လူ႔စ႐ုိက္အေထြေထြထဲမွာ လူ အခ်င္းခ်င္းစတာ၊ ေနာက္တာ၊ ေျပာင္ တာ၊ ေလွာင္တာ၊ သေရာ္တာ၊ မၾကားတၾကား ေစာင္းေျမာင္းေျပာ တာ၊ ကြယ္ရာမွာ အတင္းခ်တာ (gossip ေဂါ့ဇစ္လုပ္တာ) ထိကပါး ရိကပါးခ်ိတ္တိတ္တိတ္ေဝဖန္တာ စတဲ့ လူ႔အက်င့္ေတြ ပါရွိေနၾကတာ သဘာဝပါပဲ။
သို႔ေသာ္ ဗုဒၶဘာသာ ဝင္ ျမန္မာလူမ်ဳိးတို႔ရဲ႕ ေရွး႐ိုးစဥ္လာ နီတိအဆံုးအမထဲမွာေတာ့ ေျပာစရာ စကားတုိင္း မေျပာေကာင္းတဲ့ အေၾကာင္းပါရွိေနတယ္။ အဲသည္ နီ တိကို ဆရာတစ္ပါးက (စကားေျခာက္ ခြန္း၊ လူ၌ထြန္း၊ ေလးခြန္းကို ဖယ္၊ ႏွစ္ခြန္းတည္) ရယ္လို႔ မွတ္သားရ လြယ္ေအာင္ လကၤာသြားနဲ႔ စီမံေရး သားခဲ့ပါတယ္။ (ေနရာမရလို႔ အက်ယ္မေျပာေတာ့ပါ။) အဲဒါ ေၾကာင့္ ‘ေလအလကားရတာပဲ။ ေျပာမကြာ’ဆုိၿပီး ဇြတ္ေျပာရင္ ‘စ ကားကြၽံေတာ့ ႏႈတ္မရ’ဆိုသလို ရာ ဇဝတ္သင့္ရင္လည္း သင့္မယ္။ ကိုယ့္ ထမင္းကိုယ္စားၿပီး သူမ်ားက မုန္း တာခံခ်င္လည္း ခံရမွာပါ။ ‘အေျပာမ တတ္ေတာ့ ဆဲသလို’ဆိုတဲ့ စကား အတုိင္း အေျပာခံရတဲ့ လူက ဓားနဲ႔ ထခုတ္၊ တုတ္နဲ႔ ထ႐ုိက္တာမ်ဳိးလည္း ႀကံဳရတတ္ပါတယ္။
စာေပဆိုတာက လူ႔စကားကေန ဆင့္ပြားျဖစ္တည္လာတာဆိုေတာ့ လူ႔အသိဥာဏ္၊ လူ႔အက်င့္စ႐ိုက္က လြတ္ကင္းၿပီး စာေပတစ္စံုတစ္ရာကို ဖန္တီးလို႔မရႏိုင္ပါဘူး။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ နားလည္ေနၾကတဲ့ ‘စာေပရသ ၉ ပါး’ ဆိုတာဟာ လူ႔စ႐ုိက္အရ ခဲြျခားသတ္ မွတ္လုိက္တဲ့ စာေပအရသာ ၉ မ်ဳိး ပါ။ စာေပအမ်ဳိးအစားေတြကေတာ့ ၉ မ်ဳိးမကဘဲ၊ အေရအတြက္ေတြ တစ္ပံုႀကီးရယ္။
စာေပအမ်ဳိးအစားေတြထဲကမွ ‘သေရာ္စာ’ဆုိတာ မေန႔တစ္ေန႔ကမွ ေပၚလာတဲ့၊ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဆီက စာ ေပပံုသဏၭာန္အသစ္ပါ။ တစ္နည္း အားျဖင့္ အေနာက္တုိင္းအဂၤလိပ္ စာေပဆီကေန နည္းနိႆယခံယူ လုိက္တဲ့ ‘ေမြးစား’စာေပပံုစံပါ။ ေရွး ဂႏၱဝင္ျမန္မာစာေပမွာ ‘သေရာ္စာ’ မရွိရေကာင္းလားဆုိၿပီး ေဒါမနႆ မျဖစ္ၾကပါနဲ႔။ သေရာ္တယ္ဆိုတာ ဗုဒၶဘာသာဝင္ျမန္မာတို႔ အယူအရ သမၹပၸလာပဝါစာ (အက်ဳိးမရွိ၊ သိမ္ ဖ်င္းတဲ့စကား) ျဖစ္ေနတာေၾကာင့္ ေရွးဂႏၱဝင္စာဆိုမ်ားဟာ သေရာ္စာ ကို တတ္ႏုိင္သေလာက္ ေရွာင္ကြင္း ခဲ့ၾကပါတယ္။ သေရာ္စာမေရးၾက ေတာ့ ရန္ပဲြလည္း ေဝးသြားၾကတဲ့ သေဘာပါ။ ေျပာင္တာ၊ ေလွာင္တာ၊ သေရာ္တာကို သည္းခံႏုိင္တဲ့သူက အရွားသားကိုး။ ‘ငါ့ကို လာမထိနဲ႔၊ ထိ တာနဲ႔ ငါက ျပန္တြယ္မွာပဲ”ဆိုတဲ့ မာနရွင္ေတြက အေပါသားမဟုတ္ လား။
မန္လည္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး လို စာတတ္ပုဂၢိဳလ္ႀကီးအက်င့္သိကၡာ ျမင့္မားလွတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ထူးႀကီးေတာင္ သူ႔ရဲ႕စာေပဂုဏ္သိကၡာကို ထိပါးလာ ေတာ့ သီလရွင္မယ္ကင္းဆိုတဲ့ စာ တတ္ေပတတ္ သီလရွင္တစ္ပါးနဲ႔ အျပန္အလွန္ (စာေပလက္နက္နဲ႔) ေဆာ္ၾက၊ ကေလာ္ခဲ့ၾကေသးတာပဲ။ သူတို႔သံုးစြဲတဲ့ စာေပလက္နက္ရဲ႕ အမ်ဳိးအစားကို ၾကည့္လိုက္ေတာ့ ‘သ ေရာ္စာ’ျဖစ္ေနပါေရာလား။
ရတနာပံုမႏၲေလးေခတ္တုန္းက လည္း စာဆိုႏွစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ စေလဦးပုညနဲ႔ အခ်ဳပ္တန္းဆရာေဖ တို႔ အျပန္အလွန္ တြယ္ၾကတာပဲ။ ကြၽန္ေတာ္မွတ္မိတဲ့ ဦးပုညရဲ႕ စာ သားကေလးကေတာ့ (ခါးေတာင္း က်ဳိက္ပိတံုးပိတ္ႏွင့္ က်ဳံးထိပ္က ငေဖ၊ ကုန္း ၿပိတၱာ တေစၧလို)ဆိုတဲ့။ အလြန္ျပင္းထန္တဲ့ ႏွိမ့္ခ်ခ်ဳိးဖဲ့တဲ့စာ သားေတြပါပဲ။ အဲသည္တုန္းက ကြၽန္ ေတာ္သာ အခ်ဳပ္တန္းဆရာေဖ ျဖစ္ ခဲ့ရင္ စေလဦးပုညကို ဓားနဲ႔ ေျပးခုတ္ မိမလား မဆုိႏုိင္ဘူး။
ကြၽန္ေတာ္အား မလိုအားမရျဖစ္မိတာက ရတနာပံု ေခတ္မွာ အလြန္ရွားပါးတဲ့ စာဆုိႏွစ္ ေယာက္ တစ္ၿမိဳ႕တည္းေနၾကၿပီး မ တည့္ၾကတာပဲ။ ရတနာပံုေခတ္က တည္းက စာေရးဆရာခ်င္း၊ ကဗ်ာ ဆရာခ်င္း မတည့္ၾကတဲ့ အက်င့္ဟာ လက္ရွိေခတ္အထိ ပါလာတာကိုပါ ေတြ႕ေနရတယ္။ ႏုိင္ငံေရးသမားခ်င္း မတည့္တာကို ထားေတာ့။ သူတို႔က အာဏာလုဘက္ေတြဆိုေတာ့ မတည့္ တာ သဘာဝက်တယ္။ စာေပသမား ခ်င္း မတည့္တာက်ေတာ့ ေတြးရ ခက္တယ္။ သူတို႔မွာ ဘာကိုမ်ား လု စရာရွိလုိ႔လဲ။ ႏွစ္ဦးစလံုး လူဆင္းရဲ အမဲြအငတ္ေတြ။ လုစရာရွိရင္ သူတို႔ ႏွစ္ေယာက္ သခ်ဳႋင္းကုန္းက ေျမေန ရာပဲ လုစရာရွိေတာ့တယ္။
ကြၽန္ေတာ္စာေပနယ္ထဲ မ ေရာက္ခင္။ လြတ္လပ္ေရးေခတ္၊ ပါ လီမန္ဒီမိုကေရစီေခတ္ကတည္းက စာေပသမားအခ်င္းခ်င္း ၿငိၾကတယ္။ ဝါဒေရးရာေတြ ျငင္းခုန္ၾကရင္း က ေလာင္တစ္ပြဲႏႊဲၾကပါတယ္။ (ဟဲဟဲ) ဘယ္သူမွ သခ်ဳႋင္းမေရာက္၊ ေဆး႐ုံ မေရာက္ခဲ့ၾကပါဘူး။
ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီေခတ္ မွာ ထင္ရွားတဲ့ စီးခ်င္းထိုးပြဲကေတာ့ ရန္ကုန္က စာေရးဆရာကဗ်ာဆရာ ႀကီး ေဒါင္းႏြယ္ေဆြနဲ႔ မႏၲေလးက စာ ေပေဝဖန္ေရးသမား ေမာင္စြမ္းရည္ တို႔ရဲ႕ စာေပလက္နက္ခ်င္းထိုးႏွက္ တုိက္ခုိက္ၾကတဲ့ ပြဲၾကမ္းပြဲရမ္းပါ။ လူ ခ်င္းေတြ႕ရင္ နပန္းလံုးမတတ္ ျပင္း ထန္ခဲ့ပါတယ္။ ခုေတာ့ ဆရာေဒါင္း ႏြယ္ေဆြ မရွိရွာေတာ့ပါ။ ဆရာ ေမာင္စြမ္းရည္ကေတာ့ ျပည္ပမွာ မာမာခ်ာခ်ာပါပဲ။
အဲသည္ေနာက္ပိုင္း (မဆလ) ေခတ္တစ္ေလွ်ာက္ စာေပေလာက မွာ ‘ေဝဖန္ေရး’လႈိင္းထခဲ့တယ္လို႔ ကြၽန္ေတာ္ထင္တယ္။ ေဝဖန္ရာက ေန ပြတ္တုိက္မႈျဖစ္ၿပီး ‘စာကိုမခ်၊ လူ ကိုခ်’တဲ့ ေဖာင္း Foul ေတြ ေပၚလာ ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ‘စာေရးဆရာေမာင္ ကႀကီးနဲ႔ ေဝဖန္ေရးဆရာ ေမာင္န ငယ္တို႔ ထိုးႀကိတ္ဆဲဆိုၾကသည္”ဆိုတဲ့ သတင္းမ်ဳိး မၾကားရပါဘူး။ တစ္ခါ ေတာ့ ကြၽန္ေတာ့္ သူငယ္ခ်င္းတစ္ ေယာက္က မ်က္ႏွာႀကီး ႐ႈံ႕မဲ့ၿပီး လာ ေျပာတယ္။
“စာမ်က္ႏွာေပၚမွာ အခ်င္းခ်င္း အလဲအကြဲေဆာ္ေနတဲ့ စာေရးဆရာ ႏွစ္ေယာက္ကို ငါလက္ဖက္ရည္ဆုိင္ မွာ ေတြ႕ခဲ့သကြ။ တစ္ဝိုင္းထဲမွာ ထုိင္ ၿပီး ရယ္လို႔ေမာလို႔ဗ်။ ဘယ္လိုလူေတြ ပါလိမ့္”
“စာကစာ၊ လူကလူ၊ စည္းျခား ထားတဲ့ သေဘာေပါ့လကြာ”
“အဲသည္လူေတြ ပြဲဆူေအာင္ စည္းဝါး႐ုိက္ၿပီး လုပ္စားေနၾကသ လား မသိဘူး။ မင္းတို႔ စာေရးဆရာ ေတြကို မယံုရဘူး။ သိပ္ၿပီး မာယာ ပရိယာယ္ ၾကြယ္ဝၾကတယ္။ ပလီစိ ေခ်ာက္ခ်က္အရမ္းေျပာတတ္ၾက တယ္။ မင္းကို သတိထားၿပီး ဆက္ဆံ ရေတာ့မယ္”
“ဒါေတာ့ မင့္သေဘာ၊ မင့္သ ေဘာ ေရႊစိတ္ေတာ္ႀကိဳက္သလိုပပါ သူငယ္ခ်င္း၊ မင့္သေဘာရွိပါ သူငယ္ ခ်င္း”
တကယ္ပါပဲ။ အဲသည္ သူငယ္ ခ်င္းဟာ ေနာက္ပိုင္းမွာ ကြၽန္ေတာ့္ ကို ခပ္တန္းတန္းပဲ ဆက္ဆံပါေတာ့ တယ္။ နာသဗ်ာ၊ သိပ္နာတယ္။ သည္ေကာင့္ဆီက ပိုက္ဆံမွ ေခ်းလို႔ မရေတာ့ဘဲကိုး။
Satire ေခၚတဲ့ ‘သေရာ္စာ’ ဟူ သည္ အေရးရ အသားရ ခက္သလို၊ အႏၲရာယ္လည္း မ်ားပါသတဲ့။
Satire ကို ဆရာႀကီးတစ္ဦးက ‘ဆက္တိုင္းယား’လို႔ အသံလွယ္ပါ တယ္။ ကြၽန္ေတာ္ကေတာ့ ျမန္မာပီ ပီ ‘သေရာ္စာ’လို႔ပဲ သံုးပါတယ္။ ေရွ႕ မွာ ေျပာခဲ့သလို၊ သေရာ္စာဟာ အဂၤလိပ္စာေပမွာ သေႏၶတည္ခဲ့ပါ တယ္။ သုေတသီမ်ားကေတာ့ ခရစ္ ႏွစ္ ၁၃၄၃ မွာေမြးၿပီး ၁၄ဝဝ ျပည့္ ႏွစ္မွာဆံုးရွာတဲ့ အဂၤလိပ္စာဆို ‘ဂ်က္ ဖရီေခ်ာဆာ’က သေရာ္စာကို တီ ထြင္ခဲ့တယ္လို႔ မွတ္တမ္းတင္ခဲ့ၾကပါ တယ္။
ကြယ္လြန္သူဆရာတစ္ပါးျဖစ္ တဲ့ ‘လူထုစိန္ဝင္း’က ကြၽန္ေတာ့္ကို တစ္ခါတုန္းက အႀကံျပဳလမ္းၫႊန္ စကားေျပာတယ္။
‘ကိုၾကဴးႏွစ္၊ ခင္ဗ်ား သေရာ္စာ ေရးပါ။ ခင္ဗ်ားရဲ႕ လက္က သေရာ္ စာေရးတဲ့လက္၊ ခင္ဗ်ားေလက သေရာ္တဲ့ေလဗ်”
“မလုပ္ပါနဲ႔ ဆရာရယ္ နဂိုကမွ သူ႔အလုိလိုေနရင္း လူမုန္းမ်ားတဲ့ အေကာင္၊ သည္အေကာင္ သေရာ္ စာေရးရင္ တစ္ကမၻာလံုးက သူ႔ကို ဝိုင္းမုန္းၾကေတာ့မွာ”လို႔ ေတာင္းပန္ ခဲ့ရပါတယ္။
ခက္တာက တစ္ခါတစ္ခါအမွတ္ တမဲ့ သေရာ္ေတာ္ေတာ္ေရးမိတဲ့အခါ မုန္းတဲ့သူတိုးလာျပန္ပါတယ္။ ပိုဆိုး တာကေတာ့ ကုိယ္သေရာ္တဲ့သူကို “ဟီးဟီး …ငါက ေပ်ာ္ေစ ပ်က္ ေစ၊ ကလက္ေစဆိုၿပီး က်ီစားလိုက္ တာပါ၊ ေဗြမယူပါနဲ႔”လို႔ သြားေတာင္း ပန္မိရင္လည္း “အ႐ူးကြက္နင္းတယ္” လို႔ အထင္ခံရဦးမွာ။
ဆရာ့ဆရာေတြ ဆံုးမခဲ့တာ အမွန္သား။ ဆက္တုိင္းယားေရးရ တာ အႏၲရာယ္ႀကီးလွပါတယ္။
ၾကဴးႏွစ္
