မဟာဝိဇၨာဘြဲ႕မွတ္တိုင္
၁၉၆၆-၆၇ ပညာသင္ႏွစ္မွာ ကြၽန္ေတာ္ မဟာဝိဇၨာ ေနာက္ဆံုး ႏွစ္ အပိုင္း ၂ တက္ရသည္။ အပိုင္း ၁ တုန္းက ဘာသာစကားကို အထူး ျပဳေလ့လာရသည္။ ယခု အပိုင္း ၂ မွာေတာ့ စာေပကို အထူးျပဳေလ့လာ ရသည္။ ထိုႏွစ္သင္ၾကားမည့္ စာေပ သင္႐ိုးကို စာတစ္ေၾကာင္းတည္းျဖင့္ အက်ဥ္းခ်ဳပ္ ေဖာ္ျပထားသည္။ ‘ကုန္းေဘာင္ေခတ္စာေပကို ျပ႒ာန္း သည္’တဲ့။ ကြၽန္ေတာ္ ထိုစာကိုဖတ္ၿပီး ေတာ္ေတာ္လန္႔သြားသည္။ ကုန္း ေဘာင္ေခတ္စာေပဆိုသည္မွာ နယ္ပယ္အက်ယ္ႀကီးျဖစ္သည္။ တစ္ေခတ္လံုး ၿခံဳမိေအာင္ ေလ့လာ ရသည့္အလုပ္မွာ စဥ္းစားၾကည့္႐ံုႏွင့္ ပင္ ရင္ေလးစရာေကာင္းပါသည္။
သို႔ေသာ္ ကြၽန္ေတာ္စိတ္ေပါက္ ရသလို အေျခအေနက မဆိုးလွပါ။ ကုန္းေဘာင္ေခတ္စာေပကို ဆရာႀကီး၊ ဆရာမႀကီး ၄ ဦးတို႔က က႑ခြဲျခား၍ လမ္းၫႊန္ပို႔ခ်ေပးရန္ ပါေမာကၡ ဆရာႀကီးက စီစဥ္ထားေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ပါေမာကၡဆရာႀကီး ကိုယ္တိုင္ႏွင့္ ကထိကဆရာမႀကီး ေဒၚခင္ေစာ၊ ဆရာႀကီး ဦးေအာင္မိုး၊ ဆရာႀကီး ဦးတင္ေမာင္ေဌးတု႔ိက ကုန္းေဘာင္ေခတ္ျမန္မာစာေပကို သကၠရာဇ္စဥ္အတိုင္း က႑မ်ားခြဲ ၍ တာဝန္ယူပို႔ခ်ပါသည္။
ပါေမာကၡဆရာႀကီး ဦးေမာင္ ႀကီးက ‘ကုန္းေဘာင္ေခတ္ ဘာသာ ျပန္စာေပ’ဟူေသာ ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ လမ္းၫႊန္ပို႔ခ်သည္။ ကုန္းေဘာင္ ေခတ္တြင္ အျခားႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္မႈကို အေၾကာင္းျပဳ၍ အဂၤလိပ္၊ ေပၚတူဂီ၊ တ႐ုတ္၊ ယိုးဒယား (ထိုင္း) စသည့္ စာေပမ်ားကို ျမန္မာဘာသာျပန္ေသာ စာေပမ်ား ေပၚေပါက္လာပံုကို လမ္းခင္းျပသည္။ အဂၤလိပ္ျမင္းၾကန္၊ ေပၚတူဂီ (ပူတေက) ရာဇဝင္၊ တ႐ုတ္ေဆးက်မ္း၊ ယိုးဒယားဇာတ္ ေတာ္ႀကီးမ်ား စသည္တုိ႔ကို ေလ့လာရသည္။ ကင္းဝန္မင္းႀကီးႏွင့္ ေယာမင္းႀကီးတုိ႔၏ က်မ္းမ်ားမွ ဘာသာျပန္ေဝါဟာရမ်ား၊ ေမြးစား ေသာ ေဝါဟာရမ်ားကိုလည္း ေလ့လာရသည္။ ပါေမာကၡဆရာႀကီး လမ္းခင္းေပးသည့္အတိုင္း စာအုပ္ စာတမ္းမ်ား ရွာေဖြဖတ္႐ႈ ေလ့လာ ရပါသည္။ ႏွစ္ကုန္ေသာအခါ ကုန္း ေဘာင္ေခတ္ ဘာသာျပန္စာေပ လမ္းေၾကာင္းကို ျမင္လာရပါသည္။
ကုန္းေဘာင္ေခတ္စာေပ ေခတ္ဦးပိုင္းကို ဆရာႀကီး ေအာင္မိုး၊ ေခတ္လယ္ပိုင္းကို ဆရာႀကီး ဦးတင္ ေမာင္ေဌး၊ ေခတ္ေႏွာင္းပိုင္းကို ဆရာမႀကီး ေဒၚခင္ေစာတုိ႔က ခြဲေဝ လမ္းၫႊန္ေပးသည္။ ေလ့လာရမည့္ စာဆိုမ်ားႏွင့္ စာေပမ်ားကို ၿခံဳ၍ မိတ္ဆက္ေပးသည္။ အေသးစိတ္ကို မူ စာၾကည့္တိုက္မ်ားမွာ ရွာေဖြေလ့ လာရသည္။ ျမန္မာစာဌာန စာၾကည့္ တိုက္သာမက အမ်ိဳးသားစာၾကည့္ တိုက္၊ တကၠသိုလ္စာၾကည့္တိုက္မ်ား သို႔သြားၿပီး စာအုပ္မ်ား ရွာေဖြငွား ရမ္းေလ့လာရသည္။ ကုန္းေဘာင္ ေခတ္စာေပကို ျမင္ကြင္းက်ယ္က်ယ္ ၾကည့္ရ၍ မ်ားစြာအသိအျမင္တိုးပါ သည္။ အမ်ိဳးသားစာၾကည့္တိုက္မွာ ‘တြင္းသင္းရာဇဝင္’၊ ‘လိပိဒီပိကာ က်မ္း’စသည့္ ေပမူမ်ားကို ေလ့လာ ဖတ္႐ႈၿပီး မွတ္စုထုတ္ရသည္။ ေရးသူ နာမည္မပါေသာ အေလာင္းမင္း တရား အေရးေတာ္ပံု ၂ ေစာင္ကို ဆရာႀကီး ဦးတင္ေမာင္ေဌးက အေသးစိတ္ႏိႈင္းယွဥ္ၿပီး စကားသံုး ႏႈန္းပံု၊ ဝါက်ဖြဲ႕ပံုတုိ႔ကို ေလ့လာျပ သည္။ ဘယ္အေရးေတာ္ပံုကို ဘယ္သူေရးျခင္းျဖစ္ႏိုင္သည္ဟု ေကာက္ခ်က္ခ်ျပသည္။ အလြန္ ဗဟုသုတၾကြယ္ေသာ မုံေရြးဆရာ ေတာ္၏ ပ်ိဳ႕မ်ားကို ေလ့လာၿပီး ထူးျခားေသာ မွတ္သားစရာမ်ားကို မွတ္သားရသည္။ ‘ကုသပ်ိဳ႕’၊ ရန္ကုန္ မွာ ဝယ္မရသျဖင့္ မႏၲေလးက မိတ္ ေဆြက ဝယ္လာေပးသည္ကိုလည္း မွတ္မိေနသည္။ မဟာသီလဝပ်ိဳ႕ ေရးသည့္အခ်ိန္ကို ေနာက္ခံျဖစ္ ေသာ ပထမအဂၤလိပ္ျမန္မာစစ္ပြဲ ႏွင့္ ဆက္စပ္ေလ့လာေသာအခါ အဓိပၸါယ္ပို၍ ထင္ရွားလာသည့္ အပိုင္းမ်ား ေတြ႕ရသည္။ ဆရာႀကီး ဦးေအာင္မိုးက ဦးေရႊျခည္၏ စႏၵ ကိႏၷရီပ်ိဳ႕တြင္ ပါဠိစကားလံုးမ်ားကို ပါနေဘထပ္ၿပီးဖြဲ႕ေသာ စာဆို၏ အေရးအဖြဲ႕ဂုဏ္ကို ေဖာ္ထုတ္ျပ သည္။ ဆရာမႀကီး ေဒၚခင္ေစာက ဦးပုည၏ ျပဇာတ္မ်ား၊ ေဟာစာမ်ား ကို ပို႔ခ်ေပးသည္။ ေဒါက္တာ ထင္ ေအာင္၏ Burmese Drama (ျမန္ မာျပဇာတ္) က်မ္းကိုလည္း ဖတ္႐ႈကိုး ကားရသည္။
ပါေမာကၡဆရာႀကီးကမဟာဝိဇၨာ ဘြဲ႕အတြက္ ဆက္လက္ျပဳစုရ မည့္ သုေတသန က်မ္းေခါင္းစဥ္ကို ထိုႏွစ္အတြင္းမွာပင္ တင္သြင္းရန္ သတ္မွတ္သည့္အတြက္ က်မ္းေခါင္း စဥ္ျပင္ ဆင္ရသည္။ အတူအတန္း တက္သူမ်ားက ကိုယ္စိတ္ဝင္စား ေသာ နယ္ပယ္မ်ားမွ သုေတသနျပဳ ရန္ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို ရွာေဖြ ၾကသည္။ ကြၽန္ေတာ္က မဟာဝိဇၨာ အပိုင္း (၁)မွာ ဘာသာ ေဗဒသင္ရ ကတည္းက ဘာသာေဗဒနည္းျဖင့္ ျမန္မာဘာသာ စကား၏ က႑တစ္ခုကို သုေတ သနျပဳရန္ စိတ္ကူး ထားသည္။ က်မ္းေခါင္းစဥ္ ေရြးခ်ယ္ ေသာအခါ ျမန္မာစကား နယ္ပယ္ တြင္ ေန႔စဥ္ ေျပာဆိုသံုးႏႈန္းေန ေသာ ‘မ်က္ႏွာ လိုက္သည္၊ နားခါး သည္၊ အိုးနင္းခြက္နင္း၊ က်ီးကန္း ေတာင္းေမွာက္၊ ဂယက္႐ိုက္သည္၊ ပတ္စာ ခြာဖ်ာသိမ္း’ စသည့္ တင္စား ေသာ အနက္ရွိေသာ ‘ဓေလ့သံုး စကား မ်ား’ကို က်မ္းျပဳလိုပါေၾကာင္း ေခါင္းစဥ္ တင္ျပလိုက္သည္။ ထိုစဥ္ က က်မ္းေခါင္းစဥ္ စိစစ္ေရးအဖြဲ႕တြင္ ျပင္ပပညာရွင္ စာေရးဆရာမ်ား ပါဝင္သည္။ ဆရာေဇာ္ဂ်ီ၊ ဆရာ ေဇယ်၊ ဆရာေမာင္ထင္၊ ဆရာ တုိက္စိုး၊ ဆရာသိန္းေဖ ျမင့္’ စသည့္ ဆရာ ႀကီးမ်ားျဖစ္သည္။ ထိုဆရာ ႀကီးမ်ားက ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ တင္ျပ ေသာက်မ္းေခါင္းစဥ္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေမးျမန္းေဆြးေႏြးၿပီး ျပင္ဆင္စရာ ရွိလွ်င္ ျပင္ဆင္၍ အတည္ျပဳ ေပးသည္။ ကြၽန္ေတာ့္ က်မ္းေခါင္းစဥ္ကို ‘အသံုးေရြ႕လာ ေသာ ျမန္မာစကားသံုး စကားမ်ား’ အမည္ျဖင့္အတည္ျပဳေပး လိုက္ပါ သည္။ က်မ္းႀကီးၾကပ္သူအျဖစ္ ဆရာမႀကီး ေဒၚခင္ခင္ေအးကို တာဝန္ေပးပါသည္။
မဟာဝိဇၨာ ေနာက္ဆံုးႏွစ္ အပိုင္း (၂)စာေမးပြဲကို ေခ်ာေခ်ာ ေမာေမာ ေျဖႏိုင္ပါသည္။ ‘ေရးေျဖ’ စာေမးပြဲ ေအာင္ျမင္ေၾကာင္း ေအာင္ စာရင္းထြက္ၿပီးေနာက္ ဆက္လက္ ၍ က်မ္းျပဳရပါသည္။ က်မ္း ေခါင္းစဥ္အတည္ျဖစ္ၿပီးျဖစ္သည့္ အတြက္ က်မ္းႀကီးၾကပ္သူ၏ လမ္း ၫႊန္မႈကို ခံယူၿပီး က်မ္းျပဳရသည္။ ဆရာမႀကီး ေဒၚခင္ခင္ေအးက ဖတ္ သင့္ေသာစာအုပ္မ်ားကို လမ္းၫႊန္ သည္။ ဇာတ္သံုးစကားမ်ား၏ ဖြဲ႕ စည္းပံုႏွင့္ အနက္အဓိပၸါယ္ သက္ေရာက္ပံုမ်ားကို ဘာသာေဗဒ၊ အတၱေဗဒ႐ႈေထာင့္မ်ားမွ ေလ့လာ ႏိုင္ရန္အတြက္ အတၱေဗဒစာအုပ္ မ်ားကို ဖတ္ခိုင္းသည္။ အတၱေဗဒ ပညာရွင္ အူလ္မန္း Stepher Ullmann ၏ အတၱေဗဒ Semantics စာအုပ္၊ Words and Their Use စာအုပ္တုိ႔ကို ဖတ္ရ သည္။ ဓေလ့ သံုးစကား idiom ၏ သေဘာကို လည္း ေလ့လာရသည္။ တစ္ဖက္တြင္ ဓေလ့သံုးစကား သာဓ ကမ်ားကို စာအုပ္စာတမ္းမ်ားထဲမွ အကိုး အကားအျဖစ္ ထုတ္ႏုတ္၍ စု ေဆာင္းရသည္။ စာလံုးမ်ားကို ၅ လက္မ x ၃ လက္မ ကတ္ျပားမ်ား တြင္ ေရးမွတ္ ‘ကတ္တင္’ရသည္။ အနက္ဖြင့္ရသည္။ ရွင္းလင္းခ်က္မ်ား ေရးရသည္။ ႀကီးၾကပ္သူႏွင့္ အနည္း ဆံုး တစ္လတစ္ႀကိမ္ ေတြ႕ဆံုၿပီး ေရးၿပီးသည့္အပိုင္းမ်ားကို ျပရ သည္။ ၁၉၆၇ ခုႏွစ္၊ မတ္လ၊ စာေမးပြဲေျဖၿပီးခ်ိန္ကစ၍ က်မ္းကို ျပဳစုရာ ၂ ႏွစ္အၾကာ ၁၉၆၉ ခုႏွစ္၊ မတ္လမွာ ၿပီးစီးပါသည္။ က်မ္းကို ေခ်ာေခ်ာေမာေမာ တင္သြင္းႏိုင္ပါ ၿပီ။
က်မ္းအတြက္ ႏႈတ္ေမးစာေမး ပြဲ (viva voce) ေျဖရသည္ကိုလည္း အမွတ္ထင္ထင္ျဖစ္ေနပါသည္။ ျမန္မာစာဌာနမွ ဆရာႀကီး၊ ဆရာမ ႀကီးမ်ားႏွင့္အတူ ျပင္ပစာစစ္မ်ား အျဖစ္ မႏၲေလး ဝိဇၨာႏွင့္ သိပၸံ တကၠသိုလ္၊ ျမန္မာစာပါေမာကၡ ဆရာႀကီးဦးခ်မ္းျမႏွင့္ ဘာသာေဗဒ ပညာရွင္ ဆရာဗိုလ္ဗကို တုိ႔က ေဆာင္ရြက္ၾကသည္။ ကြၽန္ေတာ့္ က်မ္းကို စစ္ေဆးရာတြင္ ျပင္ပ စာစစ္အျဖစ္ ဆရာဗုိလ္ဗကိုက ေဆာင္ရြက္ၿပီး အတြင္းစာစစ္အျဖစ္ ဆရာမႀကီး ေဒၚသန္းေဆြႏွင့္ ဆရာ ဦးေရႊသြင္တုိ႔က ေဆာင္ရြက္ပါသည္။ ထူးျခားသည္မွာ ထိုႏွစ္က တင္သြင္း ေသာ က်မ္းမ်ားတြင္ ကြၽန္ေတာ့္က်မ္း တစ္က်မ္းသာ ဘာသာစကားေလ့ လာေသာက်မ္းျဖစ္ၿပီး က်န္အတန္း ေဖာ္မ်ား၏ က်မ္းမ်ားအားလံုး စာေပ ေလ့လာေသာက်မ္းမ်ားျဖစ္ေနျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ စာစစ္ပုဂၢိဳလ္မ်ား ေမးျမန္းသည့္ ေမးခြန္းမ်ားကို ႀကိဳး စား၍ ေျပာခဲ့ပါသည္။ အားလံုး စစ္ေဆးၿပီးေတာ့ ည ၈ နာရီခန္႔ရွိပါ ၿပီ။ ဆရာပါေမာကၡက ႀကိဳးစားမႈမ်ား ကို အသိအမွတ္ျပဳေၾကာင္း ေျပာ သည္။ ျပင္ပစာစစ္မ်ားက ဆက္လက္ ေလ့လာၾကရန္ ၾသဝါဒ ေပးသည္။ အားလံုးစိတ္လက္ေပါ့ပါး သြားၾကပါ သည္။
ေအာင္စာရင္းထြက္လာေတာ့ ဝမ္းသာစရာႏွင့္ ႀကံဳရပါသည္။ အမွတ္အမ်ား၊ အနည္းအစဥ္အ တိုင္း ေအာင္စာရင္းထြက္ရာ ကြၽန္ေတာ္က ဂုဏ္ထူးျဖင့္ ေအာင္ ျမင္ပါသည္။ အားလံုးထဲမွာ ပထမရ ပါသည္။ အမွတ္တူျဖင့္ ေအာင္သူ မ်ားလည္း ရွိပါသည္။ ကြၽန္ေတာ့္ က်မ္းမွာ ျမန္မာစာဌာန တြင္ ဘာသာေဗဒသင္ၾကားၿပီး ေနာက္ ဘာသာေဗဒနည္းျဖင့္ သုေတသန ျပဳ၍ တင္သြင္းေသာ ပထမဆံုးက်မ္း ျဖစ္သည့္အတြက္ အ မွတ္တရျဖစ္ရ ပါသည္။ မဟာဝိဇၨာဘြဲ႕ရပါၿပီ။
ေမာင္ခင္မင္ (ဓႏုျဖဴ)
