” သားေကာင္းတစ္ေယာက္၊ ထြန္းေပၚေပါက္က၊ သူ႔ေနာက္ဆြယ္ က်ဳံး၊ တစ္နယ္လံုးလည္း၊ ကံဘုန္း ဆင့္ေလွာက္၊ အျမင့္ေရာက္၏။ သို႔ေလာက္ေနာက္ဖြား၊ ေက်းဇူးမ်ား မည့္၊ ထုိသားကိုသာ၊ ဖြားျမင္လာဟု၊ ေကာင္းစြာႀကဳိဆီး၊ ေျမႇာက္ပင့္ခ်ီး ေလာ့၊ ေသၿပီးတစ္ဖန္၊ ေမြးဖြားရန္ကား၊ ဤသံသရာ၊ ဓမၼတာမုိ႔၊ လူ သာမည၊ ေမြး႐ံုမွ်ျဖင့္၊ အားရခ်ီးပင့္၊ မေျမႇာက္ သင့္သည္၊ သူႏွင့္ငါႏွင့္ တူ႐ံုကိုး”
(အရွင္ဇနကာဘိဝံသ)
ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ ၄၅ ဝါ ကာလပတ္လံုး ေဟာၾကားေတာ္ မူခဲ့သည့္ တရားေတာ္မ်ားကို “တိပိဋက” ပိဋကသံုးပံု” ဟုေခၚဆို ၿပီး ထိုတရားေတာ္မ်ားကို ႏႈတ္ငံု ေဆာင္ထားသူမ်ားကို “တိပိဋကဓရ” ပိဋကသံုးပံုေဆာင္” ဟုေခၚသည္။ ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရားရွင္လက္ထက္က တိပိဋကဓရေခၚ ပိဋကသံုးပံုေဆာင္ ပုဂၢဳိလ္မ်ား အမ်ားအျပားရွိခဲ့ပါသည္။
ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရားရွင္၏ တပည့္သာဝကတုိင္း ပိဋကသံုးပုံ ေဆာင္ တိပိဋကဓရ မဟုတ္ၾကေသာ္ လည္း ညီေတာ္အာနႏၵာအပါအဝင္ ေထရ္အရွင္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ပိဋကသံုးပံုကို ႏႈတ္ငံုေဆာင္ ေတာ္မူခဲ့ၾကသည္။ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္စံေတာ္မူၿပီး ေနာက္ပိုင္း တြင္လည္း ပိဋကသံုးပံုႏႈတ္ငံုေဆာင္ ပုဂၢဳိလ္မ်ားစြာ ထြက္ေပၚခဲ့သည္။
ပထမသဂၤါယနာပြဲအတြက္ တိပိဋကဓရ အရွင္ျမတ္ ၅ဝဝ ပါး၊ ဒုတိယသဂၤါယနာပြဲအတြက္ တိပိဋကဓရ အရွင္ျမတ္ ၇ဝဝ ပါး၊ ဒုတိယ ပထမသဂၤါယနာပြဲအတြက္ တိပိဋကဓရ အရွင္ျမတ္ အပါး ၁ဝဝဝ တုိ႔ကို အလြယ္တကူ ေရြးခ်ယ္ ရရွိခဲ့သည္။ စတုတÄသဂၤါယနာေခတ္ (သာသနာႏွစ္ ၄၅ဝ) ေရာက္သည့္ အခ်ိန္၌လည္း တိပိဋကဓရပုဂၢဳိလ္ ထူးမ်ား အမ်ားအျပားထြက္ေပၚခဲ့ သည္။ သို႔ေသာ္ သာသနာေတာ္ႏွစ္ ၂၁ဝဝ ေက်ာ္ (ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၉၄ဝ ေက်ာ္ခန္႔) ဒုတိယျမန္မာႏုိင္ငံ ေခတ္ေရာက္သည့္အခ်ိန္တြင္ တိပိဋကဓရပုဂၢဳိလ္မ်ား ထြက္ေပၚ ျခင္းမရွိဘဲ အဆက္ျပတ္သြားခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္မွစ၍ ဟံသာဝတီေခတ္ ေႏွာင္းပိုင္း၊ ဒုတိယအင္းဝေခတ္၊ ကုန္းေဘာင္ေခတ္၊ အဂၤလိပ္အစိုးရ ေခတ္၊ ဂ်ပန္ေခတ္ စသည့္ ေခတ္ အဆက္ဆက္တြင္ တိပိဋကဓရ အရွင္ျမတ္တို႔ ထြက္ေပၚလာျခင္း မရွိခဲ့ေပ။ ဗုဒၶသာသနာေတာ္၌ တိပိဋကဓရ ဆရာေတာ္အရွင္ျမတ္ မ်ား မထြက္ေပၚခဲ့သည္မွာ ႏွစ္ေပါင္း ၃၃ဝ ေက်ာ္ ၾကာျမင့္ခဲ့ၿပီျဖစ္သည္။
ပၪၥမသဂၤါယနာတင္ ဘဝရွင္ မင္းတုန္းမင္းတရားႀကီးသည္ “ပိဋကသံုးပံုေဆာင္ ပုဂၢဳိလ္ထူးကို ဖူးေျမာ္လိုပါသျဖင့္ ပိဋကသံုးပံု ေဆာင္ ပုဂၢဳိလ္မ်ားေပၚေပါက္ ေအာင္ ေဖာ္ထုတ္ေပးေတာ္မူၾကပါဘုရား” ဟု ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ားကို ေလွ်ာက္ထားခဲ့ေသာ္လည္း တိပိဋကဓရ အရွင္ျမတ္မ်ား ေပၚေပါက္လာ ေအာင္ ေဖာ္ထုတ္မေပးႏုိင္ခဲ့သျဖင့္ ဘဝရွင္မင္းတုန္းမင္းႀကီးသည္လည္း တိပိဋကဓရပုဂၢဳိလ္ထူးကို မဖူးေျမာ္ခဲ့ရဟု သိရသည္။
စတုတၳဳမန္မာႏုိင္ငံေခတ္ ေရာက္လာသည့္အခ်ိန္သာသနာ ေတာ္ႏွစ္ ၂၄၉၂ ခု၊ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၃၁ဝ ခုႏွစ္မွစ၍ ႏုိင္ငံေတာ္အစိုးရ ႏွင့္ ဗုဒၶသာသနအဖြဲ႕၊ ဗုဒၶသာသနာ ႏုဂၢဟအဖြဲ႕တို႔က “တိပိဋကဓရ ေရြးခ်ယ္ေရးစာေမးပြဲ” မ်ားကို ႏွစ္စဥ္က်င္းပေပးခဲ့ၿပီး တိပိဋကဓရ ပုဂၢဳိလ္ထူးမ်ားကို ေဖာ္ထုတ္ခဲ့သည္။ တိပိဋကဓရ ေရြးခ်ယ္ေရးစာေမးပြဲ မ်ားကို ႏွစ္စဥ္မပ်က္က်င္းပခဲ့ရာ ယေန႔အထိ တိပိဋကဓရပုဂၢဳိလ္ထူး (၁၃) ပါးေပၚေပါက္ခဲ့သည္။ ၆၆ ႏွစ္တာ ကာလအတြင္း ေပၚေပါက္ခဲ့ သည့္ တိပိဋကဓရ ဆရာေတာ္ႀကီး (၁၃) ပါးမွာ-
(၁) မင္းကြန္းဆရာေတာ္ အရွင္ ဝိစိတၱသာရာဘိဝံသ
(၁၂၇၃- ၁၃၅၄) သက္ေတာ္ ၈၂ ႏွစ္တြင္ ပ်ံလြန္ေတာ္မူသည္။
(၂) ပခုကၠဴဆရာေတာ္ အရွင္ေနမိႏၵ
(၁၂၈၉- ၁၃၅၃) သက္ေတာ္ ၆၄ ႏွစ္တြင္ ပ်ံလြန္ေတာ္မူသည္။
(၃) ျပည္ဆရာေတာ္ အရွင္ ေကာသလႅ
(၁၂၈၉- ၁၃၅၇) သက္ေတာ္ ၆၉ ႏွစ္တြင္ ပ်ံလြန္ေတာ္မူသည္။
(၄) မဟာဂႏၶာ႐ံုဆရာေတာ္ အရွင္ သုမဂၤလာလကၤာရ
(၁၃ဝ၈- ၁၃၆၈) သက္ေတာ္ ၆၁ ႏွစ္တြင္ ပ်ံလြန္ေတာ္မူသည္။
(၅) ေယာဆရာေတာ္ အရွင္ သိရိႏၵာ ဘိဝံသ (၁၃ဝ၄- )
(၆) ေရစႀကဳိဆရာေတာ္ အရွင္ ဝါယာမိႏၵာဘိဝံသ (၁၃၁၆- )
(၇) ေမာ္ကြၽန္းဆရာေတာ္ အရွင္ သီလကၡႏၶာဘိဝံသ (၁၃၂၅- )
(၈) ျမင္းမူဆရာေတာ္ အရွင္ ဝံသပါလာ လကၤာရ (၁၃၂၇- )
(၉) ျမင္းၿခံဆရာေတာ္ အရွင္ ဂႏၶ မာလာလကၤာရ (၁၃၂၉- )
(၁ဝ) စြန္းလြန္းဆရာေတာ္ အရွင္ သုႏၵရ (၁၃၁၇- )
(၁၁) ရမၼာဝတီဆရာေတာ္ အရွင္ ဣႏၵပါလ (၁၃၂၂- )
(၁၂) စစ္ကိုင္းဆရာေတာ္ အရွင္ အဘိဇာတာဘိဝံသ (၁၃၃ဝ- )
(၁၃) ဘုတလင္ဆရာေတာ္ အရွင္ ဣႏၵာစရိယ (၁၃၂၆- ) တုိ႔ျဖစ္ပါသည္။
ထိုဆရာေတာ္ႀကီး (၁၃) ပါး သည္ ပိဋကသံုးပံုကို ႏႈတ္ငံုေဆာင္ ေအာင္ျမင္သကဲ့သို႔ ေရးေျဖပါ ေအာင္ျမင္ေတာ္မူထားသည့္အတြက္ “တိပိဋကဓရ တိပိဋကေကာဝိဒ” ဘြဲ႕ေတာ္မ်ား ရရွိထားပါသည္။ ပိဋကသံုးပံုကို ႏႈတ္ငံုေဆာင္ ေအာင္ျမင္ကာ “တိပိဋကဓရ” ဘြဲ႕ေတာ္ရရွိထားၿပီး “တိပိဋက ေကာဝိဒ” ဘြဲ႕ေတာ္အတြက္ ႀကဳိးပမ္းအားထုတ္ေနေသာ တိပိဋကဓရ ပန္းတုိင္ေရာက္ခါနီး အရွင္ျမတ္ (၇) ပါးရွိပါသည္။ ထိုဆရာေတာ္ႀကီး (၇) ပါးမွာ-
(၁) အရွင္ေကာ႑ည (၁၃ဝ၂- )
(၂) အရွင္ဝီရိယာနႏၵ (၁၃၃၁- )
(၃) အရွင္ပညာသိရီလကၤာရ (၁၃၂၇- )
(၄) အရွင္ဝိစိတၱာလကၤာရ (၁၃၄ဝ- )
(၅) အရွင္ဝါေသ႒ာလကၤာရ (၁၃၃၆ – )
(၆) အရွင္ဝိစိတၱသာရ (၁၃၃၆- )
(၇) အရွင္စကၠိႏၵ (၁၃၄ဝ- ) တုိ႔ျဖစ္ၾကပါသည္။ ထုိဆရာ ေတာ္ႀကီး (၇) ပါးသည္ တိပိဋကဓရ ပန္းတိုင္ႏွင့္ အနီးဆံုးေနရာသို႔ ေရာက္ရွိေနၿပီး ပိဋကႏွစ္ပုံခြဲ ေအာင္၊ ႏွစ္ပံုေအာင္၊ တစ္ပံုေအာင္ ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ားလည္း အမ်ားအျပား ရွိေနၿပီျဖစ္ရာ မၾကာမီႏွစ္မ်ားအတြင္း သုတဗုဒၶ တိပိဋကဓရ ဆရာ ေတာ္မ်ား ထပ္မံေပၚေပါက္လာဦး မည္ဟု ယံုၾကည္ေမွ်ာ္လင့္မိပါသည္။
ဘာသာ သာသနာေတာ္ႀကီးအတြက္ “သုတဗုဒၶ တိပိဋကဓရ ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ားမ်ားစြာေပၚ ေပါက္လာပါေစ” ဟုဆုေတာင္းရင္း သုတဗုဒၶ တိပိဋကဓရ ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ားကို ကိုယ္တုိင္ဖူးေျမာ္ ၾကည္ညဳိခြင့္ရသည့္အတြက္ ၾကည္ႏူးပီတိျဖစ္မိပါသည္။
ညဳိသစ္ငယ္
ကိုးကား-
ဆရာေမာင္သုတေရးသည့္ “ပိဋကသံုးပံု ႏႈတ္ငံုေဆာင္ တိပိဋကဓရဆရာေတာ္မ်ား ေထ႐ုပၸတၱိ” မွ ထုတ္ႏုတ္ေဖာ္ျပပါသည္။
