၁၉၆၅ ခုႏွစ္တြင္ ကြၽန္ေတာ္ ပုသိမ္ေကာလိပ္မွ ရန္ကုန္ ဝိဇၨာႏွင့္ သိပၸံတကၠသိုလ္သို႔ ျပန္ေျပာင္းရသည္။ ထိုႏွစ္တြင္ အလုပ္သမားကိုယ္စားလွယ္ေတာ္ ႀကီးမ်ားကို တကၠသိုလ္ဆရာ၊ ဆရာမ မ်ားက ေကြၽးေမြးဧည့္ခံရသည့္ အစီ အစဥ္မွာ ကြၽန္ေတာ္ပါဝင္ရျခင္းျဖစ္ သည္။ မွတ္မွတ္ရရ ေနာက္ထပ္ပါဝင္ ေဆာင္ရြက္ရသည့္ အလုပ္တစ္ခုက လူငယ္ေရးရာညေက်ာင္းမွာ စာသင္ ေပးသည့္ အလုပ္ျဖစ္သည္။ ထို အလုပ္ကိုေတာ့ ခိုင္း၍လုပ္ရျခင္း မဟုတ္ပါ။ ကိုယ္တိုင္က လုပ္ခ်င္ သည့္အတြက္ စိတ္ထက္သန္စြာ ဝင္ လုပ္ျခင္း ျဖစ္သည္။
ထုိအခ်ိန္တြင္ ရန္ကုန္မွာ ၿမိဳ႕ နယ္အလိုက္ လူငယ္႔ေရးရာ ည ေက်ာင္းမ်ား ဖြင့္ေနပါၿပီ။ အလုပ္တစ္ဖက္ႏွင့္ ဆယ္တန္းေအာင္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနၾကေသာ လူငယ္လူရြယ္ မ်ားအတြက္ အခြင့္အလမ္းေကာင္း တစ္ခု ျဖစ္ပါသည္။ ကြၽန္ေတာ္ေန ေသာ ေတာင္ဥကၠလာပတြင္ အ.ထ.က ၁ မွာ လူငယ္ေရးရာ ညေက်ာင္းဖြင့္ေနေၾကာင္း သိရ သည္။ ဘြဲ႕ရၿပီးစ သူငယ္ခ်င္းေတြ ဝင္ၿပီးလုပ္အားေပးေနၾကသည္။ ဆယ္တန္းမေအာင္ေသးေသာ သူငယ္ခ်င္းေတြလည္း ေက်ာင္းျပန္ တက္ေနၾကသည္။ ေက်ာင္းတက္ ေနေသာ သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္က စိတ္ႀကိဳက္ျမန္မာစာ ဘာသာရပ္ အတြက္ သင္မည့္ဆရာ မျပည့္စံုေသး ေၾကာင္းေျပာသည့္အတြက္ ကြၽန္ ေတာ္စိတ္ဝင္စားသြားသည္။ ကြၽန္ ေတာ္သင္ခ်င္ေၾကာင္း သူငယ္ခ်င္းကို ေျပာျပေတာ့ သူငယ္ခ်င္းက “ဟာ ခင္ဗ်ားလာသင္ရင္ ေကာင္းတာေပါ့ ဗ်ာ၊ ေက်ာင္းကို တစ္ရက္လာၿပီး စံုစမ္းပါလား”ဟု အႀကံေပးသည္။ ကြၽန္ေတာ္သြား စံုစမ္းေတာ့ သင္ တန္းတာဝန္ခံ လူငယ္႔ေရးရာမွဴး ဦးေအာင္စိုးက ဝမ္းသာအားရ ႀကိဳဆိုၿပီး ကြၽန္ေတာ့္ကို ခ်က္ခ်င္း ဆရာခန္႔လိုက္ပါသည္။ စိတ္ႀကိဳက္ ျမန္မာစာဥမၼာဒႏၲီပ်ိဳ႕သင္မည့္သူ မရွိေသးသည့္အတြက္ ကြၽန္ေတာ္ တာဝန္ယူလိုက္သည္။
ထိုႏွစ္က လူငယ္႔ေရးရာည ေက်ာင္းမွာ လုပ္အားေပးသည္႔ =ေစတနာဆရာ+မ်ားကို ကားျဖင့္ အႀကိဳအပို႔လုပ္ေပးသည္။ ေက်ာင္း မွာ ေကာ္ဖီ၊ မုန္႔တုိ႔ျဖင့္ ဧည့္ခံသည္။ ေက်ာင္းသားလည္း ေတာ္ေတာ္ မ်ားသည္။ ဆရာလည္း ေတာ္ေတာ္ မ်ားသည္။ စည္စည္ကားကား တက္ တက္ၾ<ြကၾ<ြကရွိၾကသည္။ ဦးေအာင္ စိုးက ေက်ာင္းစည္းကမ္းကို ၾကပ္ ၾကပ္မတ္မတ္ကိုင္သည္။ ေက်ာင္း သားမ်ား စိတ္ဝင္တစားသင္ယူ ဆည္းပူးၾကသည္။ ထုိႏွစ္က ဆရာ၊ ဆရာမမ်ား လစာမယူၾကပါ။ ေနာက္ ႏွစ္ေတြမွာေတာ့ လစာ ၁၂ဝ က်ပ္ရ သည္။ ထိုေငြက မနည္းလွပါ။ စာအုပ္ဖိုး၊ လက္ဖက္ရည္ဖိုးအတြက္ လံုေလာက္ပါသည္။
ကြၽန္ေတာ္က စိတ္ႀကိဳက္ျမန္မာ စာတန္းခြဲေတြကိုလွည့္ၿပီး ဥမၼာဒႏၲီ ပ်ိဳ႕ သင္ေပးသည္။ ေက်ာင္းသားေတြ က အလုပ္တစ္ဖက္ႏွင့္ေက်ာင္းတက္ ရသူေတြမ်ားသည္။ တခ်ိဳ႕ဆိုလွ်င္ အိမ္ေထာင္ရွင္ေတြ၊ အေဖေတြ၊ အေမေတြပင္ျဖစ္ေနပါၿပီ။ ႐ံုးေတြမွာ အရာရွိျဖစ္သူေတြ ျဖစ္ေနပါၿပီ။ ဆယ္တန္းေအာင္ခ်င္သည့္ဆႏၵျဖင့္ ႀကိဳးႀကိဳးစားစား ေက်ာင္းတက္ၾက သည္။ ဆရာ၊ ဆရာမေတြက ဘြဲ႕ရၿပီးစ လူငယ္ေတြမ်ားသည္။ တက္တက္ၾ<ြက ၾ<ြကရွိသည္။ စာသင္ဖို႔ေလာဘႀကီး သည္။ စေန၊ တနဂၤေႏြမွာ ေန႔ခင္း ဘက္ အခ်ိန္ပိုေခၚၿပီး သင္ေသး သည္။ ေငြေၾကးအတြက္မဟုတ္ဘဲ စာသင္ခ်င္စိတ္ျဖင့္ ဝါသနာအရ ထက္ထက္သန္သန္ သင္ၾကသူမ်ား ျဖစ္သည္။ ေက်ာင္းသူ၊ ေက်ာင္းသား ေတြႏွင့္ ခင္မင္ရင္းႏွီးၾကသည္။ ကြၽန္ ေတာ္က ေနာက္ပိုင္းက်ေတာ့ ဥမၼာ ဒႏၲီပ်ိဳ႕သာမကေတာ့ဘဲ ကဗ်ာဖြဲ႕ နည္းလည္း သင္ေပးရသည္။ ပင္ ရင္းျမန္မာစာ ဦးပုညဝတÄဳေလးပုဒ္ လည္း သင္ေပးရသည္။
ပထမဆံုးႏွစ္တြင္ သင္ၾကားေပး သူေတြထဲမွာ စာေရးဆရာႀကီး ဦးေသာ္ဇင္လည္းပါသည္။ ထိုႏွစ္ တြင္ ေက်ာင္းအလုပ္ေတြကို ပတ္စာ ခြာ ဖ်ာသိမ္းကူညီလုပ္ကိုင္ေပးသူ မ်ားမွာ ဦးျမသိန္းႏွင့္ ဦးမင္းေခါင္ ဦးတို႔ျဖစ္သည္။ ဦးျမသိန္းက လမ္းစဥ္ပါတီ တာဝန္မ်ားကိုလည္း တက္တက္ၾ<ြကၾ<ြက ေဆာင္ရြက္သည္။ ဦးမင္းေခါင္ဦးမွာ လမ္းစဥ္သတင္း အယ္ဒီတာအျဖစ္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေဆာင္ရြက္ၿပီး ေရာဂါေဝဒနာျဖင့္ ႐ုတ္တရက္ ကြယ္လြန္သြားရွာသည္။ ေနာက္ႏွစ္ေတြက်ေတာ့ အႀကိဳ၊ အပို႔အစီအစဥ္မရွိေတာ့ပါ။ ကြၽန္ ေတာ့္မွာ ညေနဘက္၅နာရီ ေလာက္ ေက်ာင္းကျပန္ေရာက္သည္ႏွင့္ ေရမိုးခ်ိဳး၊ ထမင္းစားၿပီး ညေန၆ နာရီအမီေက်ာင္းကို ဆိုက္ကားျဖင့္ သြားသည့္အခါသြား၊ ေျခက်င္ ေလွ်ာက္သည့္အခါ ေလွ်ာက္ရသည္။ ညေက်ာင္းမွာ စာသင္ၿပီး အိမ္ျပန္ ေရာက္ေတာ႔ ည၉နာရီေက်ာ္ပါၿပီ။ ပင္ပန္းေသာ္လည္း ေပ်ာ္ပါသည္။
သံုးေလးႏွစ္ၾကာေတာ့ ေတာင္ ဥကၠလာပ ၁၃ရပ္ကြက္ထဲက အ.ထ.က ၃ မွာ လူငယ္႔ေရးရာ ည ေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္း ထပ္ဖြင့္သည္။ ကြၽန္ေတာ္က ထိုရပ္ကြက္မွာေန သည္မို႔ အိမ္ႏွင့္နီးေသာ ထိုေက်ာင္း သို႔ ေျပာင္းလိုက္သည္။ တစ္ရပ္ကြက္ တည္းမွာ အတူေနေသာ ဦးေမာင္ ေမာင္ရီ (ၫႊန္ခ်ဳပ္ -ၿငိမ္း)၊ ဦးမ်ိဳးဝင္း (အထက္တန္းျပ-ၿငိမ္း)၊ ဦးမင္းေခါင္ ဦးတုိ႔ႏွင့္ သြားအတူလာအတူ ခင္မင္ ရင္းႏွီးၾကသည္။ အ.ထ.က ၃ ညေက်ာင္းမွာ အတူတူစာသင္ၾက သည္။ ၁၉၇၃ ခုႏွစ္တြင္ ကြၽန္ေတာ္ အိမ္ေထာင္က် လက္ထပ္ၿပီး ကမာ ရြတ္၊ လွည္းတန္းသို႔ေျပာင္းသြား သည့္အခ်ိန္အထိ ၈ႏွစ္မွ် သင္ၾကား ျဖစ္ခဲ့ပါသည္။ ညေက်ာင္းတက္သည့္ တပည့္အမ်ားအျပား ဆယ္တန္း ေအာင္သြားၾကၿပီး တကၠသိုလ္ဆက္ တက္ၾကသည္ကို ျမင္ရေတြ႕ရသည့္ အတြက္ ဝမ္းသာရပါသည္။
ျပန္စဥ္းစားၾကည့္ေသာအခါ ပညာသင္လိုေသာစိတ္ျဖင့္ မိုးထဲေလ ထဲမွာ ပုဆိုးခါးေတာင္းက်ိဳက္၊ ထဘီ တိုတိုဝတ္၍ ေက်ာင္းသို႔လာၾကၿပီး စာသင္ခန္းထဲမွာ ေသြးလာစုပ္ေသာ ျခင္ေတြကို တဖတ္ဖတ္႐ိုက္ရင္း ဆရာေတြ သင္သမွ် ႀကိဳးစားနား ေထာင္ရေသာ တပည့္မ်ားကို ျမင္ ေယာင္လာပါသည္။ လူငယ္႔ေရးရာ ညေက်ာင္းေခတ္မွာ ပညာဒါနျပဳ ခြင့္ႀကံဳရသည္ကို ဝမ္းသာပီတိျဖစ္မိ ပါသည္။
ေနာက္အမွတ္တရ တစ္ခုက ေတာ့ ႏွစ္စဥ္ “ေမေဒး” ေန႔မွာ က်ိဳကၠဆံကြင္းသို႔ ခ်ီတက္ရျခင္း ျဖစ္သည္။ အလုပ္သမားေန႔လူထုအစည္း အေဝးကို က်ိဳကၠဆံကြင္းမွာ ႏွစ္စဥ္ က်င္းပသည့္အတြက္ ပါတီယူနစ္ မ်ားက ဦးေဆာင္ၿပီး ႏွစ္စဥ္ခ်ီတက္ ရပါသည္။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ေနထိုင္ ေသာ ကမာရြတ္လွည္းတန္းမွ ခ်ီတက္လာသူမ်ားက ကမၻာေအး ဘုရားလမ္း၊ ကုကၠိဳင္းနားက ဗဟန္း အ.ထ.က ၂ မွာ စုရပ္လုပ္ၿပီး စုေဝးရသည္။ အခ်ိန္က်ေတာ့ ထုိေန ရာမွာ က်ိဳကၠဆံကြင္းသို႔ ခ်ီတက္ရ သည္။ ေန႔ခင္းဘက္ ေနပူရွိန္ ေအာက္မွာ ေခြၽးတလံုးလံုးႏွင့္ ခ်ီ တက္ရသည္မွာ အလြန္ပင္ပန္းပါ သည္။ ထိုအစီအစဥ္ စတင္စဥ္က ညဘက္မွာ ခ်ီတက္ၿပီး မနက္မိုးလင္း ခ်ိန္တြင္ က်ိဳကၠဆံကြင္းသို႔ ေရာက္ သည္။
တစ္ခါတြင္ ညဘက္ခ်ီတက္သူ မ်ား လမ္းေဘးမွာ ေခတၱနားေနၾကစဥ္ အရွိန္ျဖင့္ ေမာင္းလာေသာကား တစ္စီးက ဝင္တိုက္မိသည့္အတြက္ ေသေက်ဒဏ္ရာရၾကသည္။ ဝင္ တိုက္မိသူမ်ားလည္း အျပစ္ႀကီး ႀကီးရၾကသည္။ ထိုႏွစ္ကစ၍ ေန႔ဘက္ခ်ီတက္သည့္ အစီအစဥ္ျဖစ္ သြားသည္ဟု သိရသည္။ တစ္ေနကုန္ ပင္ပင္ပန္းပန္း ခ်ီတက္လာၿပီး ညေန ေစာင္းေတာ့မွ က်ိဳကၠဆံကြင္းထဲ ေရာက္သည္။ သုိ႔ေသာ္ အစည္း အေဝးက်င္းပေသာ စင္ျမင့္က အေဝးႀကီးမွာရွိေနၿပီး ခ်ီတက္လာ သည့္၏ပရိသတ္အသံမ်ား ဆူညံေန သည့္အတြက္ အခမ္းအနား က်င္းပ သည့္ အစီအစဥ္ကို တစ္ခါမွ ေကာင္း ေကာင္းမၾကား လိုက္ရပါ။ အခမ္း အနားၿပီးေတာ့ ထျပန္လာၾက သည္။ အျပန္က်ေတာ့ ကားေတြႏွင့္ လိုက္ပို႔သည္။ ဤပံုစံအတိုင္း ႏွစ္စဥ္ခ်ီ တက္ခဲ့ရသည္ကို သတိတရျဖစ္ေနပါသည္။
ကြၽန္ေတာ္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ရ ေသာ အလုပ္တစ္ခုကေတာ့ ၿမိဳ႕နယ္ ျမန္မာစာအဖြဲ႕ ၂ဖြဲ႕မွာ ပါဝင္ၿပီး ျမန္မာအဘိဓာန္အတြက္ ေဝါဟာရ မ်ား စုေဆာင္းေပးရျခင္းျဖစ္သည္။ ျမန္မာစာေပ ျပဳစုေရးႏွင့္ဘာသာ ျပန္ေကာ္မရွင္ (ျမန္မာစာအဖြဲ႕)က ျမန္မာအဘိဓာန္ျပဳစုရန္အတြက္ ေဝါ ဟာရမ်ားေပးပို႔ရန္ ေတာင္းခံခဲ့ရာ ထိုလုပ္ငန္းကို အေထာက္အကူျပဳရန္ အတြက္ ၿမိဳ႕နယ္ပါတီယူနစ္မ်ားက ၿမိဳ႕နယ္ျမန္မာစာအဖြဲ႕မ်ားဖြဲ႕စည္း ေပးၿပီး ထိုလုပ္ငန္းကို အကူအညီ ေပးခဲ့ပါသည္။ ကြၽန္ေတာ္က ေတာင္ဥကၠလာပမွာ ေနထိုင္သည့္ အတြက္ေတာင္ဥကၠလာပၿမိဳ႕နယ္ ျမန္မာစာအဖြဲ႕မွာ အဖြဲ႕ဝင္အျဖစ္ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ရသည္။ ဥကၠ႒မွာ ေအာင္သန္းမႏၲေလး (ေမာင္ေမာင္ ေအာင္)ကေလာင္အမည္ခံ ဦးေအာင္သန္း ျဖစ္သည္။ အဖြဲ႕ဝင္ မ်ားထဲမွာ ဆရာ ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္၊ ဆရာမင္းသူရိန္ (ဦးၫြန္႔ေဝ)စသည့္ စာေရးဆရာမ်ား ပါသည္။ အထက္ တန္းေက်ာင္းမ်ားမွ ျမန္မာစာ ဆရာမ်ားလည္းပါသည္။ လစဥ္ အစည္းအေဝးလုပ္ၿပီး ေဝါဟာရမ်ား ေဆြးေႏြးၾကသည္။
ကြၽန္ေတာ္တာဝန္ထမ္းေဆာင္ ေနေသာ ပညာေရးတကၠသိုလ္မွာ ကမာရြတ္ၿမိဳ႕နယ္ထဲတြင္ ပါဝင္သည့္ အတြက္ ကမာရြတ္ၿမိဳ႕နယ္ ျမန္မာစာ အဖြဲ႕ဖြဲ႕စည္းရာတြင္ ဒုတိယ ဗိုလ္မွဴး ႀကီးစံျမင့္ (ပညာေရးတကၠသုိလ္ ပါေမာကၡခ်ဳပ္)က ဥကၠ႒၊ ကြၽန္ေတာ္ က အတြင္းေရးမွဴးအျဖစ္ တာဝန္ယူ ရသည္။ အဖြဲ႕ဝင္မ်ားအျဖစ္ ရန္ကုန္ တကၠသုိလ္ ျမန္မာစာဌာန၊ တကၠ သိုလ္မ်ား ဗဟိုစာၾကည့္တိုက္၊ တကၠသိုလ္ ဘာသာျပန္ႏွင့္ စာအုပ္ ထုတ္ေဝေရးဌာနတုိ႔မွ ပုဂၢိဳလ္မ်ားႏွင့္ ကမာရြတ္ၿမိဳ႕နယ္ရွိ အ.ထ.ကမ်ား မွ ျမန္မာစာ ဆရာ၊ဆရာမမ်ား ပါဝင္ပါသည္။ အဖြဲ႕လုပ္ငန္းမ်ား အဆင္ေျပေခ်ာေမြ႕ေစရန္ဆရာ ဦးဖိုးေက်ာ္ျမင့္ (ကမာရြတ္ၿမိဳ႕နယ္ ပါတီယူနစ္၊ အရန္ေကာ္မတီဝင္)က ေဆာ္ၾသႀကီးၾကပ္ေပးပါသည္။ ပါတီ ယူနစ္တြင္ လစဥ္အစည္းအေဝးလုပ္ ၿပီး ေဝါဟာရမ်ား စုေဆာင္း၍ ျမန္မာစာအဖြဲ႕သို႔ ေပးပို႔ရသည္။ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ား အခ်င္းခ်င္း ေျပာဆိုေဆြးေႏြးရသည့္အတြက္ အသိအျမင္ ဗဟုသုတဖလွယ္ခြင့္ရ ပါသည္။ ေဝါဟာရအမ်ားအျပား လည္း စုေဆာင္းေပးပို႔ႏိုင္ခဲ့ပါသည္။ ၁၉၇၃ခုႏွစ္တြင္ ကြၽန္ေတာ္ေတာင္ ဥကၠလာပမွ ကမာရြတ္၊ လွည္းတန္း သို႔ ေျပာင္းလာသည့္အတြက္ ေတာင္ဥကၠလာပၿမိဳ႕နယ္ ျမန္မာစာအဖြဲ႕မွာ မေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေတာ့ပါ။ ကမာရြတ္ ၿမိဳ႕နယ္ ျမန္မာစာအဖြဲ႕မွာေတာ့ အစအဆံုး ေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့ပါသည္။
ေမာင္ခင္မင္ (ဓႏုျဖဴ)