပ်ာ္ေသာ ေရာဂါေဝဒ နာ ၿငိမ္းေအးသြားသည္။ ပုထုဇဥ္ တုိ႔တြင္ ရတနာသံုးပါးကို အၾကည္ညိဳ ဆံုး ဧတဒဂ္ေပးမွတ္တမ္းတင္ျခင္းခံ ရသည္။ ဒုကၡႀကီးေလးေသာ မဟာ အဝီစိငရဲမွ လြတ္ကင္းကာ ဒုကၡေပါ့ ပါးေသာ ေလာဟကမီၻငရဲ၌သာ က်ခံ ရေတာ့မည္။ ေနာင္အနာဂတ္ကာလ၌ ‘ဝိဇိတာဝီ’အမည္ျဖင့္ ပေစၥက ဗုဒၶါ တစ္ပါးျဖစ္ၿပီး ကြၽတ္တမ္းဝင္ရလိမ့္ မည္ျဖစ္သည္။
အဇာတသတ္မင္းသည္ ပထမ သံဃာယနာတင္ ဒကာအျဖစ္ ခံယူ သည္။ ဘုရားရွင္၏ ဓာတ္ေတာ္ မ်ားကို စုေဆာင္းသိမ္းဆည္း၍ ဓာတ္ေတာ္တိုက္ႀကီးတည္ထားခဲ့ သည္။ ဗုဒၶသာသနာႏွစ္ကို အတိအ က် သတ္မွတ္ခဲ့သည္။ ဗုဒၶဘာသာဝင္ တို႔ သာသနာႏွစ္ကို အတိအက် သံုး စြဲခြင့္ရရွိေနသည္မွာ အဇာတသတ္ မင္း၏ ေက်းဇူးျဖစ္သည္။
ေနာင္အခါ သီရိဓမၼာေသာက မင္းႀကီးသည္ အဇာတသတ္မင္း စု ေဆာင္းထားသည့္ ဓာတ္ေတာ္မ်ား ကို ရွာေဖြ၍ ေစတီေပါင္း ရွစ္ ေသာင္းေလးေထာင္ တည္ထားကိုး ကြယ္ သာသနာျပဳခဲ့ေသာေၾကာင့္ ယေန႔တိုင္ ဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ား ဖူး ေျမာ္ခြင့္ရေနၾကသည္။
ေက်းဇူးရွင္ ျမတ္စြာဘုရားသည္ အဇာတသတ္မင္းကို အေၾကာင္းျပဳ ၍ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ေသာ သာမ ညဖလ သုတ္ေတာ္သည္ ရဟန္းသံ ဃာေတာ္မ်ားအတြက္ ေၾကးမံုမွန္ ခ်ပ္ႀကီးတစ္ခုသဖြယ္ ျဖစ္တည္ေနၿပီး လူဒါယကာမ်ားအတြက္ ျပဒါးခ်ိန္ ႀကီးသဖြယ္ ျဖစ္တည္ေနသည္။ ရ ဟန္းသံဃာမ်ားသည္ ကိုယ္က်င့္သီ လရွိ မရွိကို ဤသုတ္ျဖင့္ ထင္ဟပ္ ေစႏိုင္ၿပီး လူဒါယကာမ်ားအဖို႔ မိမိ တို႔ကိုးကြယ္ေသာ ဆရာသမားတို႔၏ က်င့္ႀကံမႈ ဟုတ္ မဟုတ္၊ မွန္မမွန္ ကို ဤသုတၱန္ျဖင့္ ခ်ိန္ကိုက္ႏိုင္ျခင္း ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပသည္။
ျမတ္မင္းလိႈင္
ကိုးကား
အရွင္သံဝရာလကၤာရ-ဓမၼပိယဆရာ ေတာ္ေဟာၾကားသည့္ မဂၤလာအေပါင္းႏွင့္ ျပည့္စုံေသာ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ သာမညဖလ အခါေတာ္ေန႔