ျမဝတီ႐ုပ္သံမွ ၁၆-၅- ၂ဝ၁၇ ေန႔က “ရတနာပံု” ႐ုပ္ရွင္ဇာတ္ကား ထုတ္ လႊင့္ျပသည့္အခါ ႐ုပ္ရွင္ မင္းသမီးႀကီး ၾကည္ၾကည္ေဌး၏ဘဝႏွင့္အႏုပညာကို စာေရးသူ အေနျဖင့္ စိတ္ဝင္စားမိခဲ့သည္။ စိတ္ ဝင္စားမိသည့္ အေလ်ာက္ ေလ့လာ ဖတ္႐ႈမိရာ စာေရးဆရာမႀကီး ဂ်ာ နယ္ေက်ာ္မမေလး ေရးသားဖြဲ႕ႏြဲ႕ ေသာ မာလာရီစာအုပ္ကို ရွာေဖြဖတ္ ႐ႈမိပါသည္။ ထိုအခါ ႐ုပ္ရွင္မင္း သမီးႀကီး ၾကည္ၾကည္ေဌး၏ ဘဝခက္ ထန္ ၾကမ္းတမ္းမႈ၊ အိမ္ေထာင္ေရး ကံမေကာင္းမႈတုိ႔ကို ဖတ္႐ႈခံစား စာနာမိခဲ့ၿပီး ဘဝေလာကဓံ မည္မွ် ပင္ ၾကမ္းတမ္း ေစကာမူ အႏုပညာ တိုက္ပြဲကို ႀကံ႕ႀကံ႕ခံေအာင္လံလႊင့္ထူ ႏိုင္ခဲ့ေသာ ရွာမွရွားသည့္ အႏုပညာ ရွင္တစ္ဦးျဖစ္ေၾကာင္း သိခဲ့ရသည္။ ႐ုပ္ရွင္ မင္းသမီးႀကီး ၾကည္ၾကည္ေဌး ကို ၁၉၂၄ ခုႏွစ္တြင္ အဖ ဦးဘိုးရင္ ႏွင့္ အမိေဒၚအုန္းေၾကြတို႔က ေမြးဖြား သည္။ အငယ္ဆံုးသမီးျဖစ္ၿပီး ငယ္နာမည္ မျမၾကင္ျဖစ္ေလသည္။ ႐ုပ္ရွင္မင္းသမီး ႏြဲ႕ႏြဲ႕မူ၏မိခင္ ႐ုပ္ရွင္မင္းသမီး ေဒၚသိန္းရွင္ႏွင့္ ညီအစ္မ အရင္းျဖစ္သည္။ လက္ပံ တန္းနယ္ ေတာင္သူူမ်ိဳး႐ိုး ဇာတိဖြား ဟုလည္း သိရသည္။
ငယ္စဥ္စာသင္ၾကားစဥ္ လက္ဦးဆရာမွာ သုပ႑ကဂဠဳန္ရာ ဇာဘြဲ႕ခံ ဂဠဳန္ ဆရာစံ၏ တပည့္ လည္း ျဖစ္ခဲ့ေပသည္။ အေဒၚျဖစ္ သူမွာ ဇာတ္မင္းသမီးႀကီး ေဒၚစိန္ယံု ျဖစ္ရကား ႐ုပ္ရွင္မင္းသမီးႀကီး ၾကည္ၾကည္ေဌးသည္ ၅ ႏွစ္သမီး ဘဝကပင္ ဆိုတတ္၊ကတတ္ ခဲ့ေလ သည္။ ျပည္ၿမိဳ႕ပန္းေတာင္း၊ ငါးမ်က္ ႏွာဘုရားပြဲသည္ ႐ုပ္ရွင္မင္းသမီးႀကီး ၾကည္ၾကည္ေဌး ၅ ႏွစ္အရြယ္ ဇာတ္ မင္းသမီး အစ ဟု ေျပာႏိုင္ပါသည္။
ေတာက္မည့္ မီးခဲတရဲရဲ ဆိုသလို ငယ္စဥ္ကပင္ အႏုပညာဗီဇ ပါရမီရွိခဲ့သူဟုလည္း ဆိုႏိုင္ၿပီး ဇာတ္ မင္းသမီးေလး “ေအာင္ျမက်င္” ဟု လည္း ျပည္ၿမိဳ႕နယ္ တစ္ခြင္ နာမည္ ဂုဏ္သတင္းႀကီးေနျပန္သည္။ ပခုကၠဴနယ္၊ လက္ပန္ေျခေပၚလာက စဥ္ ဇာတ္မင္းသား ႀကီးေရႊႏွင့္ ေအာက္ခ်င္း ဖို၊ ေအာက္ခ်င္းမ တြဲကျပရာမွ ေအာက္ခ်င္းမအမည္ ထင္ရွားပ်ံ႕ႏွံ႕လာခဲ့ေပသည္။
မိခင္ကိုယ္တိုင္ေအာက္ခ်င္းမ ၏ အႏုပညာ အစြမ္းကို သိျမင္လာ သည့္အခါ ေအာင္ဝိဇၨာ ဇာတ္မင္းသား ေလးႏွင့္ တြဲကျပေစသည္။ ထို႔ေနာက္ အသက္ ၁၅ ႏွစ္အရြယ္ ေအာင္ဝိဇၨာ မင္းသားေလးႏွင့္ အေၾကာင္းပါၿပီး သမီးျဖစ္သူ လွလွဝင္းကို ေမြးဖြားခဲ့ ေပသည္။
ဂ်ပန္ေခတ္၌မူ ေဒၚၾကည္ ေအာင္ တည္ေထာင္ေသာ ေက်ာ္ အုန္းလိႈင္ဇာတ္တြင္ ေခါင္းေဆာင္ မင္းသမီးျဖစ္လာခဲ့သည္။ မင္းသား ေက်ာ္ အုန္းလိႈင္ႏွင့္ေခတ္ သစ္ျပ ဇာတ္ကျပရာ ျပဇာတ္နာမည္ထဲမွာ မာလာရီ အမည္ တြင္သြားျပန္ေလ သည္။ ထိုမာလာရီအမည္ႏွင့္ပင္ စာေရးဆရာမႀကီး ဂ်ာနယ္ေက်ာ္ မမေလးက ႐ုပ္ရွင္မင္းသမီးႀကီးၾကည္ၾကည္ေဌး၏ အေၾကာင္းစာနာ နားလည္စြာ စာေရးသား ခဲ့ေပသည္။
စစ္ကိုင္းၿမိဳ႕တြင္ ျပဇာတ္ကျပ ေနစဥ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ အာဇာနည္တို႔ က်ဆံုးသြားခဲ့သည္။ ရန္ကုန္ ျပန္ေရာက္၍ စလင္းကြင္း တြင္ ျပဇာတ္ကျပစဥ္ စလင္းကြင္း႐ံု ပိုင္ရွင္ ဗိုလ္ေအာင္သိန္းႏွင့္ အ ေၾကာင္းပါခဲ့ေလသည္။
ဇာတ္မင္းသား ေအာင္ဝိဇၨာႏွင့္ ခ်စ္ကြၽမ္းဝင္ အိမ္ေထာင္ က်ခဲ့ေသာ္ လည္း ဘဝကံၾကမၼာေၾကာင့္ ကြဲခဲ့ရ ၿပီး အေၾကာင္း ေၾကာင္းေၾကာင့္ ဗိုလ္ ေအာင္သိန္းႏွင့္ အိမ္ေထာင္က်ခဲ့ရ ေပသည္။ အိမ္ေထာင္ေရး ကံမ ေကာင္းေသာ္လည္း ႐ုပ္ရွင္မင္းသမီး ႀကီး ေဒၚၾကည္ၾကည္ေဌး သည္ အႏု ပညာလမ္းခရီးကို အ႐ံႈးမေပးဘဲ အဆို၊ အေျပာ၊ အငို၊ သ႐ုပ္ေဆာင္ပိုင္ ႏိုင္မႈျဖင့္ အကယ္ဒမီ မ်ားအျပင္ ႏိုင္ငံေတာ္မွ ခ်ီးျမႇင့္ေသာ ဝဏၰ ေက်ာ္ထင္ဘြဲ႕ကို ထိုက္ထိုက္တန္တန္ ဆြတ္ခူးရရွိခဲ့သည္။
ပထမဆံုး “ခ်စ္သက္ေဝ” ဇာတ္ ကားအား ေအဝမ္း ဦးတင္ေမာင္ႏွင့္ ႐ိုက္ကူးရာ အကယ္ဒမီဆု ဆြတ္ ခူးရရွိခဲ့သည္။ ၄င္းေနာက္ “ခ်စ္ခြင့္ မပိုင္” ဇာတ္ကားျဖင့္ အကယ္ဒမီဆု ရရွိခဲ့ျပန္သည္။ ႐ုပ္ရွင္မင္းသမီးႀကီး ၾကည္ၾကည္ေဌးအား အကယ္ဒမီဆု မေပးအပ္ခင္ ကုလသမဂၢ အတြင္း ေရးမွဴးခ်ဳပ္ေဟာင္း ဦးသန္႔ (ထိုုစဥ္ က ဦးသန္႔သည္ အကယ္ဒမီဆု ေရြး ခ်ယ္အကဲျဖတ္ လူႀကီးတစ္ဦးအျဖစ္ ပါဝင္ခဲ့ပါသည္။)မွ “ခ်စ္ခြင့္မပိုင္” ဇာတ္ကားႏွင့္ ၾကည္ၾကည္ေဌးကို အကယ္ဒမီဆု မေပးအပ္ခင္ ေျပာစရာ ရွိပါသည္ဆိုၿပီး ႐ုပ္ရွင္ မင္းသမီးႀကီး ၾကည္ၾကည္ေဌး အား “ခ်စ္ခြင့္မပိုင္ ဇာတ္ကား အတြက္သာ မဟုတ္ပါဘူး။ ရတနာပံု အေက်ာ္ အေမာ္ ဇာတ္ကားေတြ မွာလည္း အကယ္ဒမီ ရထိုက္တဲ့ အႏုပညာရွင္ ပါပဲ။ ႏွစ္စဥ္ ဆက္တိုက္ အကယ္ဒမီ မေပးရမႈေၾကာင့္သာ မေပးအပ္ခဲ့တာ ပါ” ဟု႐ုပ္ရွင္ မင္းသမီးႀကီး ၾကည္ ၾကည္ေဌး၏ အႏုပညာ စြမ္းအားကို ခ်ီးက်ဴးေျပာဆိုခဲ့ေပသည္။
႐ုပ္ရွင္လက္ဦးဆရာ သည္ ေအဝမ္း ဦးတင္ေမာင္ျဖစ္သလို ျပဇာတ္ဆရာမွာ ဒါ႐ိုက္တာ စာေရး ဦးသုချဖစ္သည္။ ဂ်ပန္ေခတ္ကာလ ႐ုပ္ရွင္ ပညာသည္မ်ား ျပဇာတ္ကျပ ၾကရာ ႐ုပ္ရွင္မင္းသမီးႀကီး ၾကည္ ၾကည္ေဌးသည္ ျပဇာတ္ ကျပရန္ ေလွ်ာက္ထား စဥ္ ျပဇာတ္ မင္းသမီး ေရြးခ်ယ္ေရး အဖြဲ႕က ဇာတ္မင္းသမီး ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ၄င္းအား မေရြး ခ်ယ္ခ်င္ ၾကေပ။ သို႔ေသာ္စာေရးဆရာ ဦးသုခက ႐ုပ္ရွင္မင္းသမီးႀကီး ၾကည္ၾကည္ေဌး၏ အႏုပညာ ဗီဇ ႏွင့္ အရည္အေသြးကို သိျမင္ၿပီး ရဲရဲ ႀကီး ေရြးခ်ယ္ေပးခဲ့ သည္။ ျပဇာတ္ က ျပရာတြင္လည္း က်ရာ ဇာတ္႐ုပ္ေန ရာမွ ပိုင္ႏိုင္စြာ ကျပႏိုင္ခဲ့ေလသည္။ ဇာတ္ဟန္မပါ အႏုပညာ ရသေျမာက္ စြာ ကျပခဲ့ရာ ဆရာဦးသုခ ကိုယ္တိုင္ မာလာရီမွ ၾကည္ၾကည္ေဌး အမည္ ေျပာင္းေပးခဲ့သည္။ ထိုစဥ္မွစကာ ၾကည္ၾကည္ေဌး အမည္သည္ ေသသည့္ တိုင္ ထင္ေပၚေက်ာ္ေဇာခဲ့ ပါေလေတာ့သည္။
“စံျပမယား” ျပဇာတ္ကျပရာဝယ္ ကာယဗလ ဦးရွိန္လာေရာက္ၾကည့္ ႐ႈေလသည္။ ႐ုပ္ရွင္မင္းသမီးႀကီး ၾကည္ၾကည္ေဌး၏ အလြမ္းေရ ယဥ္ ေၾကာေမ်ာပါကာ ေဆးျပင္းလိပ္ျပဳတ္ က်ကာ ပုဆိုးမီးေလာင္ေပါက္ခဲ့ရ၏။ ျပဇာတ္ ဒါ႐ိုက္တာ ဆရာဗိုလ္ကေလး တင့္ေအာင္က “ဇာတ္ကိုကြဲတာ ေသတာ၊ ဇာတ္သိမ္းရင္ ပရိသတ္က လက္မခံဘူး။ မႀကိဳက္ၾကဘူး။ ၾကည္ ၾကည္ေဌးက်ေတာ့ လက္ခံတယ္။ ႀကိဳက္ၾကတယ္ ဗ်ာ”
“ခ်စ္သက္ေဝ” ႐ုပ္ရွင္ဇာတ္ကား ႐ိုက္ကူးစဥ္ မင္းသမီးေၾကး ၈ဝဝ ျဖစ္ေသာ္လည္း ကုမၸဏီမွ သေဘာ က် ႏွစ္သက္ကာ ၁ဝဝဝ ထိ တိုးေပး ခံရၿပီး”ခ်က္သက္ေဝ” ဇာတ္ကာအၿပီး ေနာက္ဇာတ္ကားမ်ားအတြက္ ၂၅ဝဝ အထိ တိုးျမႇင့္ေပးခဲ့ခံရျပန္ သည္။ မင္းသမီး ႀကီးၾကည္ၾကည္ေဌး သည္ ေမေဒးပြဲ၊ ျပည္ေထာင္စုပြဲ၊ ႐ုပ္ရွင္ေကာင္စီပြဲ၊ ဂီတေကာင္စီပြဲ စသည့္ပေဒသာက ပြဲမ်ားကိုလည္း အခေၾကးေငြ ပဓာနမထားဘဲ အႏု ပညာရွင္ ပီသစြာ က်ရာဇာတ္႐ုပ္မွ ျပည္သူကို ကျပေဖ်ာ္ေျဖခဲ့ေပသည္။ ၁၉၈ဝ ခုႏွစ္ တြင္ ေလာက ကိုနား လည္ ေသာ သမီးကို လြန္စြာ ခ်စ္ေသာ မင္းသမီးႀကီး ၾကည္ၾကည္ေဌး၏ မိခင္ႀကီးကြယ္လြန္ေလသည္။ ထိုအခါ လူၾကမ္းစိတ္ၾကမ္း ဗိုလ္ ေအာင္သိန္းသည္လည္း သတိသံေဝ ဂမ်ားရရွိကာ မင္းသမီးႀကီး ၾကည္ ၾကည္ေဌးအား ယုယၾကင္နာမႈေပး ေလသည္။
႐ုပ္ရွင္မင္းသမီးႀကီး ၾကည္ ၾကည္ေဌးသည္ ေခါင္းေဆာင္ ႐ုပ္ရွင္ မင္းသမီးအျဖစ္ “သတိၱေသြး”ႏွင့္ “ေတးလုလင္”ဇာတ္ကားကို ေနာက္ ဆံုး႐ိုက္ကူးၿပီး ေနာက္ပိုင္း ဇာတ္ကား မ်ားတြင္ အေမခန္း အျဖစ္မွ ပါဝင္ သ႐ုပ္ေဆာင္ခဲ့ၿပီး ၁၉၇ဝ ျပည္႔ႏွစ္ တြင္ “ႏုႏုငယ္ငယ္”ဇာတ္ကားျဖင့္ အမ်ိဳးသမီးဇာတ္ပို႔ဆု၊၁၉၇၈ ခုႏွစ္တြင္ “လူေဇာ္”ဇာတ္ကားျဖင့္ အမ်ိဳးသမီးဇာတ္ပို႔ဆု၊၁၉၅၂ ခုႏွစ္တြင္ “ခ်စ္သက္ေဝ”ဇာတ္ကား ျဖင့္ ပညာသည္ဆု၊ ၁၉၅၆ ခုႏွစ္တြင္ “ခ်စ္ခြင့္မပိုင္” ဇာတ္ကားျဖင့္ ပညာ သည္ဆု စသည္ျဖင့္ အကယ္ ဒမီဆု ၄ဆုရရွိခဲ့သည္။ ႐ုပ္ရွင္ မင္းသမီးႀကီး ၾကည္ၾကည္ ေဌးသည္ သ႐ုပ္ေဆာင္ သာမက အဆိုပညာရွင္ လည္းျဖစ္ခဲ့ သည္။ သူ၏ ေလးနာရီ၊ ေဗဒါလမ္း၊ သက္ဆိုင္သူသို႔၊ ပ်ိဳေလး တုိ႔ေကာက္ စိုက္ရာ၊ ခ်စ္ဆိပ္ရည္၊ ၿခိမ္း၍မရြာ ေသာ မိုးစသည့္သီခ်င္း မ်ားသည္ ယေန႔ထိတိုင္ မ႐ိုးႏိုင္ေအာင္ ထင္ ေပၚေက်ာ္ၾကား လ်က္ရွိသည္။ ႐ုပ္ရွင္ မင္းသမီးႀကီး ၾကည္ၾကည္ေဌးသည္ ကုမၸဏီေပါင္း မ်ားစြာႏွင့္ ႐ုပ္ရွင္ ဇာတ္ကားေပါင္း ၃ဝဝေက်ာ္႐ိုက္ ကူးခဲ့သည္။
ဝဏၰေက်ာ္ထင္ဘြဲ႕ရ အကယ္ ဒမီ ၄ဆုရွင္ ႐ုပ္ရွင္ မင္းသမီးႀကီး ၾကည္ၾကည္ေဌးသည္ ျမန္မာ့ အသံႏွင့္ ႐ုပ္ျမင္သံၾကားတြင္ ဂီတ အႀကံ ေပး အျဖစ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ၿပီး ၂ဝဝဝျပည့္ႏွစ္၊ မတ္လ ၄ရက္ေန႔တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၌ ကြယ္လြန္ ေလသည္။ သားသမီး ၂ဦး၊ ေျမး၃ဦး က်န္ ရစ္ေလသည္။ မင္းသမီးႀကီး ၾကည္ ၾကည္ေဌးကို ဆရာရင္း ေအဝမ္း ဦးတင္ေမာင္က ေပးခ်င္သည့္ အခန္းေပးေသာ္ လည္း သာသည္နာ သည္မတြက္ဘဲ က်ရာေနရာက သဘာဝ က်ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ တတ္သူျဖစ္သည္။ အလုပ္လုပ္ရာ တြင္ မညီးမညဴဘဲ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ ရြက္တတ္ျခင္း မ်ားမွာ အလြန္ခ်စ္ ျမတ္ႏိုးစရာ ေကာင္းသူတစ္ဦးျဖစ္ၿပီး ဘာသာတရား ကိုင္း႐ိႈင္းၿပီး မိဘ ဆရာ သမားမ်ားကို ႐ိုက်ိဳးရာတြင္ သူမတူသူတစ္ေယာက္ဟု ေျပာဆို ခဲ့ပါသည္။ စာေရးဆရာႀကီး သိန္းေဖ ျမင့္ကလည္း လမင္းသာခ်ိန္ ၊ ေန ကြယ္ခ်ိန္ ေတးသ႐ုပ္ေဖာ္ ျပဇာတ္ ၾကည့္႐ႈရာမွ ၾကည္ၾကည္ေဌးဟာ ေနာက္ခံေတးကို လံုးဝမဆိုဘူး။ သ႐ုပ္ေဆာင္မႈအေပၚ အာ႐ံုစိုက္ လိုက္တယ္။ အစြမ္းကုန္ ႀကဲလိုက္ တယ္။ ၾကည္ၾကည္ေဌး ရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈ တိုင္းဟာ အႏုပညာေျပာင္ေျမာက္ လြန္းတယ္။ သားလုပ္သူက တြန္း ဖယ္လိုက္လုိ႔လဲက်သြားတာေလး ကိုက ၾကည္ၾကည္ေဌး ဘာ ေၾကာင့္ သည္ ေလာက္ႀကီးျမင့္တဲ့ အႏုပညာ သည္ ျဖစ္ေနတာကို သက္ ေသထူ လိုက္တာပါပဲ”ဟု မွတ္ခ်က္ ဂုဏ္ျပဳစကား ဆိုခဲ့၏။
စာေရးဆရာ ဒါ႐ိုက္တာ ဦးသုခ ကလည္း “ဆရာသမားတို႔ကို ႐ိုေသ ႏွိမ့္ခ်ဂါရဝထားတဲ့ ပဓာယန ကုသလ အက်ိဳးေပးဟာ ပညာသည္ တိုင္း လူသာေသမည္ နာမည္မေသႏိုင္ ေသာ အက်ိဳးကို ရစၿမဲျဖစ္ပါသည္။ ၾကည္ၾကည္ေဌးဟာ ဆရာသမားကို ႏွိမ့္ခ်တဲ့ ႐ိုေသေလးစား တဲ့ ရွားပါး ပညာသည္တစ္ဦးပါပဲ” ဟု ဆိုခဲ့ေလ သည္။ ႐ုပ္ရွင္ မင္းသမီးႀကီး ၾကည္ၾကည္ ေဌးသည္ ႐ုပ္ပ်က္ ဆင္းပ်က္ အခန္း မ်ိဳး ႐ိုက္ကူးရျခင္းကို သေဘာက် သည္။ ထိုေခတ္အခ်ိန္က ထိုဇာတ္႐ုပ္ မ်ိဳးကို မည္သူမွလက္မခံ၊ မ႐ိုက္ကူး ခဲ့ၾကေပ။ မင္းသမီးႀကီး ၾကည္ၾကည္ ေဌးသည္ ရက္စက္ေသာ အခန္း လုပ္ရမည္ဆိုလွ်င္ လူတကာ ဆဲခ်င္ ေအာင္၊ လြမ္းရမည္ ဆိုလွ်င္ ၾကည့္သူ တိုင္းမ်က္ရည္က် ေအာင္၊ ရယ္ စရာလုပ္လွ်င္လည္း ပါးစပ္ပိတ္မ ေနရေအာင္ လုပ္ႏိုင္စြမ္းရွိသူ အႏု ပညာ ေမွာ္ရွိသူဟု ဆိုရေပမည္။ ဒါ႐ိုက္တာေအာင္ျမင့္ျမတ္ ကလည္း “ျမန္မာ့႐ုပ္ရွင္ျပဇာတ္ ေခတ္ ဦးမွ သည္ ယေန႔ထိ ႏွစ္ေပါင္း ၅ဝ ေက်ာ္တိုင္ေအာင္ တစ္ေခတ္မွာ တစ္ေယာက္ ထြန္းေတာက္သည္ဟု ဆိုရမည္ျဖစ္ေသာ အႏုပညာရွင္ကို ျပပါဆိုလွ်င္ အေမ့ကိုျပရေပမည္။ ကြၽန္ေတာ္ အေလးစားဆံုး၊ အႀကိဳက္ ဆံုး ႐ုပ္ရွင္ပညာသည္ ဟုဆိုလွ်င္ အေမ့ကိုပင္ ၫႊန္ျပရေပမည္” ဟု ဆိုၫႊန္းေျပာခဲ့ျပန္ရာ အကယ္ဒမီ၄ ဆုရွင္ ႐ုပ္ရွင္ မင္းသမီးႀကီး ၾကည္ ၾကည္ေဌး ၏ အႏုပညာႏွင့္ ဘဝ အေၾကာင္းတို႔ကို ထူးျခားဆန္း ၾကယ္မႈ စံုလင္ေမွာ္႐ုပ္သြင္ဆင္ ယင္ ထားေၾကာင္း မီးေမာင္းထိုးျပ လိုက္ ရပါေတာ့သည္။
ေနဦးေမာင္ (ပခုကၠဴ)
