၁၉၂ဝ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာလ ၁၃ ရက္က စတင္ခဲ့ေသာ ျမန္မာ့႐ုပ္ ရွင္သည္ ၂ဝ၂ဝ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တို ဘာလ ၁၃ ရက္ဆိုလွ်င္ ျမန္မာ့႐ုပ္ ရွင္အႏွစ္ ၁ဝဝ ျပည့္ေပေတာ့မည္။ ပထမဦးဆံုး႐ိုက္ကူးေသာ ျမန္မာ့႐ုပ္ ရွင္ဇာတ္ကား ‘ေမတၱာႏွင့္ သူရာ’ကို ႐ြိဳင္ရယ္စီနီမာ႐ံုတြင္ ႐ံုတင္ျပသခဲ့ သည္။ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္ ျမန္မာ့႐ုပ္ရွင္ စိန္ရတုသဘင္ပြဲ က်င္းပခဲ့စဥ္က ျမန္ မာ့႐ုပ္ရွင္သမိုင္းကို သမိုင္းျပဳစုေရး ေကာ္မတီ စတင္ဖြဲ႕စည္း၍ျပဳစုခဲ့ သည္။ ျမန္မာ့႐ုပ္ရွင္ ၇၅ ႏွစ္တာ ကာလမွာပင္ ပထမဦးဆံုး႐ိုက္ကူး ေသာ ‘ေမတၱာႏွင့္ သူရာ’ ႐ုပ္ရွင္ ဇာတ္ကားျပသရက္ကို အတိအက် မသိႏိုင္ေတာ့ေပ။ တခ်ိဳ႕က ေအာက္ တိုဘာလ ၁၇ ရက္၊ ၂၃ ရက္ စသ ျဖင့္ အမ်ိဳးမ်ိဳး အဖံုဖံုမိမိသတ္မွတ္ ထားေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ား တင္ျပၾကသည္။ မည္သည့္ျပသရက္ ကို ယူရမွန္းမသိေအာင္ ကြဲလြဲမႈေတြ ရွိၾကသည္။
ျမန္မာ့႐ုပ္ရွင္စိန္ရတုသဘင္ က်င္းပမည့္ကာလတြင္ အနယ္နယ္ အရပ္ရပ္မွ ႐ုပ္ရွင္ႏွင့္ပတ္သက္ ေသာ စာရြက္စာတမ္းမ်ား၊ ႐ုပ္ရွင္ လက္ကမ္းေၾကာ္ျငာမ်ား၊ စက္ပစၥည္း မ်ား လွဴဒါန္းၾကသည္။ ထိုအထဲတြင္ ရွားရွားပါးပါး လက္ကမ္းေၾကာ္ျငာ တစ္ခုပါလာသည္။ ျမန္မာ့ပထမဦး ဆံုး ႐ုပ္ရွင္ေမတၱာႏွင့္သူရာ ႐ုပ္ရွင္ လက္ကမ္း ေၾကာ္ျငာေတြ႕ ရသည္။ လက္ကမ္း ေၾကာ္ ျငာတြင္ ေမတၱာႏွင့္ သူရာ ႐ုပ္ရွင္ ဇာတ္ကားအား ၁၉၂ဝ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာလ ၁၃ ရက္တြင္ ရြိဳင္ ရယ္စီနီမာ႐ံု၌႐ံုတင္ျပသေၾကာင္း တိတိက်က်သိရသည္။ ေနာက္ပိုင္း တြင္ ပထမဦးဆံုးျမန္မာ့ ႐ုပ္ရွင္ဇာတ္ ကား ‘ေမတၱာႏွင့္သူရာ’ ႐ံုတင္ျပသ ေသာေန႔ကို ျမန္မာ့႐ုပ္ရွင္ေန႔ဟု သတ္ မွတ္ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ျမန္မာ့႐ုပ္ရွင္ ေန႔ အခမ္းအနားက်င္းပျခင္း၊ ႐ုပ္ရွင္ သက္ႀကီးပူေဇာ္ပြဲက်င္းပျခင္းမ်ားကို ႏွစ္စဥ္ ေအာက္တိုဘာလ ၁၃ ရက္ ေန႔တြင္ က်င္းပလာခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
၁၉၂ဝ ခုႏွစ္မွစ၍ ရတုတစ္ခု လွ်င္ ၂၅ ႏွစ္စီသတ္မွတ္ထားၾကသည္။ ၁၉၂ဝ ခုႏွစ္မွ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္အထိ ၂၅ ႏွစ္ကို ျမန္မာ့႐ုပ္ရွင္ ေရႊရတုကာလ အျဖစ္ သတ္မွတ္သည္။ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ မွ ၁၉၇ဝ ခုႏွစ္အထိ ၂၅ ႏွစ္ကို ျမန္ မာ့႐ုပ္ရွင္ေရႊရတုကာလအျဖစ္ သတ္ မွတ္သည္။ ၁၉၇ဝ ခုႏွစ္မွ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္ အထိ ၂၅ ႏွစ္ကို ျမန္မာ့႐ုပ္ရွင္ စိန္ ရတုကာလအျဖစ္ သတ္မွတ္သည္။ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္၊ ၂ဝ၂ဝ ခုႏွစ္အထိ ၂၅ ႏွစ္ကို ပတၱျမားရတုကာလအျဖစ္ သတ္မွတ္ ထားၾကသည္။ ၁၉၂ဝ ခုႏွစ္မွစခဲ့ေသာ ျမန္မာ့႐ုပ္ရွင္သည္ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာ့႐ုပ္ရွင္ ေငြ ရတုကာလၿပီးေျမာက္ၿပီ ျဖစ္ေပ သည္။ သို႔ေသာ္ ျမန္မာ့႐ုပ္ရွင္ ေငြရ တုသဘင္ပြဲကို က်င္းပႏိုင္ခဲ့ျခင္းမရွိ ေပ။
ျမန္မာ့႐ုပ္ရွင္ဖခင္ႀကီး ဦးအံုး ေမာင္သည္ ျမန္မာ့႐ုပ္ရွင္ေပၚထြက္ လာေအာင္ စတင္ၿပီးလမ္းေဖာက္စဥ္ ကပင္ အခက္အခဲေပါင္းစံုၾကားမွ ႀကိဳးႀကိဳးစားစား လုပ္ေဆာင္ၾကရျခင္း ျဖစ္သည္။ ျမန္မာ့႐ုပ္ရွင္ေငြရတု သဘင္က်င္းပရမည့္ အခ်ိန္မွာလည္း တိုင္းတစ္ပါးလက္ေအာက္တြင္သာ ရွိေနေသးသည္။ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္က ႐ုပ္ ရွင္ေငြရတု သဘင္ပြဲမက်င္းပႏိုင္ဘဲ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္က်မွသာ စက္မႈလက္မႈ ျပပြဲႏွင့္ ပူးေပါင္း၍ ျမန္မာ့႐ုပ္ရွင္ ေငြရတုသဘင္ပြဲကို က်င္းပႏိုင္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ျမန္မာ့႐ုပ္ရွင္ ေငြရတု သဘင္ပြဲသို႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ အတူ ဘုရင္ခံကိုယ္တိုင္ ၾကြေရာက္ ခ်ီးျမႇင့္သည္။ ႐ုပ္ရွင္ေငြရတုသဘင္ ပြဲတြင္ ႐ုပ္ရွင္ဖခင္ႀကီး ဦးအံုးေမာင္၊ ဇာတ္မင္းသားႀကီး ဂရိတ္ဦးဖိုးစိန္၊ ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ိဳတို႔ တက္ေရာက္ ေၾကာင္းလည္း သိရသည္။
၁၉၄၆ ခုႏွစ္မွ ၁၉၇ဝ ခုႏွစ္အ ထိ ျမန္မာ့႐ုပ္ရွင္ ေငြရတုကာလျဖစ္ သည္။ ေရႊရတုကာလတြင္ ျမန္မာ့ ႐ုပ္ရွင္ဇာတ္ကား ထုတ္လုပ္မႈအေရ အတြက္မ်ားသလို ႐ုပ္ရွင္ဇာတ္ကား ေကာင္းမ်ားစြာ ထြက္ရွိေသာ အခ်ိန္ အခါျဖစ္သည္။ ျမန္မာ့႐ုပ္ရွင္ေရႊရတု သဘင္ပြဲႀကီးကို ရန္ကုန္ႏွင့္ မႏၲေလး ၿမိဳ႕မ်ားတြင္ က်င္းပႏိုင္ခဲ့သည္။ ႐ုပ္ရွင္မင္းသားႀကီး ဦးသက္ ရွည္က သူ႔ေငြႏွင့္သူ စိုက္ထုတ္ ကုန္ က်ခံကာ ဗဟန္းအုတ္လမ္းရွိ သူ႔ အိမ္ၿခံဝင္းတြင္ သီးျခား႐ုပ္ရွင္ေရႊရ တုပြဲကို စည္စည္ကားကား က်င္းပႏိုင္ ျခင္းကို မွတ္တမ္းတင္ရမည္ျဖစ္သည္။
၁၉၇ဝ ခုႏွစ္မွ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္အ ထိ ျမန္မာ့႐ုပ္ရွင္ စိန္ရတုကာလ ျဖစ္သည္။ ျမန္မာ့႐ုပ္ရွင္စိန္ရတုသ ဘင္ပြဲ ျဖစ္ေျမာက္ေရး ေကာ္မတီကို ဖြဲ႕စည္းေပးစဥ္ကပင္ ႏိုင္ငံေတာ္ အႀကီးအကဲမ်ားက ျဖစ္ေျမာက္ေရး ေကာ္မတီ နာယကႀကီးမ်ားအျဖစ္ ပါဝင္လာသည္မွာ ဝမ္းသာစရာပင္ ျဖစ္သည္။ ႐ုပ္ျမင္သံၾကားမ်ား ေပၚ ေပါက္ေနၿပီျဖစ္ရာ သတင္းျပန္႔ႏွံ႕မႈက အလြန္ျမန္ဆန္ က်ယ္ျပန္႔လွသည္။ ႐ုပ္ျမင္သံၾကားႏွင့္သတင္းစာ၊ မီဒီ ယာမ်ား၏ ေက်းဇူးေၾကာင့္ အနယ္ နယ္အရပ္ရပ္ရွိ ႐ုပ္ရွင္ခ်စ္သူမ်ားထဲ မွ ႐ုပ္ရွင္ႏွင့္ပတ္သက္ေသာ စာရြက္ စာတမ္းမ်ား၊ လက္ကမ္းေၾကာ္ျငာ မ်ား၊ ပိုစတာမ်ား၊ စက္ပစၥည္းမ်ား၊ အလွဴခံရရွိျခင္းျဖစ္သည္။ ျမန္မာ့႐ုပ္ ရွင္ စိန္ရတုသဘင္ပြဲေတာ္ကို တပ္မ ေတာ္ခန္းမတြင္ ျပခန္းမ်ားကို လည္း ေကာင္း၊ အမ်ိဳးသားဇာတ္႐ံုတြင္ ႐ုပ္ ရွင္ျပဇာတ္မ်ားကို လည္းေကာင္း၊ မိုင္ဒါကြင္းတြင္ ႐ုပ္ရွင္ေပ်ာ္ပြဲရႊင္ပြဲကို လည္းေကာင္း ခမ္းနားႀကီးက်ယ္စြာ က်င္းပႏိုင္ခဲ့သည္။
ျမန္မာ့ ႐ုပ္ရွင္ စိန္ရတုသဘင္ပြဲ ေက်းဇူးေၾကာင့္ ျမန္မာ့႐ုပ္ရွင္ သ မိုင္းျပဳစုေရး ေကာ္မတီကိုဖြဲ႕စည္း ျပဳစုခဲ့ရာ (၁)ျမန္မာ့႐ုပ္ရွင္သမိုင္းစဥ္ (ေငြရတု)၊ (၂) ျမန္မာ့႐ုပ္ရွင္ သမိုင္း စဥ္(ေရႊရတု)၊ စာအုပ္မ်ားထြက္ရွိႏိုင္ ခဲ့သည္။ ထို႔အျပင္ ျမန္မာ့႐ုပ္ရွင္ ဆရာႀကီးမ်ား၏ အဆိုအမိန္႔စာအုပ္၊ ျမန္မာ့စိန္ရတုသဘင္ဓာတ္ပံုမွတ္ တမ္း၊ ျမန္မာ့႐ုပ္ရွင္ စာတမ္းတစ္ ဆယ့္စာအုပ္မ်ား ထြက္ရွိႏိုင္ခဲ့သည္။ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္က က်င္းပခဲ့ေသာ ျမန္ မာ့႐ုပ္ရွင္ စိန္ရတုသဘင္ေက်းဇူး ေၾကာင့္ပင္ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္ မာ့႐ုပ္ရွင္သမိုင္းျပတိုက္ႀကီး ေပၚ ထြက္လာႏိုင္ခဲ့သည္။ အထူးျခားဆံုး မွာ ႐ုပ္ရွင္စိန္ရတုသဘင္ က်င္းပခဲ့ စဥ္ကရရွိေသာ ေငြက်ပ္သိန္း ၂ဝဝ ခန္႔ျဖင့္ ယခု႐ုပ္ရွင္အစည္းအ႐ံုးသစ္ ကို တည္ေဆာက္ႏိုင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
၂ဝ၂ဝ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာ့႐ုပ္ရွင္ ႏွစ္ ၁ဝဝ ပြဲေတာ္ႀကီးကို က်င္းပရ ေတာ့မည္ျဖစ္ရာ ျမန္မာ့႐ုပ္ရွင္စိန္ရ တုသဘင္က်င္းပစဥ္ကထက္ ပိုမို စည္ကားသိုက္ၿမိဳက္စြာ က်င္းပႏိုင္ ေရးအတြက္ ႐ုပ္ရွင္ဗီဒီယိုေလာက သားမ်ားအားလံုး တက္ညီလက္ညီ ပါဝင္လုပ္ေဆာင္ၾကရေပေတာ့မည္ ျဖစ္ပါေၾကာင္း ႐ုပ္ရွင္ႏွစ္ ၁ဝဝ အႀကိဳ အသိေပး တိုက္တြန္းအသိ ေပးလိုက္ရပါေတာ့သည္။
ေအးၾကဴေလး