ကဗ်ာဟာ စကားလံုးသက္သက္၊ ခံစားခ်က္သက္သက္ထက္ ပိုလြန္တဲ့အရာပါ။ ကဗ်ာနဲ႔ပတ္သက္ တဲ့ ဖြင့္ဆိုခ်က္ေတြလည္း အမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေသခ်ာတဲ့ အခ်က္တစ္ခုက ကဗ်ာဟာ ျဖတ္ သန္းေနရတဲ့ ေခတ္ကိုထင္ဟပ္မွသာ၊ ျပည္သူေတြရဲ႕အသံကို ထင္ဟပ္မွ သာ ကဗ်ာရဲ႕အဂၤါရပ္နဲ႔ ညီၫႊတ္ျပည့္ စံုမယ္ဆိုတာပါပဲ။
ကဗ်ာဆရာရဲ႕ တာဝန္ဟာ သူျဖတ္သန္းေနရတဲ့ေခတ္ရဲ႕ အျဖစ္ အပ်က္ေတြကို ကဗ်ာအျဖစ္ ေရးဖြဲ႕ ဖို႔ပါ။ တခ်ိဳ႕ကဗ်ာဆရာေတြက ဒီ တာဝန္ကို ယူၾကေပမယ့္ တခ်ိဳ႕ကဗ်ာ ဆရာေတြက ဒီတာဝန္ကို မယူၾကပါ ဘူး။ အုပ္ခ်ဳပ္သူလူတန္းစားနဲ႔ အုပ္ ခ်ဳပ္ခံလူတန္းစားဆိုၿပီး ရွိရာမွာ ဘယ္လူတန္းစားဘက္က ရပ္မလဲ ဆိုတာက ကဗ်ာဆရာရဲ႕ ေရြးခ်ယ္ခြင့္ ပဲျဖစ္ပါတယ္။
ဆရာႀကီး ဒဂုန္တာရာဟာ ‘မတ္လေတာ္လွန္ေရး’ကဗ်ာနဲ႔ သူ ျဖတ္သန္းခဲ့ရတဲ့ေခတ္က ဖက္ဆစ္ ဂ်ပန္ဆန္႔က်င္ေရး ရပ္တည္ခ်က္ကို ေပၚလြင္ေစခဲ့ပါတယ္။ ဆရာႀကီး ေဇာ္ဂ်ီရဲ႕ ‘သူ႔မွာတမ္း’၊ ဆရာႀကီး မင္းသုဝဏ္ရဲ႕ ‘ပ်ဥ္းမငုတ္တို’ ကဗ်ာ ေတြကလည္း ေခတ္ကိုထင္ဟပ္ေစခဲ့ တဲ့ ကဗ်ာေတြမို႔ ေခတ္အဆက္ဆက္ ရွင္သန္ေနတဲ့ ကဗ်ာေတြလို႔ ေျပာ ႏိုင္ပါတယ္။
ေသခ်ာတာက ကဗ်ာဆရာ တစ္ေယာက္ဟာ ရပ္တည္၊ ယံုၾကည္ ခ်က္ခိုင္မာရင္ ဘုန္းေတာ္ဘြဲ႕ ကဗ်ာ ေတြဘယ္ေတာ့မွ မေရးဘူးဆိုတာပါ ပဲ။ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္မွာ ဒီမိုကေရစီ အေရးေတာ္ပံုႀကီး ေပၚေပါက္ခဲ့တဲ့ အခ်ိန္ကေန ဒီကေန႔ ၿဴီ အစိုးရ တက္လာတဲ့အခ်ိန္အထိ ဒီမိုကေရစီ ေရး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတို႔အတြက္ ျပည္သူေတြဟာ ႐ုန္းကန္လႈပ္ရွားေန ရဆဲပါ။ တခ်ိဳ႕က ရည္တည္ခ်က္မွာ ခိုင္မာေပမယ့္ တခ်ိဳ႕က ရည္တည္ခ်က္ မွာ ေဝဝါးသြားတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။
မၾကာေသးခင္ကပဲ ကြၽန္မနဲ႔ ခင္မင္တဲ့ ကဗ်ာဆရာညိဳသစ္ငယ္ရဲ႕ “သူခုိးတုိင္းျပည္” ကဗ်ာစုစည္းမႈ စာအုပ္ေလးကို တခုတ္တရ ဖတ္ျဖစ္ သြားပါတယ္။ စုစုေပါင္း ကဗ်ာ ၃၈ ပုဒ္ပါဝင္ၿပီး မဂၢဇင္း၊ ဂ်ာနယ္ေတြမွာ ပံုႏွိပ္ေဖာ္ ျပၿပီးသား ကဗ်ာေတြေရာ၊ ပံုႏွိပ္ၿပီး သားမဟုတ္ေသးတဲ့ ကဗ်ာ ေတြပါ ပါဝင္တယ္။ မ်က္ႏွာဖံုးပန္းခ်ီ ကို ဆရာလင္းၿငိမ္က ဖန္တီးေပးထား တာျဖစ္ၿပီး ၂ဝ၁၈ ခုႏွစ္၊ ဇန္နဝါရီ လမွာ ထုတ္ေဝျဖန္႔ခ်ိခဲ့တာပါ။
ကဗ်ာစာအုပ္ေလးက ပါးေပ မယ့္ ေတြးစရာအေတြးေတြ၊ ဆက္စပ္ စဥ္းစားစရာေတြက ရွည္လ်ားပါ တယ္။ ကဗ်ာမွာ စကားလံုးေလာ္လည္ ရင္ ကဗ်ာရဲ႕ အရသာပ်က္စီးသြား တတ္တာမို႔ ဒီစာအုပ္မွာ ေလာ္လည္ ထားတဲ့ စကားလံုးေတြ မပါဝင္တာ ကပဲ ေက်နပ္စရာ ေကာင္းေနတာပါ။ ဒီေနရာမွာ လိုအပ္လို႔ နည္းနည္းေျပာ ခ်င္တာက ကိုညိဳသစ္ငယ္နဲ႔ ကြၽန္မ ခင္မင္ခဲ့တာ ဆယ္စုႏွစ္တစ္ခုေက်ာ္ပါ ၿပီ။ ဒါေပမဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေရးခင္မင္မႈေပၚ အေျခခံၿပီး ကဗ်ာကို ေကာင္းတယ္လို႔ ခ်ီးမြမ္းတာမ်ိဳးလုပ္ရမွာ ကြၽန္မ ဝါသနာမပါပါဘူး။
ကဗ်ာေတြကို ဖတ္ေနရင္းကပဲ ႀကိဳက္ႏွစ္သက္မိတဲ့ ကဗ်ာေတြေပၚ လာလို႔ ဒီေဆာင္းပါးကို ေရးျဖစ္ သြားတာလုိ႔ေျပာရင္ ပိုမွန္ပါတယ္။ အင္အားႀကီးသူက အသာရစတမ္း ျဖစ္ေနတာကို ေရးထားတဲ့ကဗ်ာက ‘လူ’ပါ။
“လက္နက္ရွိသူ ခြန္အားရွိသူသာေလာကစည္းစိမ္ကို ရရွိမယ္ ေနရာတစ္ခု ရရွိမယ္”တဲ့။ လက္ရွိ ကမၻာႀကီးမွာလည္း တရားမွ်တမႈကို ေဘးခ်ိတ္၊ လက္ နက္ကိုင္မွသာ ခြန္အားရွိတယ္လို႔ အထင္ေရာက္ေနသူေတြေၾကာင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ အလွမ္းေဝးေနရဆဲ ပါ။ လက္နက္နဲ႔ အႏိုင္က်င့္ရတာကို ရွက္စရာေကာင္းတဲ့ လုပ္ရပ္လို႔ သိျမင္လာမွသာ ကမၻာႀကီးမွာ ႀကီး ႏိုင္ငယ္ၫႇဥ္းဝါဒလည္း ေပ်ာက္ကြယ္ သြားပါလိမ့္မယ္။
ေနာက္ထပ္ႏွစ္သက္မိတဲ့ ကဗ်ာ ေလးတစ္ပုဒ္ကေတာ့ ‘အ႐ူး – ၇’ပါ။ “ပြင့္ထြက္သြားတဲ့ေနေရာင္ကို ေငးၾကည့္ရင္းဘဝက အခါခါအိုလို႔၊ ျမစ္ေရက ႏွစ္ခါျပန္စီးလုိ႔အတုမ်ားစြာၾကားထဲ အစစ္ကိုရွာရသလို အဓမၼ ဓမၼ ခြဲျခားမရသလို
အမွားၾကာ အမွန္ျဖစ္ ေခတ္စနစ္ႀကီးထဲ ရွင္သန္ ေဖာက္ျပန္ေဂဟစနစ္ေၾကာင့္လူေတြေဖာက္ျပန္၊ ေငြေတြေဖာက္ျပန္၊ ဥတုေတြေဖာက္ျပန္ကမၻာႀကီးသာ အ႐ူးေထာင္ႀကီး ျဖစ္သြားရင္ ဘယ္ေလာက္ ေကာင္းမလဲ”
ခုထက္ထိ အဓမၼဝါဒီေတြက ကြၽန္မတို႔ႏိုင္ငံမွာ အားေကာင္းေနဆဲ ျဖစ္သလို၊ ‘ထမင္းဝေအာင္စားထား’ လို႔ေတာင္ ၿခိမ္းေျခာက္ခံေနရဆဲပါ။ ကိုယ့္လယ္ယာေျမကို က်ဴးေက်ာ္လာ သူေတြကို အေရးမယူတဲ့အျပင္ ကိုယ့္ လယ္ကိုယ္ထြန္လို႔ ေထာင္က်တဲ့ ႏိုင္ငံမွာ အမွားၾကာအမွန္ျဖစ္ ေခတ္ စနစ္ႀကီးလည္း ရွိေနဆဲပါပဲ။
စစ္ပြဲေတြကို မုန္းတီးတဲ့ ကဗ်ာ ဆရာရဲ႕စိတ္ကိုထင္ဟပ္ေနတဲ့ ကဗ်ာ က ‘က်ည္ဆန္ေတြ လႊင့္ပစ္၊ ႏိုင္ငံ ေရးထဲ ေရာေမႊလိုက္+ဆိုတဲ့ ကဗ်ာပါ။
“စစ္ထဲမွာနစ္ေနတဲ့ အေဖ့ကို ကယ္ထုတ္ေပးပါ စစ္ထဲမွာ နစ္ေနတဲ့ အစ္ကို႔ကို ကယ္ထုတ္ေပးပါ။ ေမေမဟာ ဒဏ္ရာရက်ားနာလို စစ္ကိုမုန္းတယ္။ အဲဒီလို ေအာ္သံမ်ားရဲ႕အဆံုး စစ္ စစ္ဟာေမတၱာစစ္ရဲ႕ ေအာက္မွာ ေပ်ာက္ဆံုးသြားခဲ့ရေပါ့”
ရွမ္းျပည္နယ္နဲ႔ ကခ်င္ျပည္နယ္ မွာ အိုးအိမ္စြန္႔ခြာထြက္ေျပးလာရ သူေတြကို ျမင္ေယာင္လာမိပါတယ္။ ေခတ္ထဲက ျပည္သူေတြ ဘာ ေတြခံစားေနရသလဲ သူ႔ကဗ်ာေတြ ထဲမွာ ေတြ႕ႏိုင္သလို ကဗ်ာဆရာရဲ႕ ကိုယ္ခ်င္းစာတရားကိုပါ လွစ္ဟျပ ေနပါတယ္။ စစ္ပြဲတိုင္းမွာ ဓားစာခံ ျပည္သူေတြသာ အထိနာရ၊ ေက်ာင္း စာသင္ခန္းကေန စြန္႔ခြာခဲ့ရတဲ့ ကေလးေတြအတြက္ စစ္ပြဲေတြ အျမန္ ရပ္ဆိုင္းဖို႔ လိုအပ္ေနပါၿပီ။ ေခတ္ကို ထင္ဟပ္ေစတဲ့ ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ခ်င္း စီကို ဖတ္ရတာနဲ႔ ရင္ထဲထိေရာက္ သလို ၿမိဳ႕ဖြဲ႕ကဗ်ာေလးတစ္ပုဒ္ ကေတာ့ တကယ့္ကို အဲဒီၿမိဳ႕ေလးထိ အေတြးေတြကို ဆြဲေခၚသြားခဲ့ပါ တယ္။ ‘ၿမိဳင္’ဆိုတဲ့ကဗ်ာပါ။
“ၿမိဳင္အပူေငြ႕ေလထဲဆူးကိုင္းၿငိသလို တမာတန္းမွာ ေခြၽးသိပ္။နံနက္ေစာေစာထတတ္တဲ့ ငွက္ေတြဓာတ္ဆီေငြ႕နံ႔ ႐ွဴေနရတဲ့ထန္းေတြဆိုးတိုင္ပင္ ေကာင္းတိုင္ပင္ လယ္ယာေျမထဲငါတို႔ဘဝေတြ အေကာင္းအတိုင္း ျပန္ထရမယ္။
သမိုင္းထဲက ၿမိဳင္ေလရာဇဝင္မွာ စာတင္ထားတဲ့ၿမိဳင္ဘဝေတြက နာမည္အတိုင္းပဲ ငါတို႔သတၱိေသြးေတြ ပြက္ပြက္ထၿမိဳင္လို႔”ဆရာညိဳသစ္ငယ္ရဲ႕ ကဗ်ာေတြ ကေပးတဲ့ ေခတ္ၿပိဳင္ခံစားမႈေတြအ တြက္ ေက်းဇူးတင္မိသလို ကဗ်ာဆ ရာေရာ၊ ကြၽန္မတို႔ပါ ေမွ်ာ္မွန္းတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ဘယ္ေတာ့မွရမလဲလို႔ မရဲတရဲ ေမွ်ာ္လင့္ေနမိပါေတာ့တယ္။
ေသြး (စစ္ကိုင္း)
