ေရႊျပည္ေအး ႏွင့္ စစ္ကုိင္းလွေရႊ

ဆရာအလကၤာေက်ာ္စြာ ေရႊ ျပည္ေအးထံတြင္ ကြၽန္ေတာ္စႏၵရား အတီးသင္ယူစဥ္က အပတ္စဥ္ ဗုဒၶ ဟူးေန႔ ညေနႏွင့္ တနဂၤေႏြေန႔ နံနက္ တိုင္းသြားရပါသည္။ တနဂၤေႏြေန႔ နံနက္ ၈ နာရီအေရာက္ ဆရာေနထိုင္ ရာ ေရႊတိဂံုဘုရား အေရွ႕ဘက္ေစာင္း တန္းအနီး အလယ္ပစၥယံလမ္းမွ ဆင္းသြားရသည့္ ပိဋကတ္တိုက္ အေဆာက္အအုံသို႔ သြားရပါသည္။ ဆရာအလကၤာေက်ာ္စြာ ေရႊ ျပည္ေအးထံတြင္ ကြၽန္ေတာ္စႏၵရား အတီးသင္ယူစဥ္က အပတ္စဥ္ ဗုဒၶ ဟူးေန႔ ညေနႏွင့္ တနဂၤေႏြေန႔ နံနက္ တိုင္းသြားရပါသည္။ တနဂၤေႏြေန႔ နံနက္ ၈ နာရီအေရာက္ ဆရာေနထိုင္ ရာ ေရႊတိဂံုဘုရား အေရွ႕ဘက္ေစာင္း တန္းအနီး အလယ္ပစၥယံလမ္းမွ ဆင္းသြားရသည့္ ပိဋကတ္တိုက္ အေဆာက္အအုံသို႔ သြားရပါသည္။

နံနက္ ၈ နာရီ ဆရာ့ေနအိမ္ ေရာက္ၿပီး ဆရာ့တိုက္ခန္းမွ အေရွ႕ ဘက္ ေစာင္းတန္းအဆင္း၊ ဗဟန္း အုတ္လမ္းသို႔ လက္ဖက္ရည္အတူ ေသာက္ရန္ သြားေလ့ရွိခဲ့ၾကပါသည္။ ၁၉၇၅-၇၆ ခုႏွစ္မ်ားတြင္ ဗဟန္း အုတ္လမ္းမွာ ယခုစာေရးခ်ိန္ ၂ဝ၁၇ ခုႏွစ္ကဲ့သို႔ ကားမ်ား ေရွ႕ဘက္ေစာင္း တန္းေျခရင္း ျခေသၤ့ႀကီးမ်ားအနားထိ သြားလာႏိုင္သလို လမ္းက်ယ္မဟုတ္ ေသးဘဲ ဘယ္ညာ ဆိုင္အျပည့္ျဖင့္ အလယ္တြင္ လူသြားလာႏိုင္႐ံုမွ် လမ္းကေလးသာ ရွိပါသည္။

တနဂၤေႏြတစ္ရက္ နံနက္ခင္း တြင္ ဆရာေရႊျပည္ေအးႏွင့္ လက္ ဖက္ရည္အတူေသာက္ေနခိုက္ လူႀကီး တစ္ဦး အဝါေရာင္ ကက္ဦးထုပ္ ျပား ျပားေလးေဆာင္းလ်က္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ထိုင္ေနရာ စားပြဲတစ္ဖက္ ခံုေလးသို႔ ခပ္သြက္သြက္ ေစြ႔ခနဲ ဝင္ထိုင္လိုက္ ပါသည္။
ဆရာေရႊျပည္ေအးအား ထို ပုဂၢိဳလ္က ေခတ္ေဟာင္း႐ုပ္ရွင္ဂီတ အေၾကာင္းမ်ား အတန္ၾကာေမးျမန္း ၿပီး ေနာက္မွ ဆရာေရႊျပည္ေအးက ဤသို႔ အမွတ္မထင္ ေကာက္ကာ ငင္ကာ စကားတစ္ခြန္းဆိုလိုက္ပါ သည္။

”လွေရႊ ဒါင့ါတပည့္၊ ငါၿပီးရင္ မင္းဆက္သင္ရမယ္”

ထိုအခါမွ ဆရာေရႊျပည္ေအး မိတ္ဆက္ေပး၍ ထိုပုဂၢိဳလ္မွာ စာေရး ဆရာႏွင့္ ေခတ္ေဟာင္းစႏၵရား ဆရာႀကီး စစ္ကိုင္းလွေရႊဟု သိရွိရ ၿပီး ပါလာသူမွာလည္း ထိုပုဂၢိဳလ္ႀကီး ၏ ဇနီးျဖစ္သူ ေခတ္ေဟာင္းအဆို ေတာ္ႀကီး ေဒၚဟသၤာၾကည္ျဖစ္ ေၾကာင္း သိရပါေတာ့သည္။
၁၉၇၇ ခုႏွစ္၊ ဆရာေရႊျပည္ ေအးကြယ္လြန္ၿပီးေနာက္ ၁၉၇၈ ခုႏွစ္အတြင္း ဆရာစစ္ကိုင္းလွေရႊထံ ေရာက္ရွိသြားၿပီး ေရာက္ေရာက္ခ်င္း ဆရာေရႊျပည္ေအး ေနာက္ဆံုးတက္ ေပးသြားခဲ့သည့္ ပန္းေဟဝန္ယိုး ဒယားသီခ်င္းကို စႏၵရားလက္ကြက္ မ်ားေပၚတြင္ ကြၽန္ေတာ္တီးျပလိုက္ပါ သည္။ ဆရာစစ္ကိုင္းလွေရႊက စည္း ဝါးလိုက္လ်က္ နားေထာင္ေပးၿပီး ေနာက္ မႏၲေလးဘြဲ႕ ေအာင္ေျမျမ မန္းပတ္ပ်ိဳးသီခ်င္း စတင္တက္ေပး သည္ကို ခံယူရင္း ဆရာစစ္ကိုင္းလွ ေရႊ၏ တပည့္ျဖစ္သြားေပေတာ့ သည္။

ဆရာစစ္ကိုင္းလွေရႊ၏ တပည့္ အျဖစ္ စႏၵရားတီး ဆက္လက္သင္ယူ သည့္အခါမွ  ဆရာစစ္ကိုင္းလွေရႊအား ဆရာေရႊျပည္ေအးမွာခဲ့သည့္ ‘ငါၿပီး ရင္ မင္းဆက္သင္ရမယ္’ ဆိုသည့္ စကားအဓိပၸါယ္ကို စိတ္မေကာင္းစြာ အမွတ္ရေနမိပါေတာ့သည္။ တကယ္ ေတာ့လည္း ‘ငါၿပီး ရင္’ဆိုသည့္စကား မွာ ‘ငါေသသြားၿပီးရင္’ဟု ဆရာေရႊ ျပည္ေအး အေျမာ္အျမင္ျဖင့္ ေျပာခဲ့ ေသာ စကားအဓိပၸါယ္ ျဖစ္မေနေပဘူး လားဟု ေတြးမိၿပီး စိတ္မေကာင္းျဖစ္ ရျခင္းကို ဆိုလိုပါသည္။

ဆရာစစ္ကိုင္းလွေရႊသည္ ေခတ္ေဟာင္းအသံတိတ္ ေခတ္တစ္ ေလွ်ာက္လံုး ႐ုပ္ရွင္ေနာက္ခံ ေတးဂီ တစႏၵရားေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ ထင္ ရွားစြာ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၿပီး ဆရာေရႊျပည္ ေအး၏ တပည့္ရင္းလည္းျဖစ္ပါသည္။

ဆရာစစ္ကိုင္းလွေရႊ၏ ထူးျခား ေသာ အျခားစြမ္းရည္တစ္ရပ္မွာ ေခတ္ေဟာင္း႐ုပ္ရွင္ဂီတအေၾကာင္း အရာမ်ားစြာ ေဆာင္းပါးမ်ား ေရး သားျခင္း၊ စာအုပ္မ်ားထုတ္ေဝႏိုင္ခဲ့ ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ဆရာေရႊျပည္ေအး တပည့္ျဖစ္႐ံုသာမက ဆရာေရႊျပည္ ေအးအား ထူးျခားစြာ ပါရမီျပည့္ဝ သူ ပညာရွင္အျဖစ္လည္း ေလးစားဂါရဝ ျပဳသူျဖစ္ပါသည္။

ဆရာေရႊျပည္ေအးထံ အၿမဲ မျပတ္ လာေရာက္ေမးျမန္းမွတ္သား ၿပီးမွ စာေပမွတ္တမ္းမွတ္ရာမ်ား ေရး ေလ့ရွိသျဖင့္ ဆရာေရႊျပည္ေအးႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ဆရာစစ္ကိုင္း လွေရႊ ၏ အေရးအသားအခ်က္အလက္ မွတ္တမ္းမ်ားမွာ တိက်မွန္ကန္မႈရွိ သည္ဟု ယံုၾကည္ရပါသည္။ ဆရာ စစ္ကိုင္းလွေရႊ၏ အံ့ၾသဖြယ္ရာ အျခားအရည္အခ်င္းတစ္ရပ္မွာ အထူးမွတ္ဥာဏ္ေကာင္းျခင္း ျဖစ္ပါ သည္။ ဥပမာအားျဖင့္ နန္းေတာ္ေရွ႕ ဆရာတင္၊ ၿမိဳ႕မၿငိမ္း၊ ေရႊျပည္ေအး၊ ေရႊတိုင္ၫႊန္႔၊ သဟာယ ဆရာတင္တို႔ ေခတ္မွ ဆရာစစ္ကိုင္းလွေရႊထက္ ငယ္ေသာ စႏၵရားလွထြတ္၊ စႏၵရား ခ်စ္ေဆြ၊ စႏၵရားထြန္းၫႊန္႔တို႔ ေခတ္ အထိ ႐ုပ္သံအသံတိတ္ အသံထြက္ ေခတ္တစ္ေလွ်ာက္လံုး အပါအဝင္ ထင္ရွားေသာ အေရး၊ အဆို၊ အတီး ပညာရွင္မ်ား၏ ေမြးသကၠရာဇ္မ်ားကို ဦးေႏွာက္၌ အလြတ္မွတ္သားထား ႏိုင္ျခင္းျဖစ္ပါသည္။

ဆရာစစ္ကိုင္းလွေရႊ၏ ‘ကြၽန္ ေတာ္သိေသာ စႏၵရားဆရာႀကီးမ်ား’ စာအုပ္တြင္ ဆရာေရႊျပည္ေအး၏ ေမြးသကၠရာဇ္ကို မွတ္တမ္းတင္ထား ခ်က္အရ . . .
‘ေမာင္တင္ေအးသည္ ၁၂၇ဝ ျပည့္ႏွစ္၊ တပို႔တြဲလဆုတ္ ၉ ရက္ေန႔၊ ၁၉ဝ၉ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁၃ ရက္၊ စေနေန႔နံနက္ အ႐ုဏ္တက္ ဖြားျမင္ သူျဖစ္၍  ….’ ဟု မွတ္တမ္းတင္ခဲ့ပါသည္။ ေမာင္တင္ေအးသည္ ဆရာေရႊျပည္ ေအး၏ ငယ္နာမည္ျဖစ္ပါသည္။ ဆရာေရႊျပည္ေအး အမွတ္တရ ထုတ္ေဝခဲ့ေသာ စာအုပ္တစ္အုပ္တြင္ ဆရာ၏ ေမြးသကၠရာဇ္ကို ေဆာင္းပါး ၃ ပုဒ္၌ ၃မ်ိဳး ေဖာ္ျပထားသည္ကို ဖတ္႐ႈခဲ့ရဖူးပါသည္။ ဆရာ စစ္ကိုင္း လွေရႊေဖာ္ျပခဲ့ေသာ ဆရာေရႊျပည္ ေအး ေမြးသကၠရာဇ္မွာ  အမွန္ျဖစ္ပါ သည္။

ဆရာေရႊျပည္ေအး မိဘအမည္ ႏွင့္ ေမြးခ်င္းညီအစ္ကို ေမာင္ႏွမမ်ား အမည္ကို ေရးသားေဖာ္ျပရာ၌ ဆရာ စစ္ကိုင္းလွေရႊကသူ၏ ‘ကြၽန္ေတာ္သိ ေသာ စႏၵရားဆရာႀကီးမ်ား’ စာအုပ္ တြင္ ေဖာ္ျပခ်က္အရ –

ေရဝန္႐ံုးေရယာဥ္မွတ္ပံုတင္ အရာရွိ အေပ်ာ္တမ္းစႏၵရားဆရာႀကီး ဆရာႏုႏွင့္ ဇနီးေဒၚလိႈင္တို႔မွ မဖြား ျဖဴ၊ ေမာင္ဘသူ၊ မၾကဴၾကဴ၊ ေမာင္တင္ ေအး၊ မျမျမဟူ၍ သားသမီး ၅ ဦး ေမြးဖြားခဲ့ရာမွ စတုတၳေျမာက္ သား ငယ္ ေမာင္တင္ေအးသည္ ေနာင္ ဆရာေရႊျပည္ေအးအျဖစ္ ထင္ရွား လာမည့္ သူပင္ျဖစ္သည္ဟု ေရးသား မွတ္တမ္းတင္ခဲ့ပါသည္။

ဆရာေရႊျပည္ေအးအား တေယာတီးသင္ေပးခဲ့သည့္ ဆရာရင္းမ်ားကို ေဖာ္ျပရာ၌ ဆရာ စစ္ကိုင္းလွေရႊက သူ၏ ‘႐ုပ္ရွင္၊ ဂီတ ႏွင့္ ကြၽန္ေတာ္’စာအုပ္တြင္ –

‘ေမာင္ေအးသည္ တေယာ ဆရာ ညိမ္း၊ ဦးဘသြင္၊ ကိုဘရီတို႔၏ တေယာ လက္သံမ်ားအလယ္တြင္ ႀကီးျပင္း လာရသူျဖစ္သည့္အတိုင္း တေယာလက္သံမွာ အရြယ္ႏွင့္မလိုက္ ေအာင္ ထက္ျမက္လွသည္’ ဟု ေရးသားထားခဲ့ေပသည္။ ဆရာေရႊျပည္ေအးသည္ အသံတိတ္ ႐ုပ္ရွင္ေလာကအတြင္း အသက္ ၁၄ ႏွစ္အရြယ္ ၁၉၂၃ ခုႏွစ္မွ အသက္ ၂ဝ အရြယ္ ၁၉၂၉ ခုႏွစ္ထိ တေယာ ထိုး ဆရာေလးအျဖစ္ ရပ္တည္ခဲ့ သည္ဟု ဆိုပါသည္။

ဆရာေရႊျပည္ေအး၏ စႏၵရား သင္ေပးသူ ဆရာမ်ားအေၾကာင္း ေရးသားေဖာ္ျပရာတြင္မူ ဆရာ စစ္ကိုင္းလွေရႊက သူ၏ ‘ကြၽန္ေတာ္ သိေသာ စႏၵရားဆရာႀကီးမ်ား’ စာ အုပ္တြင္-

‘စႏၵရားဦးဘလတ္ႏွင့္ စႏၵရား ဦးသာဒင္တို႔၏ လက္ထြက္တပည့္မ်ား အနက္ အထူးခြၽန္ဆံုးႏွင့္ အေက်ာ္ ၾကားဆံုး ဂီတပညာရွင္တစ္ဦးမွာ ႏိုင္ငံေက်ာ္ ဂီတစာဆို ေရႊျပည္ေအး ပင္ျဖစ္သည္’ ဟု ေရးသားေဖာ္ျပထားခဲ့ေပ သည္။ ဆရာေရႊျပည္ေအးသည္ ၁၉၂၉ ခုႏွစ္မွစ၍ အသံတိတ္႐ုပ္ရွင္ ေလာကအတြင္း စႏၵရားေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္လာခဲ့ၿပီး ႐ုပ္ရွင္ေနာက္ခံ ေတးဂီ တတီးသည့္စနစ္ ပိုမိုဆန္းသစ္ေအာင္ တီထြင္ႏိုင္ခဲ့သျဖင့္ ႐ုပ္ရွင္ဂီတတစ္ ေခတ္ဆန္းေစသူဟု ဆရာစစ္ကိုင္း လွေရႊက သူ၏ ‘႐ုပ္ရွင္ဂီတႏွင့္ ကြၽန္ေတာ္’ စာအုပ္တြင္ မွတ္တမ္းတင္ ေရးသားခဲ့ေပသည္။

ဆရာစစ္ကိုင္းလွေရႊသည္ သူ၏ ‘ကြၽန္ေတာ္သိေသာ စႏၵရား ဆရာႀကီး မ်ား’စာအုပ္တြင္ ဆရာေရႊျပည္ေအး ၏ ထူးခြၽန္ထက္ျမက္လွသည့္ ဂီတ ဂုဏ္ရည္မ်ားကို ဤသို႔ မွတ္တမ္းျပဳစု ေရးသားခဲ့ေပေသးသည္။

‘ကိုေအးသည္ အေနာက္တိုင္း ႏြယ္ေသာ ေခတ္သံဆန္းမ်ားတီးရာ တြင္ ေက်ာ္ၾကားသလိုပင္ ျမန္မာသံ ေတးသံစစ္စစ္ ကာလေပၚအသြား ႏွင့္ သီခ်င္းႀကီးသီခ်င္းခန္႔တီးရာတြင္ လည္း ႏူးညံ့ေျပျပစ္၍ ဘယ္ညာ  အသြားအလာ အယူအဆေကာင္း မွန္လွေပ၏’ ဟူ၍လည္းေကာင္း-

‘ေရႊျပည္ေအးသည္ ဂီတပညာ တြင္ ထူးခြၽန္လွသည္။ တီးကြက္တီး လက္ပီျပင္ေလးနက္လွသည္။ စိတ္ ကူးစိတ္သန္းကလည္း ထူး႐ံုမွ်မက အၿမဲတမ္းေရွ႕ဦးႏွင့္ေနသည္။ ေရး သားေသာ ေတးသြားႏွင့္ တီးကြက္တို႔ မွာ ျမန္မာ့ဟန္ကမထြက္။ ဒိုးခ်က္ စခြန္႔ခ်က္ေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳးကစား၍ရ၏။ ယင္းေတးသြားတြင္ ထည့္ထားေသာ စာသားမ်ားမွာလည္း ႏုေပ့ယဥ္ေပ့ ဆိုေသာ စကားလံုးမ်ားႏွင့္ ရွားပါးလွ ေသာ နေဘထပ္အသံုးအႏႈန္းမ်ား ခ်ည္းသာျဖစ္သည္’ ဟူ၍လည္းေကာင္း ထုတ္ေဖာ္ ခ်ီးက်ဴးေရးသားခဲ့ေပသည္။

၂၉-၁၂-၁၉၈၂ ရက္ေန႔တြင္ ထုတ္ေဝခဲ့ေသာ ဂီတသတင္းစဥ္  အမွတ္စဥ္ ၈ တြင္ ‘စႏၵရားက အနက္ ခလုတ္ေတြဟာ တို႔ဖုိ႔မဟုတ္ဘူးလို႔ ေျပာခဲ့ၾကတုန္းက’ ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ ဆရာ စစ္ကိုင္းလွေရႊ ေရးသားခဲ့ရာတြင္ ဆရာေရႊျပည္ေအးႏွင့္ ပတ္သက္၍ ‘အဂၤလိပ္သီခ်င္း၊ ဂ်ပန္သီခ်င္း စတဲ့ တိုင္းတစ္ပါးသီခ်င္းေတြကို အေနာက္ႏိုင္ငံနည္းစနစ္ႏွင့္ အနီး စပ္ဆံုး စတင္တီးခဲ့တဲ့ ေၾကးစား စႏၵရားဆရာေတြထဲက ေရႊျပည္ေအး ဟာ အေစာဆံုးပုဂၢိဳလ္ပါ။ နည္း ေဟာင္းကိုလည္း မပယ္ဘဲ၊ နည္းသစ္ စနစ္သစ္ေတြကို အပတ္တကုတ္ ရွာ ႀကံ ႀကိဳးစားအားထုတ္ခဲ့လို႔လည္း ဘာ ပဲေျပာေျပာ ေရႊျပည္ေအးဟာ  တစ္ ေခတ္ဆန္းသစ္ တီထြင္ခဲ့တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ ဆိုတာ ဘယ္လိုမွ ျငင္းလို႔မရဘူး” ဟူ၍ ေရးသားခဲ့ပါသည္။

၁၉၈၃ခုႏွစ္တြင္ ဆရာစစ္ကိုင္း လွေရႊသည္ ဆရာေရႊျပည္ေအး အုတ္ဂူရွိရာ ႀကံေတာသုသာန္သို႔ ဂါရဝျပဳရန္ ေရာက္ရွိ၍ အျခားဂါရဝ ျပဳထိုက္ေသာ ဂီတပညာရွင္မ်ား၏ အုတ္ဂူမ်ားကိုလည္း သြားေရာက္ ဂါရဝ ျပဳခဲ့သည္ဟု ဆိုပါသည္။ ႀကံ ေတာ သုသာန္တစ္ခြင္ လွည့္လည္ ၿပီးေနာက္ ဆရာေရႊျပည္ေအး အုတ္ ဂူကို တစ္ပတ္လည္ ျပန္လည္ေရာက္ ရွိ ဂါရဝျပဳ လြမ္းဆြတ္ခဲ့ရပံုကို ဂီတ သတင္းစဥ္ အမွတ္ (၁၄)၊ ၉.၂. ၁၉၈၃ ရက္ေန႔တြင္ ေရးသားမွတ္ တမ္းတင္ခဲ့ရာ၌ –

‘ျပန္ခါနီးေရႊျပည္ေအး အုတ္ဂူ ဆီကို ေရာက္ၾကျပန္ပါတယ္။ အင္မတန္ထူးျခားစြာ တီထြင္ၿပီး ဂီတ ေလာကကို တစ္ေခတ္ဆန္းသစ္ေစခဲ့ တဲ့ ဆရာဟာ ပကတိၿငိမ္သက္စြာ ရွိေနၿပီေလ။ သူ႔ရဲ႕ ေတးသံေတြ ကေတာ့ လွ်ံေနဆဲပါပဲ။ အုတ္ဂူေပၚ က လြမ္းေငြ႕ေဝေဝဆိုတဲ့ စာသား အတိုင္း ဂီတသမားေတြမွာလည္း လြမ္းေငြ႕ေဝလ်က္ပါပဲ ဆရာရယ္ …’ ဟု အလြမ္းမွတ္တမ္းတင္ခဲ့ပါ သည္။

ထိုသို႔ ဆရာျဖစ္သူအေပၚ အလြမ္းေဝခဲ့ရွာသည့္ ဆရာစစ္ကိုင္း လွေရႊကိုယ္တိုင္ပင္ သခၤါရတရားကို မလြန္ဆန္ႏိုင္ဘဲ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္တြင္ ကြယ္လြန္ခဲ့ပါသည္။

ဆရာတုိ႔ကြယ္လြန္စဥ္က ဆရာ တို႔အုတ္ဂူမ်ား ႀကံေတာသုသာန္တြင္ တည္ရွိခဲ့ေသာ္လည္း ၁၉၉၆-၁၉၉၇ ခုႏွစ္ ႀကံေတာသုသာန္ဖ်က္သိမ္းေရႊ႕ ေျပာင္းၿပီးေနာက္ ထိန္ပင္သုသာန္ အနီး ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားေသာ အႏု ပညာရွင္မ်ား၏ အမွတ္တရ အ႐ိုးအိုး ဂူမ်ားတည္ရွိရာသခ်ႋဳင္းသို႔ ေျပာင္းလဲ ေရာက္ရွိသြားေပေတာ့သည္။

အေၾကာင္းသင့္ တိုက္ဆိုင္စြာ ပင္ ဆရာေရႊျပည္ေအးႏွင့္ ဆရာစစ္ ကိုင္းလွေရႊတို႔၏ အ႐ိုးအိုးဂူေလးႏွစ္ ခု ယွဥ္တြဲလ်က္တည္ရွိေနသည္ကို လြမ္းဆြတ္ဖြယ္ ေတြ႕ျမင္ခဲ့ရေပသည္။

ေမာင္ၫႊန္႔ႏြယ္ (စႏၵရား)