တကၠသိုလ္ဆိုတဲ့ ေဝါဟာရဟာ”တကၠသီလာ”ဆိုတဲ့ ပါဠိဘာသာ ကဆင္းသက္လာေၾကာင္း၊ အဆင့္ ျမင့္ပညာရပ္မ်ားကို သင္ၾကားဆည္း ပူးရာေက်ာင္းႀကီး …ရယ္လို႔ ခရီး ေဆာင္ျမန္မာအဘိဓာန္က ဖြင့္ဆို ထားေၾကာင္း မွတ္သားသိရွိထားပါ တယ္။ ဟိုအရင္တစ္ပတ္က ေဟာ သည့္ ေပၚျပဴလာဂ်ာနယ္မွာ ကြ်န္ ေတာ္အမွတ္တရေရးသားသံုးႏႈန္းခဲ့ တဲ့ “စာေပတကၠသိုလ္”ဆိုတာ ဘယ္ လိုတကၠသိုလ္မ်ိဳးလဲ။ တည္ေနရာ ဘယ္မွာရွိသလဲဆိုတာကို မွတ္မိသူ မ်ား သတိရၾကပါလိမ့္မယ္။
နာမည္ေက်ာ္စာေဟာဆရာ ကေလးလည္း ျဖစ္၊ ေက်ာင္းဆရာက ေလးလည္းျဖစ္ရွာတဲ့ “ေမာင္သာခ်ိဳ” ခမ်ာကေလးကေတာ့ ပညာေရးတကၠ သိုလ္က စာသင္စာျပဆရာကေလး (သီလရွင္မဟုတ္)လို႔ သိရပါတယ္။ သူ႔ကံက အထူးသားခင္ဗ်။ ႏိုင္ငံ ေတာ္က ေပးတဲ့လုပ္ခလစာဟာ သူ႔ စာေဟာလို႔ရတဲ့ အခေၾကးေငြရဲ႕ ဆယ္ပံုတစ္ပံုေတာင္ ရွိမယ္မထင္ ဘူး။ သူက စင္ကာပူႏိုင္ငံအထိေတာင္ “ေလစာ” ေတြ သြားေဟာခဲ့ရတာကိုး။ သို႔ေသာ္ သူက ကြ်န္ေတာ္တို႔လို စာ ေပတကၠသိုလ္ကို မတက္ခဲ့ဖူးဘူးခင္ ဗ်။ ကြ်န္ေတာ္တို႔က စာေပတကၠသိုလ္ ကေန ဘြဲ႕ထူးဂုဏ္ထူးအထပ္ထပ္ရ ေနခ်ိန္မွာ ေမာင္သာခ်ိဳကေလးက ေတာ့ စာေပတကၠသိုလ္အနားကို သီ ေတာင္မသီႏိုင္ခဲ့ရွာပါဘူး။
ကြ်န္ေတာ့္ရဲ႕ မိတ္ေဆြစာဖတ္ သူတစ္ေယာက္က ျပန္ေျပာျပတယ္။ ေမာင္သာခ်ိဳက ေဟာသတဲ့။ “ံံျမန္မာ ျပည္မွာ အမ်ိဳးသားမွတ္ပံုတင္မရွိတဲ့ စာေရးဆရာႏွစ္ေယာက္ရွိတယ္။ တစ္ေယာက္က သြားေလသူ ဆရာ ေမာင္သာရ၊ ေနာက္တစ္ေယာက္က ၾကဴးႏွစ္”တဲ့။
ဟုတ္တာေပါ့။ မွန္တာေပါ့ခင္ ဗ်ာ။ ဆရာေမာင္သာရရွိစဥ္တုန္းက တစ္ခါမွေတာ့ ကြ်န္ေတာ္ “ရင္း”ထ လာတာနဲ႔ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕လယ္ (၃၃) လမ္းတစ္ေနရာမွာ ပုဆိုးအသစ္အက်ႌ အသစ္နဲ႔ စတိုင္က်က်ထိုင္ေနတဲ့ ဆရာေမာင္သာရဆီ ခ်ဥ္းကပ္ၿပီး “ဆရာႀကီး ကြ်န္ေတာ့္ကို ေစာင့္ ေရွာက္ပါဦး”လို႔ အလွဴခံဖူးတယ္။ ဆရာေမာင္သာရက ခိုညည္းသလို ညည္းၿပီး “ငါ့မွာ ေငြတစ္ျပားမွ မရွိ ဘူးကြ”လို႔ ေျပာရင္း သူ႔ရဲ႕အေကာင္း စားပိုက္ဆံအိတ္ႀကီးကိုပါ ဇစ္ေတြ ဖြင့္ျပတယ္။ အိတ္ထဲမွာ ပိုက္ဆံနဲ႔ တူ တာဆိုလို႔ စကၠဴစုတ္ကေလး တစ္ရြက္ ေတာင္ မရွိရွာပါဘူး။ သူေသာက္ေန က် ႏွလံုးအားတိုးေဆးေတာင့္ ေဆး ျပားကေလးတခ်ိဳ႕ပဲ ေတြ႕ရပါတယ္။
“ကဲ …မင္းယံုၿပီလား ၾကဴး ႏွစ္”လို႔ ေမးေတာ့ ကြ်န္ေတာ္လည္း သက္ျပင္းမႈတ္႐ံုေပါ့ခင္ဗ်ာ။ သူ႔မွာ မွတ္ပံုတင္ရွိရင္ သူ႔အေကာင္းစား အိတ္ထဲမွာ မွတ္ပံုတင္ရွိရမွာေပါ့ဗ်ာ။ (အံမယ္) ပိုက္ဆံမရွိတဲ့သူက ကြ်န္ ေတာ့္ကို “မင္း ထမင္းစားမလား။ မင္းႀကိဳက္တဲ့ဟင္းနဲ႔ ငါအဝလိုက္ ေကြ်းမယ္”လို႔ လုပ္ေနေသးတာ။ သူ ေလာကြတ္ေခ်ာ္တာမဟုတ္ဘူးခင္ဗ်။ အဲသည္တုန္းက ဆရာေမာင္သာရ ဟာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕လယ္စာေပရပ္ကြက္ မွာ တကယ့္ကို ဩဇာႀကီးေနခဲ့တာ။ “ရင္း”ထေနတဲ့ေကာင္ကို ထမင္းစား မလားလို႔ ေမးတာကေတာ့ တကယ့္ ကို မသိသားဆိုးရြားတာပဲ။ (အင္း) ပညာရွိ၊ သတိျဖစ္ခဲ ဆိုတာမ်ိဳးပ။
ေမာင္သာခ်ိဳေျပာတဲ့ ကြ်န္ေတာ့္ မွာ အမ်ိဳးသားမွတ္ပံုတင္မရွိဘူးဆို တာ အားလံုးမမွန္ပါဘူး။ ကြ်န္ေတာ္ က မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္မွာ အသက္ ၁၂ ႏွစ္ျပည့္ကတည္းက မွတ္ပံုတင္လုပ္ ထားခဲ့တာ။
ကြ်န္ေတာ္အသက္ ၂၀ ေလာက္ တပ္မေတာ္ထဲကိုဝင္ေတာ့ မွတ္ပံု တင္ကို တပ္က သိမ္းၿပီး “တပ္မေတာ္ သား သက္ေသခံလက္မွတ္” ထုတ္ ေပးတယ္။ တပ္က ထြက္လာေတာ့ အဲသည္လက္မွတ္ကို ျပန္သိမ္းၿပီး “တပ္ထြက္လက္မွတ္”ထုတ္ေပးတယ္။ သည့္ေနာက္ ႏိုင္ငံသားကတ္ရတယ္။ အဲသည္ကတ္ကလည္း ခဏခဏ ေပ်ာက္သဗ်။ ျပန္လုပ္ရင္ ေငြအမ်ား ႀကီးကုန္တာမို႔ “ဘိုင္ေကာင္”ကြ်န္ ေတာ္ႏိုင္ငံသားကတ္ျပန္မလုပ္ႏိုင္ ေတာ့ဘူး။ လေပၚသေရႏိုင္တဲ့ ကိုယ့္ ကိုယ္ကိုယ္လည္း က်ိန္ဆဲမိတယ္။ ကတ္အသစ္ထုတ္မေပးခင္ ပါးစပ္ႀကီး ၿဖဲဟထားတတ္တဲ့ (လဝက)ဝန္ထမ္း ဆိုးေတြကိုလည္း စိတ္ကုန္တာနဲ႔။
“ငါ့ဘိုးေဘးဘီဘင္ေတြ အား လံုး ဗမာျပည္ဇာတိ ဗမာႏိုင္ငံသား ခ်ည္းပဲ။ ငါ့မိဘေတြလည္း ဗမာႏိုင္ ငံသားစစ္စစ္ေတြပဲ။ ငါ့ေလာက္ဗမာ ႏိုင္ငံသားစစ္တဲ့ေကာင္ ခပ္ရွားရွား ပဲ။ ငါေမြးကတည္းက ဗမာျပည္မွာ ေနလာတာ။ မွတ္ပံုတင္ရွိရွိ၊ မရွိရွိ ဗမာႏိုင္ငံသားက ဗမာႏိုင္ငံသားပဲ။ မွတ္ပံုတင္မလုပ္ဘဲ ေနသကြာ … ဘာျဖစ္လဲ”ဆိုၿပီး အရြဲ႕တိုက္ေနလာ ခဲ့တာပါ။ မွတ္ပံုတင္နံပါတ္ကိုေတာ့ အလြတ္က်က္ထားရသေပါ့။ သိခ်င္ ေသးသလား။S/RGN ဝ၀၃၈၁၇ တဲ့ဗ်။
လမ္းစဥ္ပါတီေခတ္တစ္ ေလွ်ာက္လံုး ကြ်န္ေတာ္မွတ္ပံုတင္ မရွိဘဲ ဟိုေနသည္ေန၊ ဟိုသြားသည္ သြားလုပ္ေနခဲ့တာပဲ။ တာဝန္အရ စစ္ေဆးသူေတြနဲ႔ေတြ႕တဲ့အခါ “ေပ်ာက္ေနသဗ်၊ အသစ္ျပန္ေလွ်ာက္ ထားတယ္”လို႔ ခပ္တည္တည္လွိမ့္ တယ္။ “ေပ်ာက္ဆံုးေၾကာင္း ေထာက္ ခံစာျပပါ”လို႔ သူတို႔က “ရစ္”လာရင္ “အဲသည္ေထာက္ခံစာပါ ေပ်ာက္ေန ပါေသာ္ေကာ”ဆိုေတာ့ ကိစၥျပတ္သြား ကေရာ။
အခု ေနာက္ဆံုးကြ်န္ေတာ္ကိုင္ ထားတဲ့ မွတ္ပံုတင္ကေတာ့ တန္ခိုး ရွိန္ေစာ္အာႏုေဘာ္ႀကီးလွပါရဲ႕။ ေတာ္႐ံုတန္႐ံု လူသာမန္ေတြ ကိုင္ တြယ္ထိေတြ႕ခြင့္ေတာင္မရွိပါဘူး။ ကြ်န္ေတာ့္မွာ မွတ္ပံုတင္မရွိဘူးလို႔ ေျပာရွာတဲ့ စာေဟာဆရာကေလး ေမာင္သာခ်ိဳေတာင္ ကြ်န္ေတာ့္လက္ ရွိမွတ္ပံုတင္ကို ျမင္တာနဲ႔ ကြ်န္ေတာ့္ ကို ခ်က္ခ်င္းထိုင္ ရွိခိုးရမွာပါ။ သ ေဘာေပါက္တယ္ေနာ ..။
ရယ္စရာေကာင္းတဲ့ မွတ္ပံုတင္ ဇာတ္လမ္းကေလးတစ္ပုဒ္ ေျပာျပ ခြင့္ျပဳပါဦး။
၁၉၈၉ ခုႏွစ္တုန္းက ကြ်န္ေတာ့္ ရဲ႕ ဝတÄဳတို တစ္ပုဒ္အတြက္ “မႏၱေလး စာဖတ္သူမ်ားဆု” ဆိုတာကိုရခဲ့ ဖူးတယ္။ ေခတ္ကလည္း ခရီးသြား ရင္ အစစ္အေဆးထူေျပာတဲ့ေခတ္။ “မာရွယ္ေလာ”ေခတ္မွာ Safety first လံုၿခံဳေရးအဓိကမဟုတ္လား။
ျပႆနာကေတာ့ မႏၱေလးကို ဆုသြားယူဖို႔ကိစၥမွာ ခရီးသြားရင္ မပါ မျဖစ္တဲ့ မွတ္ပံုတင္ကြ်န္ေတာ့္မွာ ရွိ မေနခဲ့တာပါပဲ။ (အို) ဒါကလည္း ကြ်န္ေတာ့္အတြက္ No Problem။ သြားမယ္ကြာ။ မေရာက္ေရာက္ ေအာင္ သြားမယ္ေပါ့။ အေဖာ္လိုက္ မယ့္ စာေရးဆရ”ေလးကိုတင္”က ကြ်န္ေတာ့္မွာ မွတ္ပံုတင္မရွိဘူးဆို ေတာ့ မ်က္လံုးျပဴးေနတယ္။ “ဟာ ဒုကၡပဲ”လို႔ ညည္းေသးတာဗ်။ ေနာက္ သူက အႀကံတစ္ခုရသြားတယ္။ အဲ သည္ လထုတ္ “သင့္ဘဝ”မဂၢဇင္းမွာ ကြ်န္ေတာ့္ဝတၱုနဲ႔ ကြ်န္ေတာ့္ကိုယ္ တစ္ပိုင္း ပံုပါတယ္။
“ကာတြန္းဝင္း ေအာင္”႐ိုက္ထားတဲ့ပံုေပါ့။ ဓာတ္ပံု ထဲက အက်ႌက မိန္းမဝတ္ဇာေပါက္ လက္တို အက်ႌႀကီးမွန္း ကာတြန္းဝင္း ေအာင္မသိဘဲ ဓာတ္ပံုစြတ္႐ိုက္ထား တာ။ မဂၢဇင္းထဲက ဓာတ္ပံုထဲမွာ စာ ေရးဆရာ ၾကဴးႏွစ္ဟာ မိန္းမဝတ္ အက်ႌႀကီးဝတ္ၿပီး ခပ္တည္တည္ႀကီး ၿပံဳးလို႔။ အဲသည့္ မဂၢဇင္းကို “ေလးကို တင္”က လက္ကိုမခ်တာ။ ရဲေတြက လည္း မီးရထားစထြက္ကတည္းက တစ္ဖြဲ႕ၿပီးတစ္ဖြဲ႕ မီးရထားေပၚတက္ ၿပီး မွတ္ပံုတင္လိုက္စစ္ေနၾကတာ။ ကြ်န္ေတာ္ကေတာ့ မပူပါဘူး။ ရန္ ကုန္ဘူတာႀကီးက မထြက္ခြာခင္ မွီဝဲ လာခဲ့တဲ့ ယမကာအရွိန္ကေလးနဲ႔ မီး ရထားထြက္ကတည္းက ထိုင္ခံုေပၚ မွာ ေျခပစ္လက္ပစ္ လွဲခ်ၿပီး ဆက္ ရက္မင္းစည္းစိမ္ေရာ၊ လင္းတမင္း စည္းစိမ္ပါ ခံစားေနတာ။
ေလးကိုတင္ဟာ ေခသူမဟုတ္ ပါဘူး။ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ ႏြယ္တဲ့ျပစ္မႈ ေၾကာင့္ ေထာင္ဒဏ္ ၁၀ ႏွစ္က်ဖူး တဲ့သူပါ။ သို႔ေသာ္ သည္ငနဲက မွတ္ ပံုတင္စစ္တဲ့ မီးရထားရဲေတြကို ေၾကာက္ေနတယ္။ မွတ္ပံုတင္မရွိတဲ့ ကြ်န္ေတာ့္ကို ရဲကဖမ္းမွာ အစိုးရိမ္ ႀကီးေနရွာတယ္။ ရဲေတြ တက္လာ တိုင္း သူက “သင့္ဘဝ”မဂၢဇင္းကို ထုတ္ၿပီး ေမာ္ဒယ္လ္ဘြိဳင္းၾကဴးႏွစ္ရဲ႕ ပံုကို ထိုးထိုးျပတယ္။
“ေဟာဒါ ..သူပဲ ဆရာတို႔။ မႏၱေလးစာေပဆုရတဲ့ စာေရးဆရာ ၾကဴးႏွစ္ပဲ။ အခုဆုယူဖို႔ မႏၱေလးကို သြားမွာဟဲဟဲ”
ရဲေတြက အိပ္ခ်င္ေယာင္ေဆာင္ ေနတဲ့ ကြ်န္ေတာ့္ကိုတစ္လွည့္မဂၢဇင္း ထဲက မိန္းမအက်ႌႀကီးနဲ႔ ဂန္ဒူးလို လို၊ အ႐ူးလိုလို ပံုစံေပါက္ေနတဲ့ ကြ်န္ ေတာ့္ပံုကို တစ္လွည့္ၾကည့္ၾကတယ္။ ရဲတိုင္း …ရဲတိုင္း …လူတစ္ လွည့္ ဓာတ္ပံုတစ္လွည့္ၾကည့္ရင္း ေခါင္းကုတ္ၿပီး ျပန္ထြက္သြားၾကရ တာခ်ည္းပါပဲ။ သည္လိုနဲ႔ပဲ … ကြ်န္ေတာ္ဟာ ေနာက္ေန႔နံနက္ခင္း မွာ မႏၱေလးေရႊၿမိဳ႕ေတာ္ႀကီးကို ေဘး မသီရန္မခေရာက္သြားခဲ့ေၾကာင္းပါ။
ၾကဴးႏွစ္