ကၽြန္ေတာ္က ဘာသာေဗဒ ပညာ ေတာ္က ဘာသာေဗဒ ပညာ ရပ္၏ ပဓာနနယ္ပယ္မ်ားျဖစ္ ေသာ စကားသံဖြဲ႕မႈပညာ(ဝဏၰေဗဒ)၊ သဒၵါ၊ အတၳေဗဒဟူေသာ နယ္ပယ္တို႔ တြင္ အနက္အဓိပၸါယ္ကို ေလ့လာ ေသာ အတၳေဗဒ (semantics) ကို ပို၍အာ႐ံုျပဳမိသည္။ မဟာဝိဇၨာဘြဲ႕ အတြက္ က်မ္းျပဳစဥ္က ဓေလ့သံုး စကားမ်ား၏ အနက္အဓိပၸါယ္သက္ ေရာက္ပံုကို အတၳေဗဒ႐ႈေထာင့္မွ ေလ့လာခဲ့သည္။ ထိုသို႔ေလ့လာႏိုင္ရန္ အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ ပညာရွင္မ်ား ေရးသားျပဳစုထားေသာ အတၳေဗဒ စာအုပ္မ်ားကို လက္လွမ္းမီသမွ် ေလ့လာဖတ္႐ႈသည္။
က်မ္းျပဳစဥ္က ဆရာမႀကီး ေဒၚခင္ခင္ေအးက Stephen Ullmann \ Words and Their Use စာအုပ္ကို ဖတ္ဖို႔ လမ္းၫႊန္သည္။ စာအုပ္လည္း ငွား လိုက္သည္။ ထို႔ေနာက္ ထိုပညာရွင္ ၏ Semantics ESihf Principle of Semantics စာအုပ္မ်ားကို ဆက္ ဖတ္ျဖစ္သည္။ ခ်ယ္ရီမဂၢဇင္းအတြက္ ေဆာင္းပါးမ်ားေရးေသာအခါ ထို စာအုပ္မ်ားမွ အတၳေဗဒသေဘာ တရားမ်ားကို အေျခခံ၍ အနက္ အဓိပၸါယ္အေၾကာင္း ေဆာင္းပါး ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားေရးျဖစ္သည္။ ျမန္မာဘာသာစကားသာဓကမ်ားႏွင့္ ေပါ့ေပါ့ပါးပါးေရးခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ၁၉၉ဝျပည့္ႏွစ္ေက်ာ္ကာလ တြင္ ဘာသာေဗဒကို ပို၍အာ႐ံုစိုက္မိ ေအာင္ တြန္းအားေပးေသာ အေျခ အေနတစ္ခုေပၚလာသည္။ ဦးထြန္း ျမင့္သည္ မဟာဝိဇၨာတန္းကို ဘာသာ ေဗဒ၊ သဒၵေဗဒသင္ၾကားပို႔ခ်ေပးေန စဥ္ ပညာေရးဝန္ႀကီးဌာန၏ တာဝန္ ေပးခ်က္အရ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ၊ တိုက်ိဳႏိုင္ငံ ျခားဘာသာတကၠသိုလ္သို႔ ျမန္မာစာ ဧည့္ပါေမာကၡအျဖစ္ သြားေရာက္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ရသည္။ ျမန္မာ စာပါေမာကၡဆရာမႀကီး ေဒၚပိုက ဦးထြန္းျမင့္ႏွင့္ တိုင္ပင္ၿပီး မဟာဝိဇၨာ တန္းမွာ ဘာသာေဗဒသင္ၾကားရန္ ကြၽန္ေတာ့္ကို တာဝန္ေပးသည္။ ထို အခ်ိန္တြင္ ရန္ကုန္ႏိုင္ငံျခားဘာသာ သိပၸံမွာ ျမန္မာဘာသာဌာနမွဴးျဖစ္ ေနေသာ ဆရာမေဒၚႏုႏုေဆြက သူ ဘာသာေဗဒလာသင္လိုေၾကာင္း ဆႏၵျပဳသည္။ ဆရာမႀကီးေဒၚပိုက ဘာသာေဗဒသင္ဖို႔အတြက္ ကြၽန္ေတာ့္ ကို တာဝန္ေပးၿပီး သဒၵေဗဒသင္ဖို႔ ေဒၚႏုႏုေဆြကို တာဝန္ေပးသည္။ ဦးထြန္းျမင့္ ဂ်ပန္သြားခါနီး ‘ငါ့ စာအုပ္ေတြ မင္းကိုအပ္ခဲ့မယ္ကြာ။ ႀကိဳက္သလို ဖတ္ေပေတာ့’ ဟု ေျပာ ၿပီး သူ႔ဘာသာေဗဒစာအုပ္ေတြ ကြၽန္ေတာ့္လက္အပ္သည္။ ကြၽန္ေတာ္ က စာအုပ္ေတြကို ပီနန္အိတ္မ်ားျဖင့္ သယ္လာခဲ့ၿပီး ျမန္မာစာဌာနက ကြၽန္ေတာ့္ဗီဒိုထဲမွာ ထားသည္။ ဘာသာေဗဒစာအုပ္ ေတာ္ေတာ္မ်ား မ်ားကိုလည္း ဖတ္ဖူးသြားပါသည္။
သင္ၾကားေရးအတြက္လည္း အေထာက္အကူျဖစ္ပါသည္။ ၂ ႏွစ္ အၾကာ ဦးထြန္းျမင့္ျပန္လာေတာ့မွ သူ႔စာအုပ္ေတြကို ျပန္အပ္လိုက္သည္။ ဆရာႀကီးဦးေရႊသြင္ႏွင့္ ဆရာမ ႀကီး ေဒၚခင္ခင္ေအးတုိ႔ ႀကီးၾကပ္ ေသာ မဟာဝိဇၨာက်မ္းမ်ားကို စစ္ ေဆးရာတြင္ ကြၽန္ေတာ့္ကို အတြင္း စာစစ္ (internal examiner) တစ္ ဦးအျဖစ္ တာဝန္ေပးသည့္အတြက္ ဘာသာေဗဒက်မ္းမ်ားကို စစ္ေဆး ရေသာ အေတြ႕အႀကံဳရခဲ့သည္။ ဦးထြန္းျမင့္ ဂ်ပန္သြားေနစဥ္ မႏၲ ေလးတကၠသိုလ္မွာ တင္သြင္းေသာ ဘာသာေဗဒ မဟာဝိဇၨာ က်မ္းတစ္ က်မ္းကို ျပင္ပစာစစ္ (external examiner) အျဖစ္ စစ္ေဆးရန္ ကြၽန္ေတာ့္ကိုဖိတ္သည့္အတြက္ သြား စစ္ရသည္။ သို႔ျဖင့္ ျပင္ပစာစစ္ အေတြ႕အႀကံဳလည္း ရပါသည္။ ကြၽန္ေတာ္ ျပင္ပစာစစ္အျဖစ္ ပထမ ဆံုးစစ္ေဆးေရေသာ ဘာသာေဗဒ က်မ္းမွာ မနီလာဦးတင္သြင္းေသာ က်မ္းျဖစ္ေၾကာင္း မွတ္မိေနပါသည္။ ထိုကာလတြင္ ျမန္မာစာဌာနက ဖိတ္ေခၚသျဖင့္ အဂၤလိပ္စာဌာနမွ ပညာရွင္ဆရာမ်ား ျမန္မာစာဌာန တြင္ ဘာသာေဗဒ၏ ပညာရပ္ခြဲမ်ား အေၾကာင္း ပို႔ခ်ေပးပါသည္။ ဆရာ ဦးသီဟက လူမႈဘာသာေဗဒ (sociolinguistics) ၊ ဆရာ ဦးဟန္ တင္က သဒၵါ grammar)၊ ဆရာ ေဒါက္တာမ်ိဳးျမင့္က ေရးဟန္ပညာ (stylistics) တုိ႔ကို မိတ္ဆက္ပို႔ခ် ေပးပါသည္။ [အဂၤလိပ္စာပါေမာကၡ ဆရာလဲ နတ္ကံႀကီး (Mr. Leonard KanGyi)က ကဗ်ာအေၾကာင္း ပို႔ခ် ေပးပါသည္။]
ဘာသာေဗဒႏွင့္ ပတ္ သက္၍ အသိအျမင္တိုးပြားေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေသာ အစီအစဥ္တစ္ခု ျဖစ္ပါသည္။ ကြၽန္ေတာ္က ဘာသာေဗဒ၏ ပညာရပ္ခြဲတစ္ခုျဖစ္ေသာ ေရးဟန္ ပညာ (ဟန္ေဗဒ) (stylistics) ကို လည္း စိတ္ဝင္စားသည္။ ကြၽန္ေတာ္ သည္ စကားေျပသေဘာတရား အတတ္ပညာကို စိတ္ဝင္စားသည့္ အေလ်ာက္ ေဇာက္ခ်ေလ့လာၿပီး ၁၉၇၉ ခုႏွစ္တြင္ ‘စကားေျပသေဘာ တရား စကားေျပအတတ္ပညာ’ စသည္ျဖင့္ စာအုပ္တစ္အုပ္ ျပဳစုခဲ့ရာ ထိုစာအုပ္တြင္ ‘စကားေျပဟန္’ အခန္း၌ ေရးဟန္အေၾကာင္း ေဆြး ေႏြးခဲ့ပါသည္။ ထိုစဥ္ကပင္ ေရး ဟန္ အေၾကာင္းေရးသားထားေသာ စာအုပ္မ်ားကို ေလ့လာခဲ့ပါသည္။ မွတ္မွတ္ရရ EL.Lucus၏ Style ဆိုေသာ စာအုပ္ကို ကိုေဇာ္ (ဦးေဇာ္ ျမင့္၊ ေဇာ္ေဇာ္ေအာင္)ထံမွ ငွားဖတ္ ဖူးသည္။
Alan Warner ၏ Short Guide to English Style စာအုပ္ကိုလည္း အခ်ိန္ယူ၍ ေလ့ လာခဲ့သည္။ ၁၉၈ဝ ျပည့္ႏွစ္ေက်ာ္ ကာလတြင္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံမွ လာေရာက္ ၍ ျမန္မာစာေပေလ့လာေနေသာ ယူရီတကာဟာရွီ (Ms.UriTakahas- hi)) ေခၚ ဂ်ပန္အမ်ိဳးသမီးကေလး သည္ ကြၽန္ေတာ့္ကို သိပၸံေမာင္ဝ၏စာမ်ားအေၾကာင္း ေမးျမန္းရင္း ခင္မင္သြားသည္။ ဦးထြန္းျမင့္မတိုင္မီ တိုက်ိဳႏိုင္ငံျခား ဘာသာတကၠသိုလ္သို႔ ျမန္မာစာ ဧည့္ပါေမာကၡအျဖစ္ သြား ေရာက္တာဝန္ထမ္းေဆာင္ရေသာ ပါေမာကၡဆရာမႀကီး ေဒၚစီစီဝင္း ဂ်ပန္မွာရွိေနစဥ္ ကြၽန္ေတာ္လိုခ်င္ ေသာစာအုပ္မွာဖို႔ ေျပာသည့္အတြက္ ကြၽန္ေတာ္ကstyle အေၾကာင္း စာအုပ္မ်ား ဖတ္ခ်င္ေၾကာင္း ဆရာမ ႀကီးကိုေျပာရာ ထိုအခ်ိန္က ဂ်ပန္မွာ ဆရာမႀကီးမ်ားႏွင့္အတူ ရွိေနေသာ ယူရီက ကြၽန္ေတာ္လိုခ်င္ေသာ စာအုပ္မ်ားကို သူရွာေပးပါရေစဟု ေျပာၿပီး ကြၽန္ေတာ့္ဆီကို စာအုပ္ ၂ အုပ္ပို႔ေပးသည္။
Leech ၏ Linguistic Guide to English Poetry ႏွင့္Leech & Short တို႔၏ Style in Fiction စာအုပ္မ်ားျဖစ္ သည္။ ပညာေရးတကၠသိုလ္ စာအုပ္ ဆိုင္မွ ဝယ္ေသာစာအုပ္မ်ားတြင္W.Turner ၏ Stylistics စာအုပ္ ပါဝင္သည့္အတြက္ ေလ့လာရသည္။၏Stylistics စာအုပ္ကို ျမန္မာစာဌာန စာၾကည့္တိုက္မွ ငွားဖတ္သည္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ အတၳေဗဒႏွင့္ ေရး ဟန္ဆိုင္ရာ စာအုပ္ေတာ္ေတာ္မ်ား မ်ားဖတ္ျဖစ္ပါသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံသုေတသန ကြန္ ဂရက္စာတမ္းဖတ္ပြဲတစ္ခုတြင္ ‘ဘာ သာစကားဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈတြင္ ဥပစာ တင္စားမႈ၏ အခန္းက႑’ ေခါင္း စဥ္ျဖင့္ ကြၽန္ေတာ္စာတမ္းဖတ္ျဖစ္ သည္။ ဥပစာတင္စားမႈပါေသာအဖြဲ႕ မ်ား (figuretive expressions) ၏ အေရးပါမႈကို ဘာသာေဗဒ၊ အတၳေဗဒအျမင္ျဖင့္ ေဖာ္ထုတ္ေလ့ လာျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုစာတမ္းဖတ္ စဥ္က ေမာ္လၿမိဳင္ေကာလိပ္ ေက်ာင္း အုပ္ႀကီး ဦးခင္ေမာင္တင့္ (ဆရာ တကၠသိုလ္ဘုန္းႏိုင္)က စိတ္ဝင္စား စြာ ပါဝင္ေဆြးေႏြးသည္ကို မွတ္မိ ေနပါသည္။ ထိုကာလတြင္ ဘာသာေဗဒ မဟာဝိဇၨာ က်မ္းေခါင္းစဥ္ႏွင့္ ပတ္ သက္၍ ျပႆနာတစ္ခုေပၚေပါက္ သည္။ ဦးထြန္းျမင့္က က်မ္းေခါင္းစဥ္ မ်ား ပို႔ခ်ေပးရာတြင္ ‘နတ္ရွင္ေနာင္ ရတုမ်ားမွ ဝါက်ဖြဲ႕ပံု (ဘာသာေဗဒ ေလ့လာခ်က္)ဟူေသာ ေခါင္းစဥ္မ်ိဳး လည္းပါသည္။
ထိုအခါ ‘ကဗ်ာထဲက ဝါက်ကိုေလ့လာခိုင္းရတာ၊ ကဗ်ာမွာ ဝါက်ရွိလို႔လား’ ဟူေသာ အသံမ်ား က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္ ထြက္လာ သည္။ ျမန္မာစာဌာနမွ အႀကီးပိုင္း ဆရာ၊ ဆရာမမ်ား အပါအဝင္ ကဗ်ာမွာ ဝါက်ရွိသည္ ဟူေသာ အခ်က္ကို လက္မခံႏိုင္ၾကျခင္းျဖစ္ သည္။ ထိုမွ်မက ထိုေခါင္းစဥ္သည္ ဘာသာေဗဒသမားမ်ားက သက္ သက္စတန္႔ထြင္ျခင္းျဖစ္သည္။ ျမန္မာစာကို ထိခိုက္ေအာင္လုပ္ျခင္း ျဖစ္သည္ဆိုတာမ်ိဳးေတြ ေျပာလာၾက သည္။ စင္စစ္မွာ ထိုျပႆနာသည္ ျပႆနာမဟုတ္ေသာ ျပႆနာျဖစ္ သည္။ စကားေျပျဖစ္ေစ၊ ကဗ်ာျဖစ္ ေစ ဘာသာစကားျဖင့္ ေရးဖြဲ႕ရသည္။ ဘာသာစကား၏ အေျခခံမွာ ဝါက် ျဖစ္သည္။ ဝါက်ဖြဲ႕၍ ဘာသာစကား ကိုသံုးရသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ စကားေျပ တြင္ ဝါက်ရွိသကဲ့သို႔ ကဗ်ာတြင္ လည္း ဝါက်ရွိေၾကာင္း စဥ္းစားၾကည့္ လွ်င္ သိႏိုင္ပါသည္။ ကဗ်ာမွာ ဝါက်မရွိဟု ယူဆသူမ်ားမွာ ဘာသာ စကားအျမင္ အားနည္းသူမ်ား ျဖစ္သည္။ အလကၤာက်မ္းမ်ားမွာ ေဒါသ၊ ဂုဏ္၊ အလကၤာတုိ႔ကို ရွင္းျပ ရာတြင္ ကဗ်ာထဲက ဝါက်မ်ားျဖင့္ သာဓကေဆာင္ထားပံုမ်ားကို ‘ကဗ်ာ ဝါက်ျပႆနာ’ဟူေသာ ေဆာင္းပါး တစ္ပုဒ္ေရးၿပီး ကြၽန္ေတာ္ရွင္းလင္း ေဆြးေႏြးခဲ့ပါသည္။ ထုိအခါက်မွ ထုိအသံမ်ားတိတ္သြားပါေတာ့သည္။
ေမာင္ခင္မင္(ဓႏုျဖဴ)
