က်ြန္ေတာ္သည္ တကၠသိုလ္ ျမန္မာစာဆရာတစ္ေယာက္ျဖစ္ သည့္အေလ်ာက္ ေခတ္အဆက္ဆက္ ေပၚထြန္းခဲ့ေသာ ျမန္မာစာေပမ်ား ကို အၿမဲမျပတ္ေလ့လာပါသည္။ ေလ့ လာမိသည့္အခ်က္မ်ားကို အေျခခံ၍ ေဆာင္းပါးမ်ားလည္း ေရးပါသည္။ ၂ဝဝ၃ ခုႏွစ္တြင္ ထိုေဆာင္းပါးမ်ား ကို စုစည္းၿပီး ကိုဝင္းခ်ဳိ၏(ဓူဝံစာေပ) မွ စာဆိုဘဝ စာဆုိေစတနာ စာဆို လက္ရာ အမည္ျဖင့္ စာအုပ္ထုတ္ခဲ့ သည္။
စာအုပ္မာတိကာကို ျပန္ၾကည့္ ေတာ့ ထူးထူးျခားျခားေျပာစရာ က ေလးမ်ားကို သတိရလာသည္။ ျမန္ မာစာပါေမာကၡ ဆရာႀကီး ဦးဧေမာင္ ကြယ္လြန္ၿပီးေနာက္ ဆရာႀကီး၏ စာ အုပ္မ်ားကို တိပိဋကနိကာယအဖဲြ႕ သို႔ လွဴဒါန္းခဲ့ရာ ထုိအဖဲြ႕က ျမန္မာ စာေပႏွင့္ပတ္သက္ေသာ စာအုပ္ မ်ားကို ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ျမန္မာစာ ဌာနသို႔ ျပန္လွဴခဲ့သည္။ မွတ္မွတ္ရရ ယခုၾသစေၾတးလ်ေရာက္ေနေသာ တပည့္ျဖစ္သူ ကိုေအးခ်ဳိ (ေဝးေနသူ ကေလာင္အမည္ျဖင့္ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္ တြင္ ေဆာင္းပါးမ်ား ေရးေနသူ) ဦး ေဆာင္ၿပီး စာအုပ္မ်ားကို စနစ္တက် စာရင္းျပဳစုၿပီး ျမန္မာစာဌာနသို႔ ယူ လာေပးသည္ကို သတိရေနပါသည္။
ဆရာႀကီး ဦးဧေမာင္၏ စာမူမ်ားထဲ မွာ ထူးျခားေသာ လက္ေရးမူတစ္ ေစာင္ကို ေတြ႕ရသည္။ ရွင္ဥတၱမ ေက်ာ္ေတာလား လက္ေရးမူျဖစ္ သည္။ ေလ့လာၾကည့္ေတာ့ ေတာ လားပိုဒ္ေ ေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။ တကၠသိုလ္ တြင္ ရွင္ဥတၱမေက်ာ္ေတာလား ၉ ပိုဒ္ကို အစဥ္အဆက္သင္ၾကားခဲ့ သည္မွာ ၾကာပါၿပီ။ ၉ ပုိဒ္သာရွိသည္ ဟုလည္း ယူဆၾကသည္။ ယခု စာမူ မွာ ၄၉ ပုိဒ္ျဖစ္ေနသည့္အတြက္ စိတ္ ဝင္စားမိၿပီး ေလ့လာၾကည့္ရာမွ ရွင္ ဥတၱမေက်ာ္ေတာလားျပႆနာ ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ စာေပဂ်ာနယ္တြင္ ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္ေရးျဖစ္ပါသည္။ ေတာလားေရးသည့္စာဆုိ ပါဝင္ သည့္ အေၾကာင္းအရာ၊ အပိုဒ္ အေရအတြက္ စသည္တို႔ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေတြ႕ရေသာ ျပႆနာ မ်ားကို ေဆြး ေႏြးျခင္းျဖစ္သည္။ (၂ဝဝဝ ျပည့္ႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ရွင္ဥတၱမေက်ာ္ေတာ လားကို သုေတသနျပဳ၍ ပါရဂူဘဲြ႕ အတြက္ တင္သြင္းေသာ ေဒၚစုစုႏြယ္ ၏ ရွင္ဥတၱမေက်ာ္ေတာလားစစ္တမ္း ဟူေသာ က်မ္းတစ္ေစာင္ေပၚထြက္ လာပါသည္။ အသစ္ေတြ႕ရေသာ သု ေတသနကြင္းဆက္မ်ားကို ေဖာ္ထုတ္ ျပထားေသာ က်မ္းျဖစ္ပါသည္။)
အတၱဳပၸတိၱထူးႏွင့္ ျမန္မာ့ဂုဏ္ ရည္ ေဆာင္းပါးမွာလည္း ေျပာစရာ မ်ားရွိပါသည္။ အမ်ဳိးသားပညာဝန္ ဦးဖိုးက်ား၏ ျမန္မာ့ဂုဏ္ရည္ကို အမ်ားသိၾကပါသည္။ ျမန္မာ့သမုိင္း မွ ထင္ရွားေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားအ ေၾကာင္းကို လူငယ္မ်ားအတြက္ ရည္ ရြယ္ၿပီး ေရးသားထားေသာစာအုပ္ ျဖစ္သည္။ ‘ျမန္မာ့ဂုဏ္ရည္ ရာဇဝင္ ဖတ္စာ’အမည္ျဖင့္လည္း ၂ တဲြခြဲ၍ ထုတ္ခဲ့ပါေသးသည္။ တစ္ေန႔တြင္ အစည္းအေဝးတစ္ခုမွာ ဆရာတုိက္ စိုးက ‘ကိုလိုနီေခတ္က ေပၚေပါက္ ေသာ ‘အတၱဳပၸတိၱထူး’ဆိုသည့္ စာ အုပ္အေၾကာင္း ေျပာျပသည့္စာအုပ္ တြင္ ေရးသူအမည္မပါေၾကာင္း ေရး ထားေသာ အတၱဳပၸတိၱမ်ားမွာ စိတ္ဝင္ စားဖြယ္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ အေရးအဖဲြ႕ရွင္း လင္းေျပျပစ္ေၾကာင္း ေျပာျပသည္။ ထို႔ျပင္ ကြင္းဆက္တစ္ခုကိုလည္း ဆရာက ေျပာျပေသးသည္။ ဦးဖုိး က်ား၏ ျမန္မာ့ဂုဏ္ရည္သည္ အတၱဳပၸတိၱထူးကို အေျခခံ၍ ေပၚလာ သည့္ စိတ္ကူးျဖစ္ႏုိင္သည္ဟူ ေသာ အခ်က္ျဖစ္သည္။ ကြၽန္ေတာ္ စိတ္ဝင္ စားသြားၿပီး အတၱဳပၸတိၱထူး စာအုပ္ကို စာၾကည့္တုိက္မွာ ရွာေဖြ ေလ့လာၿပီး ေနာက္ျမန္မာ့ဂုဏ္ရည္ ႏွင့္ႏႈိင္း ယွဥ္ၿပီး ထုိေဆာင္းပါးကို ေရးျခင္းျဖစ္ သည္။
ေဇာ္ဂ်ီကို နားလည္ၿပီဆုိလွ်င္ ေဆာင္းပါးကိုမူ ဆရာေဇာ္ဂ်ီကြယ္ လြန္ေၾကာင္း ၾကားရသည့္ညမွာ ေရး ျခင္းျဖစ္သည္။ ဆရာေဇာ္ဂ်ီ၏ သတင္းကို ၾကားရ၍ စိတ္မေကာင္း ျဖစ္ေနစဥ္ ထုိညတြင္ တပည့္ျဖစ္သူ ကိုျမင့္ဦး (လင္းေဝၿမိဳင္ကြယ္လြန္) ကြၽန္ေတာ့္ဆီေရာက္လာၿပီး ႐ုပ္ရွင္ ေတးကဗ်ာမဂၢဇင္းအတြက္ ဆရာ ေဇာ္ဂ်ီအမွတ္တရေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္ ေရးေပးဖို႔ ေျပာသည့္အတြက္ အ မွတ္တရ ေရးလိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။ ဆရာေဇာ္ဂ်ီ၏ စာေပမ်ား အေရးပါ ပံုကို ေဖာ္ၫႊန္းၿပီး ဆရာအေမြေပး ခဲ့ေသာစာေပမ်ားကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ အျပည့္အဝနားလည္ေအာင္ ႀကိဳးစား ရဦးမည္ျဖစ္ေၾကာင္း တင္ျပကာ ‘ေဇာ္ဂ်ီကို နားလည္ၿပီဆုိလွ်င္ စာေပ ေလ့လာသူ၊ စာေပေဝဖန္သူ၊ စာေပ ပို႔ခ်သူ ကြၽန္ေတာ္တို႔အတြက္ ခုိင္ခံ့ ေသာ ကိုယ္ခံေကာင္းေကာင္းကို ပိုင္ ဆုိင္ၿပီဟု ရဲရဲေျပာႏုိင္ပါလိမ့္မည္’ ဟူ ၍ ေဆာင္းပါးကို နိဂံုးခ်ဳပ္ထားပါ သည္။
၂ဝဝဝ ျပည့္ႏွစ္ေနာက္ပိုင္း တြင္ ပန္းသတင္းဂ်ာနယ္ (Flower News) မွာ ေဆာင္းပါးမ်ား ပင္တုိင္ ေရးျဖစ္သည္။ တပည့္ျဖစ္သူ ေမာင္ ကိုကိုက စာမူလာယူသည့္အလုပ္၊ ဂ်ာနယ္လာပို႔သည့္အလုပ္မ်ားကို ပံု မွန္လုပ္ေပးသည္။ စာအေရးအသား ႏွင့္ပတ္သက္၍ သတိထားစရာမ်ား ကို ေပါ့ေပါ့ပါးပါးေရးေသာ ေဆာင္း ပါးမ်ား ျဖစ္သည္။ ကိုႏုိင္သစ္နီႏွင့္ မဝင္းမာတင္တို႔၏ ဇြန္ပြင့္တို႔ ျမစ္ ေကြ႕တို႔က စာမူေတာင္းေသာအခါ ပန္းသတင္းဂ်ာနယ္က ေဆာင္းပါး မ်ားအျပင္ ဖတ္စရာဂ်ာနယ္မွ စာ အုပ္ထဲ မပါေသးေသာ ေဆာင္းပါး အခ်ဳိ႕ႏွင့္ ဦးေမာင္ေမာင္ေအး၏ အလကၤာဝတ္ရည္ဂ်ာနယ္မွာ ေရး ေသာ ေဆာင္းပါးမ်ား ေပါင္းၿပီး စာ အုပ္တစ္အုပ္စီစဥ္ေပးလိုက္ပါသည္။ စာအုပ္နာမည္ကို လျပည့္ဝန္းႏွင့္ ဆင္စြယ္ဘီးကေလးဟု နာမည္ေပး လိုက္သည္။ စာအုပ္တြင္ (၁) ေရး ထံုး၊ (၂) သဒၵါ၊ (၃) စကားသံုး၊ (၄) အေရးအသား၊ (၅) အဆင္တန္ဆာ ဟု က႑ ၅ ခုခဲြထားသည္။ အဆင္ တန္ဆာပိုင္းမွ အလကၤာတန္ဆာဆင္ မႈမ်ားကို ေဆြးေႏြးေသာေဆာင္းပါး အမည္ကို စာအုပ္အမည္လုပ္လုိက္ ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ စကားအေျပာအဆုိ၊ ေရးထံုးသတ္ပံု၊ စကားအသံုးအႏႈန္း၊ ဝါက်အေရးအသားႏွင့္ အလကၤာ အဆင္တန္ဆာဆုိင္ရာ အတိမ္းအ ေခ်ာ္မ်ားႏွင့္ နည္းနာမ်ားအေၾကာင္း ေဆြးေႏြးထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
ေနာက္တစ္အုပ္ကလည္း နာ မည္ခပ္ဆင္ဆင္ျဖစ္သည္။ လမင္း ႏွင့္ ပိုးစုန္းၾကဴးဟု နာမည္ေပးလိုက္ သည္။ ဖူးပြင့္ေဝေဝစာအုပ္တုိက္က ထုတ္သည္။ ‘ပန္းသတင္း’မွ ေဆာင္း ပါးမ်ား အမ်ားစုပါသည္။ အသံ ထြက္ မွားေလ့ရွိေသာ စကားမ်ားက စ၍ တင္စားသံုးႏႈန္းေသာ စကား မ်ား၊ စကားပံုမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ ေဆြးေႏြးထားျခင္းျဖစ္သည္။ ေန၏ အလင္းေရာင္ျဖင့္တစ္ဆင့္ လင္းရ ေသာ လမင္းအျဖစ္ထက္ ကိုယ္ပိုင္ အလင္းေရာင္ျဖင့္ လင္းရေသာ ပိုး စုန္းၾကဴးအျဖစ္ကို ပို၍ ျမတ္ႏုိးပါ သည္ဟူေသာ သေဘာထားကို ေဖာ္ ၫႊန္းထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။
‘ပန္းသတင္း’တြင္ ‘ကြၽႏု္ပ္တို႔၏ ျမန္မာစာ’ဟု ပံုေသေခါင္းစဥ္ေပးၿပီး အမွတ္စဥ္ထိုးကာ ေရးသားေသာ ေဆာင္းပါးမ်ားမွာ အပုဒ္ ၄ဝ ေက်ာ္ ရွိပါသည္။ ျမန္မာစာအေရးအသား စတင္ေပၚေပါက္သည့္ ၁၂ ရာစု အ ေစာပိုင္းကစ၍ ယခု ၂၁ ရာစုအထိ ႏွစ္တစ္ေထာင္ခရီးကို ျဖတ္သန္းခဲ့ ေသာ ျမန္မာစာ၏ သမုိင္းကို ေျခ ရာခံသည့္ ေဆာင္းပါးမ်ားျဖစ္သည္။ ျမန္မာစာအေရးအသားစတင္ေပၚ ေပါက္သည့္ ပုဂံေခတ္ကစ၍ ဖြံ႕ၿဖိဳး လာေသာ ျမန္မာစာကို မင္းအဆက္ ဆက္ေစာင့္ေရွာက္ခဲ့ၾကပံု၊ ကိုလိုနီ ေခတ္တြင္ ေလာကဓံအလွည့္အ ေျပာင္းေၾကာင့္ ျမန္မာစာ သိမ္ငယ္ နိမ့္က်ေနစဥ္ ျမန္မာစာဖံြ႕ၿဖိဳးေရး အတြက္ ႀကိဳးပမ္းၾကပံု၊ ျမန္မာစာကို တကၠသိုလ္မွာ တင့္တင့္တယ္တယ္ သင္ၾကားႏုိင္သည့္ အေနအထားသို႔ ျပန္ေရာက္ေအာင္ ဆရာႀကီး ဦးေဖ ေမာင္တင္အမွဴးျပဳသည့္ ပညာရွင္ မ်ား အားထုတ္ခဲ့ၾကပံု၊ လြတ္လပ္ေရး ရခ်ိန္တြင္ ျမန္မာစာကို ႐ုံးသံုးစာ အျဖစ္ ျပ႒ာန္းၿပီး ျမန္မာစာဖံြ႕ၿဖိဳး ေရးအတြက္ ဆက္လက္ႀကိဳးပမ္းၾကပံု၊ တကၠသိုလ္ျမန္မာစာဌာနမ်ား၏ ဦး ေဆာင္မႈ၊ ျမန္မာစာဌာနက ေျဖရွင္း ေပးရေသာ ေရးထံုးျပႆနာမ်ား၊ ျမန္မာစာအဖဲြ႕ တည္ေထာင္ဖဲြ႕စည္း ၍ ျမန္မာစာဖံြ႕ၿဖိဳးေရးအတြက္ ေဆာင္ရြက္ပံုတို႔ကို ေဖာ္ျပၿပီး ျပည္ပ တကၠသိုလ္မ်ားတြင္ ေလ့လာသင္ယူ ေနေသာ ျမန္မာစာ၏ အခန္းက႑ ႏွင့္ ျမန္မာစာပါရဂူဘြဲ႕ႏွင့္ ေရွ႕အ လားအလာတို႔ကို သံုးသပ္ခဲ့ပါသည္။ ပုဂံစာအုပ္တုိက္က စာမူေတာင္း ေသာအခါ ႏွစ္တစ္ေထာင္ခရီးကို ျဖတ္သန္းခဲ့ေသာ ကြၽႏု္ပ္တို႔၏ ျမန္ မာစာ ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ စာအုပ္႐ုိက္ရန္ စီစဥ္ေပးလိုက္ပါသည္။ ပုဂံတိုက္က ၂ဝ၁ဝ ျပည့္ႏွစ္တြင္ ထုတ္ေဝခဲ့သည္။ ၂ဝ၁၇ ခုႏွစ္တြင္ ဇြန္ပြင့္စာေပက ဒုတိယအႀကိမ္ ထုတ္ေဝပါသည္။
ျမန္မာစာဌာနက ေျဖရွင္းေပး ခဲ့ရေသာ ေရးထံုးျပႆနာမ်ား ေဆာင္းပါးမွာ ပါေမာကၡ ဦးဧေမာင္ ၏ မွတ္တမ္းဖုိင္ကို ကိုးကား၍ ေရး ေသာ ေဆာင္းပါးျဖစ္သည္။ ဖဆပလ အစိုးရလက္ထက္ ၁၉၅၂ ခုႏွစ္က လူမ်ဳိးစုလႊတ္ေတာ္ညီလာခံတြင္ အမတ္တစ္ဦးက အစိုးရကို ေမးခြန္း ထုတ္သည္။ ေမးခြန္းတြင္ ‘မိုဃ္း’ဟု အမ်ားေရးေနေသာေရးထံုးကို ျမန္ မာစာဌာနက ‘မိုး’ဟု ျပင္ေရးေၾကာင္း၊ ‘ၾကက္သေရ’ကိုလည္း ‘က်က္သေရ’ ဟု ျပင္ေရးေနေၾကာင္း၊ ‘႒’ကိုလည္း လည္ရစ္မပါဘဲ ‘ဌ’ဟု ျပင္ေရးေန ေၾကာင္း ေဖာ္ျပၿပီး အစဥ္အလာေရး ခဲ့ေသာ ေရးထံုးမ်ားကို ယခုကဲ့သို႔ ျပင္ေရးေနျခင္းကို အစိုးရသိပါသ လားဟု ေမးျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ထုိေမး ခြန္းကို ရွင္းလင္းေျဖၾကားေပးရန္ ပညာေရးဝန္ႀကီးဌာနက ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ပါေမာကၡခ်ဳပ္သို႔ ေမတၱာ ရပ္ခံရာ ပါေမာကၡခ်ဳပ္၏ တာဝန္ေပး ခ်က္အရ ျမန္မာစာပါေမာကၡဆရာ ႀကီး ဦးဧေမာင္က ရွင္းလင္းေျဖၾကား ရျခင္းျဖစ္သည္။ ဆရာႀကီးက ‘မိုဃ္း’ ‘ၾကက္သေရ’ ‘႒ာန’ တို႔မွာ ေရးထံုး မွန္မ်ားမဟုတ္သည့္အတြက္ ‘မိုး’ ‘က်က္သေရ’ ‘ဌာန’ဟူ၍ ေရးထံုးအ မွန္ျပင္ဆင္ရျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ခုိင္လံု ေသာအေၾကာင္းျပခ်က္မ်ားျဖင့္ ရွင္း လင္းေျဖၾကားခဲ့ပါသည္။ ထုိစာအုပ္ တြင္ ျမန္မာစာ၏ သမုိင္းေၾကာင္းကို ပံုၾကမ္းအျဖစ္ ေဖာ္ၾကည့္ျခင္းျဖစ္ပါ သည္။ ျမန္မာဘာသာစကားသမုိင္း တစ္ေစာင္ ျပည့္ျပည့္စံုစံုေပၚထြန္း လာေစဖို႔ ရည္ရြယ္ပါသည္။
ေမာင္ခင္မင္ (ဓႏုျဖဴ)
