ဝါဆိုလတြင္ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ျမန္မာလူမ်ဳိးတို႔သည္ ရဟန္းသံဃာ မ်ားအား သကၤန္းမ်ား ကပ္လွဴေလ့ရွိ ၾကသည္။ ဝါဆုိလဆန္း (၁) ရက္ေန႔မွ ဝါဆိုလျပည့္ေန႔အထိ သံဃာေတာ္ မ်ား ဝါမဆိုမီ ၁၅ ရက္တြင္ ကပ္လွဴ ေလ့ရွိသည္။ အထူးသျဖင့္ ဝါဆိုလ ဆန္း ၁၃ ရက္၊ ၁၄ ရက္ (အဖိတ္ ေန႔)ႏွင့္ လျပည့္ေန႔မ်ား၌ လွဴဒါန္းသူ မ်ားသည္ ထုိကဲ့သို႔ ဝါဆုိေတာ့မည့္ ရဟန္းသံဃာမ်ားအား ဝါဆုိလဆန္း ၌ လွဴဒါန္းေသာ သကၤန္းမ်ားျဖစ္ေသာ ေၾကာင့္ ‘ဝါဆိုသကၤန္း’ဟုေခၚၾကျခင္း ျဖစ္သည္။
ယခုေခတ္ သံဃာေတာ္မ်ား ဝါ မဝင္မီ လွဴဒါန္းၾကသည့္ ဤဝါဆုိ သကၤန္းသည္ ဘုရားရွင္လက္ထက္ လွဴဒါန္းေလ့ရွိသည့္ ဝါဆိုသကၤန္း ႏွင့္ ကဲြလဲြမႈရွိေနသည္။ ဝိနည္းက်မ္း ဂန္မ်ား၌ ဝါတြင္းသံုးလပတ္လံုး ဝါ မက်ဳိးေအာင္ သီတင္းသံုးၿပီးေသာ ရဟန္းမ်ားအား လွဴဒါန္းေသာ သကၤန္းကို ‘ဝါဆုိသကၤန္း’၊ ‘ဝါကြၽတ္ သကၤန္း’ဟု ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးက ျပန္ဆိုထားေၾကာင္း သိရသည္။ ျမတ္ ဘုရားရွင္သည္ ဤဝါဆုိသကၤန္းကို ဝါကြၽတ္မွသာ အလွဴခံခြင့္ျပဳထား ေတာ္မူသည္။ ဝိနည္းေဒသနာေတာ္ မ်ား၌ ရဟန္းေတာ္မ်ား မိုးတြင္အခါ ဝတ္ရန္ သကၤန္းကိုလည္း ခြင့္ျပဳထား သည္။ ျမန္မာအေခၚ မိုးေရခံသကၤန္း ဟုေခၚသည္။ ဘုရားရွင္ခြင့္ျပဳထား ေသာ သကၤန္းကိုးထည္တို႔တြင္ တစ္ ထည္အပါအဝင္ျဖစ္သည့္ ဤမိုးေရ ခံသကၤန္းကို အစြဲျပဳ၍ ဝါဆုိသကၤန္း ဟူ၍ ျဖစ္ေပၚလာသည္ဟု အခ်ဳိ႕ ပညာရွင္တို႔က ယူဆၾကသည္။
ဤဝါဆိုသကၤန္းေခၚ မိုးေရခံ သကၤန္းျဖစ္ေပၚလာျခင္းမွာ ျမတ္စြာ ဘုရားထံ သာသနာေတာ္တြင္ အလွဴ ဒါနရက္ေရာသူ သာသနာ့မိခင္ႀကီး ေသာတာပန္အလွ မိဖုရား၊ ရဟန္း ေတာ္မ်ား၏ ေရတြင္းေရကန္ထြန္း သစ္ထင္ရွားခဲ့ေသာ ေက်ာင္းဒါယိ ကာမႀကီး ဝိသာခါ၏ ေလွ်ာက္ထား ေတာင္းပန္၊ ေတာင္ဆုေျခြခဲ့သည့္ ဆု ၈ ပါးမွ ဝါဆုိသကၤန္းျဖစ္ေပၚလာခဲ့ ျခင္းျဖစ္သည္။
ျမတ္စြာဘုရားသည္ ေဇတဝန္ ေက်ာင္းေတာ္၌ သီတင္းသံုးေနစဥ္ ဝိသာခါသည္ ဆြမ္းစားပင့္ပါသည္။ ဝိသာခါဆြမ္းစားပင့္ၿပီးသည့္ ညအ လြန္တြင္ မိုးႀကီးရြာသြန္းသည္။ ျမတ္ စြာဘုရားသည္ ရဟန္းတို႔အား ေဇတ ဝန္ေက်ာင္းဝန္းက်င္တြင္ မိုးရြာသြန္း သကဲ့သို႔ ေလးကြၽန္းအႏွံ႔ မုိးရြာသြန္း ေနသည္။ ဤမိုးႀကီးသည္ ေလးကြၽန္း လံုးႏွံ႔ ရြာသြန္းသည့္ ေနာက္ဆံုးမိုးျဖစ္ ေၾကာင္း၊ မိုးေရခ်ဳိးၾကဟု မိန္႔ေတာ္မူ သည္။
ရဟန္းေတာ္မ်ားသည္ သကၤန္း အပိုအလွဴခံခြင့္ မရွိေသးေသာေၾကာင့္ မိုးေရခံသကၤန္းမပါဘဲ မိုးေရခ်ဳိးေန ၾကသည္။ ထုိအခ်ိန္တြင္ ဝိသာခါ လႊတ္လုိက္သည့္ အိမ္ေဖာ္မေလး သည္ ဆြမ္းစားခ်ိန္ေရာက္ေၾကာင္း ေလွ်ာက္ထားရန္ ေဇတဝန္ေက်ာင္း ေတာ္သို႔ ေရာက္ရွိလာသည္။ ရဟန္း ေတာ္မ်ား အဝတ္မပါဘဲ မိုးေရခ်ဳိး ေနၾကသည္ကိုေတြ႕လွ်င္ ေက်ာင္း ေတာ္တြင္ ရဟန္းေတာ္မ်ားမရွိေတာ့၊ အာဇီဝတကၠတြန္းမ်ားသာ မိုးေရခ်ဳိး ေနသည္ဟု ေတြးမိကာ ေနအိမ္သို႔ ျပန္လာခဲ့သည္။ ဝိသာခါအား ျမင္ ေတြ႕ခဲ့ရသည္ကို ျပန္ေျပာျပသည္။
ဝိသာခါသည္ ပညာရွိသူ၊ လိမၼာ ယဥ္ေက်းသူ၊ အေတြးအေခၚ လ်င္ ျမန္ထက္ျမက္သူျဖစ္သည့္အေလ်ာက္ ရဟန္းေတာ္မ်ား မိုးေရခံသကၤန္းမပါ ဘဲ မိုးေရခ်ဳိးေနၾကျခင္းျဖစ္မည္ဟု စဥ္းစားၿပီး အိမ္ေဖာ္မေလးကို ဆြမ္း စားခ်ိန္ေရာက္ေၾကာင္း ထပ္မံသြား ေရာက္ပင့္ခိုင္းျပန္သည္။
ယင္းအခ်ိန္တြင္ ရဟန္းေတာ္ မ်ားသည္ ေရခ်ဳိးၿပီး၍ သကၤန္းကို တင့္တင့္တယ္တယ္ သပၸာယ္စြာ ဝတ္ ႐ုံထားၾကၿပီး ေက်ာင္းတြင္း၌ တိတ္ ဆိတ္ၿငိမ္သက္စြာ သီတင္းသံုးေနၾက ေတာ္မူသည္။ ရဟန္းတစ္ပါးမွ် မရွိ ၍ ေက်ာင္းေတာ္တိတ္ဆိတ္ေနျခင္းျဖစ္ မည္ဟု အိမ္ေဖာ္မေလး အေတြးဝင္ ၿပီး ေနအိမ္သို႔ျပန္လာသည္။ ဝိသာခါ သည္ အေျခအေနကို စဥ္းစားမိရာ အိမ္ေဖာ္မကို ထပ္မံေစလႊတ္ျပန္သည္။
ထိုအခ်ိန္တြင္ ျမတ္စြာဘုရား သခင္သည္ ရဟန္းေတာ္မ်ားအား သကၤန္းမ်ား ျပင္ဆင္ၿပီး စု႐ုံးခုိင္း သည္။ ဘုရားရွင္၏ တန္ခိုးေတာ္ျဖင့္ ဝိသာခါ၏ ေနအိမ္သို႔ ၾကြေရာက္ခဲ့ သည္။ မိုးႀကီးစြာရြာသြန္းထားသည္ ေၾကာင့္ လမ္းတစ္ေလွ်ာက္လံုး ခါး ေအာက္ျမဳပ္သည္။ေရလႊမ္းေနသည္။ သို႔ေသာ္ ဘုရားရွင္ႏွင့္ ရဟန္းေတာ္ မ်ား အားလံုး ေျခမ်က္စိကိုပင္ ေရစို ထားျခင္းမရွိေပ။ ဝိသာခါသည္ အံ့ၾသ ဝမ္းသာစြာ ႀကိဳဆိုပင့္ေဆာင္သည္။
ျမတ္စြာဘုရားအမွဴးျပဳေသာ ရဟန္းေတာ္မ်ားအား ဆြမ္းဆက္ကပ္ ၿပီး ရွင္ဝိသာခါသည္ ျမတ္စြာဘုရား ထံမွ ဆု ၈ ပါးကို ေလွ်ာက္ထား ေတာင္းခံေပသည္။ ဝိသာခါေလွ်ာက္ ထားေတာင္းခံသည့္ ဆု ၈ ပါးသည္ (၁) သံဃာေတာ္မ်ားအား အသက္ ထက္ဆံုး မိုးေရခံသကၤန္း (ဝါဆုိ သကၤန္း) လွဴခြင့္ျပဳပါရန္၊ (၂) ေက်ာင္းသို႔ ၾကြေရာက္လာသည့္ ဧည့္ သည္အာဂႏၲဳ ရဟန္းေတာ္တို႔အား ဆြမ္းကပ္လွဴခြင့္ျပဳပါရန္၊ (၃) ခရီး သြား ရဟန္းေတာ္တို႔အား ဆြမ္းလွဴ ခြင့္ျပဳပါရန္၊ (၄) မမာမက်န္းျဖစ္ေန ေတာ္မူေသာ ရဟန္းတို႔အား ျပဳစုလုပ္ ေကြၽးေနသည့္ ရဟန္းေတာ္မ်ားအား ဆြမ္းလွဴခြင့္ျပဳပါရန္၊ (၅) မမာမက်န္း ျဖစ္ေနေသာ ရဟန္းေတာ္တို႔အား ဆြမ္းလွဴခြင့္ျပဳပါရန္၊ (၆) မမာမက်န္း ျဖစ္ေသာ ရဟန္းတို႔အားေဆးလွဴခြင့္ ျပဳပါရန္၊ (၇) အၿမဲဆန္ျပဳတ္ယာဂုလွဴ ခြင့္ျပဳပါရန္၊ (၈) ဘိကၡဳနီသံဃာအား ေရသႏုပ္လွဴခြင့္ျပဳပါရန္တို႔ျဖစ္ သည္။
ထိုအခါ ျမတ္စြာဘုရားသခင္ သည္ ဝိသာခါအား မည္သို႔အက်ဳိး ေက်းဇူးမ်ားကို ျမင္၍ ဤဆု (၈)မ်ဳိး ကို ေတာင္းခံရသည္ကို ေမးျမန္း ေတာ္မူသည္။
ဝိသာခါသည္ (၁) အဝတ္မ စည္း အခ်ည္းႏွီးေနျခင္းသည္ စက္ ဆုပ္ရြံရွာဖြယ္ရွိ၍ မစင္ၾကယ္သျဖင့္ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားအား မိုးေရခံ သကၤန္းလွဴဒါန္းလိုပါေၾကာင္း၊ (၂) ဧည့္သည္အာဂႏၲဳရဟန္းေတာ္မ်ား ခရီးမကြၽမ္းက်င္ ဆြမ္းကိစၥအခက္အခဲ ႀကံဳတတ္၍ ဆြမ္းဘုဥ္းေပးၿပီးမွ ခရီး လမ္းအဆင္ေျပပါမည္ျဖစ္၍ လွဴ ဒါန္းလိုပါေၾကာင္း၊ (၃) ခရီးသြား ရဟန္းေတာ္မ်ား ဆြမ္းရွာေနရပါက အေဖာ္မ်ား ျပတ္က်န္ကာ ၾကြမည့္ ေက်ာင္းသို႔ အခ်ိန္မဲ့ေရာက္ေစျခင္း မရွိေစလို၍ ခရီးသြားသံဃာမ်ားကို ဆြမ္းလွဴဒါန္းလိုပါေၾကာင္း၊ (၄) ဖ်ား နာေနေသာ ရဟန္းအား လုပ္ေကြၽး ျပဳစုေသာ ရဟန္းကိုယ္တုိင္ ဆြမ္း ရွာေနရပါက သူနာရဟန္းေတာ္အား ျပဳစုရမည့္ ကိစၥ လစ္ဟင္းႏုိင္ပါ၍ သူနာျပဳရဟန္းအား ဆြမ္းလွဴဒါန္းလို ပါေၾကာင္း၊ (၅) ဖ်ားနာေနေသာ ရဟန္းေတာ္သည္ ေလ်ာက္ပတ္ေသာ ေဘာဇဥ္ဘုန္းေပးရန္ လိုအပ္၍ ဆြမ္းေဘာဇဥ္ လွဴဒါန္းလိုပါေၾကာင္း၊ (၆) သူနာရဟန္းေတာ္အတြက္ ေလ်ာက္ပတ္ေသာ ေဆးဝါးရရွိရန္ လိုအပ္ပါ၍ သူနာရဟန္းအား ေဆး ဝါးလွဴဒါန္းလုိပါေၾကာင္း (၇) ျမတ္ စြာဘုရားသည္ အႏၶကဝိႏၵၿမိဳ႕၌ ”ယာ ဂုအက်ဳိးဆယ္ပါးကို ေဟာၾကားခြင့္ျပဳ ခဲ့သျဖင့္ ရဟန္းသံဃာမ်ားအား ယာဂုလွဴလိုပါေၾကာင္း၊ (၈) အမ်ဳိး သမီးရဟန္းမ်ားသည္ အစီရဝတီျမစ္ ၌ အဝတ္မစည္းေရခ်ဳိးသည္ကို ျပည့္ တန္ဆာမမ်ားက ျပက္ရယ္ျပဳေလွာင္ ေျပာင္ျခင္းမွ ကင္းေစရန္အတြက္ ဘိကၡဳနီသံဃာအား ေရသႏုပ္ (ေရ လဲသကၤန္း) လွဴဒါန္းလိုပါေၾကာင္း၊ ယင္းသို႔ လွဴဒါန္းမႈမ်ား အစုစုကို အသက္ထက္ဆံုး လွဴဒါန္းခြင့္ျပဳပါရန္ ေလွ်ာက္ထားေတာင္းပန္သည္။
ျမတ္စြာဘုရားသခင္သည္ ဝိ သာခါေတာင္းခံသည့္ ဆု (၈)မ်ဳိးတို႔ မွာ ဝိသာခါသည္ ရဟန္းသံဃာ ေတာ္မ်ား ခ်မ္းသာေစလိုျခင္း၊ သာ သနာအက်ဳိးေရွးရႈသည့္အျပင္ ၄င္း ကိုယ္တုိင္ ေနာင္အခ်ိန္ဝမ္းသာပီတိ သဒၶါပြားလို၍ ေလွ်ာက္ထားေတာင္း ခံသည္ကို သိရွိေတာ္မူ၍ ခြင့္ျပဳေပး ေတာ္မူခဲ့သည္။
ျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ ဝိသာ ခါ၏ ေလွ်ာက္ထားေတာင္းခံသည့္ ဆု ၈ မ်ဳိးကို ခြင့္ျပဳေတာ္မူခဲ့ျခင္း ေၾကာင့္ ယခုအခါ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ျမန္မာလူမ်ဳိးတို႔သည္ ေက်ာင္းဒါယိ ကာမႀကီး ဝိသာခါ၏ ဆု ရွစ္မ်ဳိးအ နက္တစ္ခုအပါအဝင္ျဖစ္သည့္ မိုးေရ ခံသကၤန္း (ဝါဆုိသကၤန္း)ကို လွဴဒါန္း ခြင့္ရေနၾကျခင္းျဖစ္ေပသည္။
ျမတ္မင္းလိႈင္
