‘စိတ္’ အာ႐ံုကိုသိျခင္း သေဘာတရားတဲ့။ အဲဒီအာ႐ံုကိုသိျခင္းသေဘာ ေတြက မ်ားလြန္းပါတယ္ေလ။ခုတ ေလာ စိတ္အေၾကာင္းကို စာေရးသူ ေတြးေနမိတယ္ေပါ့။ ဆိုေတာ့ကာ အေၾကာင္းအရာ အမ်ိဳးမ်ိဳးေတြ႕ရပါ တယ္။
႐ိုး႐ိုးေလးေတြးေတာ့တစ္မ်ိဳး၊ စဥ္းစားဆင္ျခင္ၾကည့္ေတာ့တစ္မ်ိဳး၊ ျဖစ္ေနတဲ့စိတ္အေပၚမွာ ေတြ႕ျမင္ ရတယ္ေပါ့။ စာေရးသူေတြးျမင္မိ တာေလးေတြကို စာဖတ္သူတို႔ဆီ ပို႔ရ ဦးမယ္လို႔ ေတြးေနမိတယ္။
ပို႔လိုက္တဲ့အခါမွာ ႀကံႀကံဖန္ဖန္ ေရးတယ္လို႔တစ္မ်ိဳး၊ ဟုတ္သားပဲလို႔ တစ္သြယ္ စာဖတ္သူတုိ႔လည္း ထပ္ ဆင့္စဥ္းစားဆင္ျခင္မိမယ္ဆိုရင္ ေရးရက်ိဳးနပ္တယ္ေပါ့။ ဒီေန႔မနက္ ပဲ ေတြးမိတာေလးက ‘စိတ္ဓာတ္က် ျခင္း’တဲ့။
စိတ္ဓာတ္က်ျခင္း
အဲဒီစကားေလးကို စာေမး ပြဲမေအာင္ျခင္း၊ စီးပြားေရးအဆင္ မေျပျခင္း၊ လိုတာမရျခင္းစတာေတြ မွာ ျဖစ္တတ္တဲ့ သဘာဝေျပာစကား ေတြေပါ့ေလ။
ဓာတ္တူမွေပါင္းလုိ႔ရတယ္။ ဓာတ္က်မွ အဆင္ေျပစြာေနထိုင္ႏိုင္ တယ္လုိ႔လည္း ေျပာတတ္ပါေသးရဲ႕။ ႐ိုး႐ိုးေလးကေတာ့ စိတ္ဓာတ္က်တယ္ ဆိုတာ စိတ္က်ေရာဂါတစ္မ်ိဳးလို႔ပဲ ေျပာဆိုတတ္တာေပါ့ေလ။ စိတ္ဓာတ္ က်ျခင္းကို စာေရးသူက ‘စိတ္ ဓာတ္ က်’လို႔ ေတြးျမင္လိုက္တယ္ေပါ့။ ေက်ာင္းသားေတြအတြက္ဆိုရင္ မိမိ တို႔ဆိုင္ရာ ဘာသာရပ္ေတြကို ‘စိတ္ ဓာတ္က်’ေအာင္ေနႏိုင္မွ၊ က်က္မွတ္ ႏိုင္မွ ေအာင္ျမင္ႏိုင္ပါမယ္။ မဟုတ္ ရင္ေတာ့ ‘စိတ္ဓာတ္က်’ၿပီး အရက္ ေသာက္၊ ေဆးခ်၊ ႐ူးသြပ္ျခင္းတို႔ ျဖစ္ သြားႏိုင္ပါတယ္။
ေက်ာင္းသားမိဘေတြကလည္း မိမိတုိ႔စိတ္ဓာတ္က်ရာ ဘာသာရပ္ကို သားသမီးမ်ားအား အတင္းတိုက္ တြန္းမတက္ေစဘဲ၊ သားသမီးမ်ား ဓာတ္က်ရာ ဘာသာရပ္ေတြကို လိုက္ေစမယ္ဆိုရင္ သားသမီးမ်ား ေအာင္ျမင္လို႔ ႏိုင္ငံအတြက္ အားထား ရာ အနာဂတ္သားေကာင္းေတြ ေပၚထြန္းႏိုင္မယ္လို႔ ေတြးေနမိပါရဲ႕။
စီးပြားေရးမွာဆိုရင္ သူမ်ား ေအာင္ျမင္လို႔ လိုက္လုပ္တာမဟုတ္ ဘဲ၊ မိမိဓာတ္က်ရာ (စိတ္ဝင္စားရာ) ကို လုပ္မယ္ဆိုရင္ လိုခ်င္တာမရလို႔ စိတ္ဓာတ္က်ျခင္း မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ဘူး ေပါ့။ ဒါေၾကာင့္ ‘စိတ္ဓာတ္က်’ေသာသူမျဖစ္ေစဖို႔၊ ‘စိတ္ဓာတ္က်’တဲ့ အရာကို ေရြးခ်ယ္သင္ယူလုပ္ကိုင္ ေစခ်င္ပါတယ္။
စိတ္ပိန္တယ္
ဒီေန႔ေခတ္မွာ စကားဆန္းေတြ ပိုသံုးလာတာေတြ႕ရပါတယ္။ စိတ္ဓာတ္က်တယ္ဆိုတဲ့ စကားနဲ႔ အတူ ‘စိတ္ပိန္တယ္’လို႔လဲ ေျပာတတ္ ပါေသးတယ္။ အဲဒီစကားကလည္း တစ္ခုခုကို အလိုမက်ျဖစ္တဲ့အခါ သံုးတယ္ေပါ့။ အလိုမက်တာေတြ ျဖစ္တဲ့အခါ ေျပာတယ္ေပါ့ေနာ။ အမေလး၊ စိတ္ပိန္လိုက္တာ၊ ေျပာ လိုက္ရတာ ေမာလိုက္တာ။ ပိန္တယ္ ဆိုတာက ေလပူေဖာင္းတစ္ခုကို ျမင္ၾကည့္လိုက္ပါေလ။ ေလျပည့္ေန တာကို ေဖာင္းေနတယ္လို႔ေျပာၿပီး ေလေလ်ာ့သြားတာကို ပိန္တယ္လို႔ ေျပာတယ္မဟုတ္လား။ ဒါဆိုေလရွိ ေနတာကေဖာင္းတယ္။ ေလမရွိတာ က ပိန္တယ္ေပါ့ေနာ္။
ဒီလိုပဲေပါ့။ မိမိတို႔ရဲ႕စိတ္ထဲမွာ စိတ္မ်ားစြာျဖစ္ေနတာနဲ႔ စိတ္ အနည္းငယ္ျဖစ္ေနတာကို စဥ္းစား ၾကည့္လိုက္ပါ။ အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ လိုခ်င္စိတ္ေတြမ်ားၿပီး အလိုမက်တဲ့ အခါ စိတ္ပိန္တယ္ ေျပာတတ္တာ ေလ။ အမွန္က စိတ္ေတြျပည့္ေန တာပါ။
‘ဝ’လို႔ ‘လွ’လို႔ပါလားလို႔ ေျပာ တတ္ေပမယ့္ စိတ္ကိုဆင္ျခင္ၾကည့္ တဲ့အခါမွာေတာ့ ေမတၱာစိတ္ျပည့္ တာကလြဲရင္ တျခားစိတ္ေတြျပည့္ေန ရင္ မလွေတာ့ပါဘူးေလ။ ေဒါသစိတ္ မ်ားတဲ့အခါ ႐ုပ္ဆိုးေစတယ္။ ေလာ ဘစိတ္မ်ားတဲ့အခါ ႐ြ႕ံမုန္းစရာ ေကာင္းတယ္။ ေမာဟစိတ္ေတြ ေဝတဲ့အခါ ႐ုပ္ကိုၫိႈးေစတယ္ေပါ့။ ဒီလိုဆိုေတာ့ကာ စိတ္ပိန္တဲ့အခါ လွၿပီး စိတ္ဝ (မ်ား)ေနေတာ့ မလွ ဘူးေပါ့ေနာ္။
ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟ စိတ္ ေတြမ်ားေနရင္ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ႐ုပ္ဆိုးေစၿပီး ေမတၱာ၊ က႐ုဏာ၊ မုဒိ တာ၊ ဥေပကၡာစိတ္ေတြ မ်ားရင္ေတာ့ လွေစတယ္ေပါ့ေလ။ ဒီေတာ့ကာ စာဖတ္ပရိသတ္တုိ႔ေရ။ လိုခ်င္စိတ္ ေတြနဲ႔ စိတ္ပိန္တာက မေကာင္းဘူး။ ေျပာရရင္ေတာ့ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟေတြမ်ားၿပီး စိတ္’ဝ’ ေနရင္ လည္း မေကာင္းဘူး။ မိမိတုိ႔ရဲ႕ ႐ုပ္ေလးလွေစဖို႔ ဘယ္လိုစိတ္ေတြနဲ႔ ျပည့္ရမလဲ ဆင္ျခင္ေပါ့ေလ။ ဒီေန႔ ေခတ္ေလာကႀကီးက စိတ္ေၾကာင့္ ႐ုပ္မလွေစတာေတြ မ်ားေနၿပီေပါ့။ လွခ်င္ရင္ေတာ့ ေမတၱာႏွင့္ယွဥ္ သံုးသင့္သည္မွာ စိတ္ပိန္ျခင္းကင္း၊ အလွေတြဆင္းလာလိမ့္မယ္ေပါ့။
စိတ္ေကာက္သူ
တစ္ေန႔ သူငယ္ခ်င္းတစ္ ေယာက္ သူ႔မမက စိတ္ေကာက္လို႔တဲ့။ ေခ်ာ့ေနရတယ္ေပါ့။ စိတ္အေၾကာင္း ဆင္ျခင္ရင္း ၾကားမိေတာ့ ‘စိတ္ ေကာက္ျခင္း’ဆိုၿပီး ခြဲျခားဆင္ျခင္ ေတြးေတာေနမိျပန္တယ္။ အင္း။ ႐ိုး႐ိုးမေတြး ဆန္းဆန္းေတြးကာ ခ်စ္ ပရိသတ္စာဖတ္သူကို အလုပ္ေပး လိုက္ဦးမယ္ေပါ့။ တစ္ေယာက္ႏွင့္ တစ္ေယာက္ တစ္ခုခုအလိုမက်ရင္ စိတ္ေကာက္တယ္လုိ႔ သံုးတယ္ေပါ့ ေလ။ အလိုက်သြားရင္ စိတ္ေကာက္ ေျပတယ္ေပါ့။ အမ်ားကဒီလိုပဲ ျမင္ၾကပါတယ္။
ေကာက္တယ္ဆိုတာကို တစ္ခု ခု လြတ္က်သြားရင္လည္း သံုးပါ တယ္။ ဒီလိုပါပဲ ပညာေရးနဲ႔ယွဥ္ၿပီး ေတြးၾကည့္တဲ့အခါမွာ ႀကိဳးစားက်က္ မွတ္ေနရင္း အာ႐ံုေတြလြင့္သြားေတာ့ စာမရတတ္ပါဘူး။ ဒီေတာ့ လြင့္ေန တဲ့စိတ္ေတြ ျပန္ေကာက္ယူစုစည္း ၿပီး က်က္မွတ္မွ ေအာင္ျမင္မယ္ေပါ့။ စီးပြားေရးလည္း အလားတူပါပဲ။ မိမိတို႔ လုပ္ကိုင္ေနဆဲ အလုပ္အေပၚ အာ႐ံုစူးစိုက္မႈနည္းရင္ က်႐ံႈးတတ္ ပါတယ္။ လူမႈေရးမွာလည္း ဆက္ဆံ ေရးနယ္ပယ္မွာ သဘာဝမတူရင္ တူေအာင္ျပန္ၫႇိမွ အဆင္ေျပပါ မယ္။ ဒီေတာ့မွ နယ္ပယ္ေက်ာ္ၿပီး လြင့္ေနတဲ့စိတ္ေတြကို ျပန္ေကာက္ ၾကေပါ့ဗ်ာ။
စိတ္ ေကာက္ယူျခင္းကို ထာဝရ ေအးၿငိမ္းရာ လိုလားသူတို႔က ပိုမို လုပ္ေဆာင္ရတတ္ပါတယ္။ မိမိတုိ႔ ရဲ႕ စိတ္ေတြဟာ ႐ုပ္နာမ္ဓမၼသခၤါရ တရား႐ႈမွတ္ရင္း လြင့္သြားတတ္ပါ တယ္။ လြင့္ေနတဲ့စိတ္ေတြကို ျပန္စု စည္းၿပီးသကာလ ႐ုပ္နာမ္တို႔ကို လကၡဏာေရးသံုးပါးနဲ႔ ျပန္လည္ ဆင္ျခင္ရင္း ထာဝရၿငိမ္းခ်မ္းရာကို အရိယာတို႔ ၾကြျမန္းေနၾကပါတယ္။ေအာင္ျမင္မႈလိုခ်င္ရင္ လြင့္ေနတဲ့ စိတ္ကို ျပန္ေကာက္ၾကပါ။
စိတ္ပ်က္တယ္
လိုခ်င္တဲ့ပန္းတိုင္မေရာက္ရင္ စိတ္ပ်က္တယ္ ညည္းညဴတတ္ ပါတယ္။ အင္ဂ်င္နဲ႔ အသံုးျပဳရတဲ့ ပစၥည္းေတြပ်က္ရင္ခရီးဆံုး မေရာက္ တတ္ဘူးေလ။ ဒီလိုပါပဲ၊ ဒီလိုပါပဲ စိတ္ပ်က္အားေလ်ာ့ေနရင္လည္း လိုရာမရ၊ လိုရာမေရာက္ ျဖစ္တတ္ပါ တယ္။ စက္ေတြျပင္သလို စိတ္ေတြကို လည္း ျပင္ရပါမယ္။ ေဒါသေၾကာင့္ စိတ္ပ်က္စီးမႈ ႀကံဳခဲ့ရင္ ေမတၱာတရား နဲ႔ အစားထိုးျပဳျပင္မယ္။ ေမာဟ တရားေၾကာင့္ဆိုရင္ ဆင္ျခင္သံုးသပ္ ျခင္း ပညာနဲ႔ ျပဳျပင္မယ္။ ေလာဘ ေၾကာင့္ဆိုရင္ေတာ့ ေပးကမ္းလွဴဒါန္း ျခင္းနဲ႔ ျပဳျပင္ရမယ္ေပါ့။ တျဖည္း ျဖည္း ျပဳျပင္သြားရင္ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
စက္ေတြလံုးဝပ်က္စီးျခင္း မျဖစ္ ရေအာင္ မပ်က္ခင္ ဂ႐ုစိုက္ေပး ရပါတယ္။ ဒီလိုပါပဲ စိတ္ေတြ ပ်က္ တာမမ်ားေအာင္လည္း သတိတရား လက္ကိုင္ထားရပါမယ္။ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟတရားမ်ား မႀကီးစိုး ခင္ သတိခြၽန္းနဲ႔ အုပ္ႏိုင္ပါက စိတ္ အပ်က္အစီး နည္းမယ္ေပါ့။ စိတ္မ ပ်က္ေအာင္ သတိေဆာင္က အဆံုး ခရီး ေရာက္မယ္ေပါ့ေလ။
စိတ္ခ်မ္းသာတယ္၊ စိတ္ဆင္းရဲတယ္
ကိုယ္ျဖစ္ခ်င္တာေတြ၊ ကိုယ္ရ ခ်င္တာေတြ ကိုယ္စားခ်င္တာေတြ ရတဲ့အခါမွာ စိတ္ခ်မ္းသာတယ္။ မျဖစ္ခဲ့ရင္ စိတ္ဆင္းရဲတယ္ေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ေငြေၾကးအေနနဲ႔တြက္ရင္ အမ်ားႀကီးရွိရင္ ခ်မ္းသာတယ္။ မရွိရင္ ဆင္းရဲတယ္၊ မြဲတယ္လို႔ ဆိုလို တယ္ မဟုတ္လား။ ဒါဆိုေတာ့ မိမိတို႔ စိတ္ထဲမွာ ျဖစ္ခ်င္တာ၊ ရခ်င္တာ မ်ားေနရင္ စိတ္ေတြခ်မ္းသာေန တယ္လို႔ ေျပာရင္မွားတယ္ ေျပာ မလား။ အဲလိုစိတ္ေတြ သိပ္မရွိရင္ စိတ္ေတြဆင္းရဲေနတယ္ေပါ့။
ေလာကသဘာဝက စိတ္ခ်မ္း သာရင္ေကာင္းတယ္။ စိတ္ဆင္းရဲ ရင္မေကာင္းဘူးေပါ့ေလ။ စာေရး သူျမင္ၾကည့္လိုက္ေတာ့ စိတ္ေတြ ခ်မ္းသာေနတာက လူကိုပင္ပန္း ေစၿပီး စိတ္ေတြဆင္းရဲတဲ့အခါ လူက ေအးခ်မ္းေနပါတယ္။ ဒီလိုပါပဲေလ ေလာကႀကီးက လြတ္ေျမာက္ခ်င္ရင္ စိတ္ဆင္းရဲမွ ျဖစ္ႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ ေလာဘစိတ္ ခ်မ္းသာေနမယ္ဆိုရင္ လက္ရွိမွာလည္း စိတ္ကိုပူေလာင္ ေစသလို၊ သံသရာဝဋ္ဆင္းရဲက လည္း မလြတ္ႏိုင္ဘူးေပါ့။ အဆိုးဆံုး ဆိုရင္ ၿပိတၱာဘဝကို ရရွိေစပါလိမ့္ မယ္။
ေဒါသစိတ္ ခ်မ္းသာေနမယ္၊ မ်ားေနမယ္ဆိုရင္ လက္ရွိပူေလာင္ တတ္တာ လူတိုင္းလိုလိုသိပါတယ္။ သံသရာမွာေတာ့ ငရဲကို က်ေရာက္ ႏိုင္တယ္ေပါ့။ ေဒါသႀကီးရင္ ေလာက သဘာဝရဲ႕ အခ်ဳပ္အေႏွာင္မွာလည္း မိႏိုင္တယ္ေလ။ ေမာဟေတြေဝတတ္ တာကေတာ့ လက္ရွိဘဝအတတ္ ပညာမ်ားစြာကို လက္လႊတ္ရပါလိမ့္ မယ္။ ေမာဟခ်မ္းသာျခင္းအက်ိဳးဟာ သံသရာတစ္ေကြ႕မွာ အိပ္စား၊ ကာမ သာနားလည္တဲ့ တိရစၧာန္ဘဝကို လားေရာက္ေစပါတယ္။
စိတ္အေၾကာင္းကို ေတြးေတာ ဆင္ျခင္မယ္ဆိုရင္ ကုန္ႏိုင္မယ္ မထင္ပါဘူးေလ။ စာေရးသူရဲ႕ အနည္းငယ္ေသာ ေတြးေတာဆင္ျခင္ မႈေလးေတြကို ဖတ္႐ႈၿပီး မ်ားမ်ား ေတြးေတာ ဆင္ျခင္ေစခ်င္ပါတယ္။
ဆန္းၾကယ္ေသာ အာ႐ံုမ်ားကို သိျခင္းသေဘာရွိေသာ စိတ္ကိုဆင္ ျခင္ၿပီး ေကာင္းမြန္စြာ အသံုးခ်ႏိုင္ မယ္ဆိုရင္ ေလာကီအက်ိဳးေက်းဇူး မ်ား မ်ားႏိုင္သလို သံသရာရဲ႕ ျပတ္ လမ္း၊ ျဖတ္လမ္းမ်ားကိုလည္း ျမင္ႏိုင္ ပါလိမ့္မယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေသခ်ာစြာ ဆင္ျခင္ေနထိုင္ၾကပါလို႔။
စိတ္ကိုႏိုင္ေအာင္ ေမာင္းႏွင္ ႏိုင္ၾကပါေစ။
အရွင္စိတၱဒီပ (ေရႊေတာင္ဦး)
