ျမန္မာစာေပသမိုင္းတစ္ ေလွ်ာက္ ေပၚထြန္းခဲ့ေသာ ထင္ရွား ေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ား မိန္႔ၾကားခဲ့သည့္ ‘မွတ္ေလာက္သားေလာက္’ စကား မ်ား အမ်ားအျပားရွိပါသည္။ ဖတ္ရ ေသာ စာေပမ်ားတြင္ ထုိစကားမ်ား အလ်ဥ္းသင့္သလို ပါလာတတ္သည္။ မွတ္တမ္းတင္ခဲ့ေသာ ပုဂၢဳိလ္မ်ား၏ ေက်းဇူးေၾကာင့္ ထုိစကားမ်ားကို ေလ့လာမွတ္သားခြင့္ရၾကသည္။ ကြၽန္ေတာ္သည္ ထိုစကားမ်ားကို ေနာက္ခံျဖစ္ရပ္မ်ားႏွင့္ ဆက္စပ္ေရး သားရန္ စိတ္ကူးရသည့္အတြက္ ျမဝတီမဂၢဇင္းမွာ ေဆာင္းပါးေတာ္ ေတာ္မ်ားမ်ား ေရးခဲ့ပါသည္။ ထုိ ေဆာင္းပါးမ်ားကို စုစည္း၍ မွတ္ တမ္းဝင္ပုဂၢိဳလ္မ်ား၏ အမွတ္ထင္ ထင္ျဖစ္ရပ္မ်ားႏွင့္ မွတ္မွတ္ရရ စကားမ်ား ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ စာေပခရီး သြားမ်ားစာအုပ္တိုက္က အတြဲ ၂ တဲြ ထုတ္ခဲ့ပါသည္။ ပထမတြဲ (၂ဝ၁၅) တြင္ ေရွးေခတ္ပုဂၢိဳလ္မ်ားအေၾကာင္း ပါဝင္၍ ဒုတိယတြဲ (၂ဝ၁၈)တြင္ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ပုဂၢိဳလ္မ်ားအ ေၾကာင္း ပါဝင္ပါသည္။
ပုဂံေက်ာက္စာမ်ားတြင္ မွတ္ တမ္းတင္ထားေသာ စကား ၂ ခြန္း ကို ေကာင္းလွ်င္းတည္းႏွင့္ အဖူးရေစ ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ ေရးခဲ့သည္။ ‘ေကာင္း လွ်င္းတည္း’မွာ ‘သာဓု’ ဟူေသာ ပါဠိစကားကို ျမန္မာျပန္ ထားျခင္းျဖစ္သည္။ ‘ေကာင္းေလစြ’ ဟု ဆိုလိုျခင္း ျဖစ္သည္။ သကၠရာဇ္ အခုိင္အမာပါေသာ အေစာဆံုး ျမန္မာစာျဖစ္ေသာ ရာဇကုမာရ္ (ျမေစတီ)ေက်ာက္စာတြင္ က်န္စစ္ သားမင္းႀကီး၏ သာဓုေခၚသံကို မွတ္တမ္းတင္ထားျခင္း ျဖစ္သည္။ အေစာဆံုးသာဓုေခၚသံဟု ဆုိႏုိင္ သည္။ ‘အဖူးရေစ’မွာ အရိေမေတၱယ် ဘုရားကို ‘မဖူးရပါေစ ႏွင့္’ဟု ဆုိလုိ ျခင္းျဖစ္သည္။ ရာဇ ကုမာရ္လွဴခဲ့ ေသာ ကြၽန္မ်ားကို ႏွိပ္ စက္သူမ်ား အား က်ိန္ဆိုဟန္႔တားေသာ စကား ျဖစ္သည္။ ‘မဖူးရပါေစ ႏွင့္’ဟူေသာ အဓိပၸာယ္ကို ‘အဖူးရေစ’ဟု ေရးပံု မွာ ပုဂံေခတ္အသံုးျဖစ္သည္။ အျခား ေက်ာက္စာမ်ားတြင္လည္း ထိုအသံုး မ်ဳိးေတြ႕ရသည္။
ဥယ်ာဥ္စိုက္ေသာ ေယာက်္ား ကားမွာ ပုဂံနရသီဟပေတ့မင္းလက္ ထက္ က်ဴးေက်ာ္လာေသာ တ႐ုတ္ (မြန္ဂို)ဘုရင္၏ စစ္သည္မ်ားကို တားဆီးရန္ ရဟန္းေတာ္ရွင္ ဒိသာပါေမာကၡက တ႐ုတ္ျပည္ ကယ္တူ (ပီကင္း)သို႔ သြား၍ မြန္ဂို ဧကရာဇ္ႏွင့္ စကားဆိုရာတြင္ ဥပမာ ေပးေသာ စကားျဖစ္သည္။ ‘ဥယ်ာဥ္ စိုက္ေသာ ေယာက်္ားကား သစ္ပင္ ကိုႀကီး၍ သီးေစ၏ အၫြန္႔မဆိတ္ တကား’ဟု မြန္ဂိုဧကရာဇ္ကို ဥယ်ာဥ္ မွဴးအျဖစ္ တင္စားၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံကို ဥယ်ာဥ္ကဲ့သို႔ ျပဳစုပ်ဳိးေထာင္ရန္ မဖ်က္ဆီးရန္ မိန္႔ၾကားေသာစကား ျဖစ္သည္။
ငါ့အစြယ္ႏွစ္ေခ်ာင္းက်ဳိးခဲ့ၿပီမွာ သူရဲေကာင္း လဂြန္းအိမ္က်ဆံုးသြား ေသာအခါ ရာဇာဓိရာဇ္က လဂြန္း အိမ္အေလာင္းကိုဖတ္၍ ငိုရင္း မိန္႔ ၾကားေသာစကားျဖစ္သည္။ သူရဲ ေကာင္းကို ခ်စ္ျမတ္ႏိုးေသာ သူရဲ ေကာင္းဘုရင္၏ ဝမ္းနည္းစကား အျဖစ္ ေတြ႕ရသည္။ မတန္ဘဲႏွင့္ ယူ ျခင္းသည္ ရွက္ဖြယ္ဟူေသာ စကား မွာ သာလြန္မင္းလက္ထက္တြင္ ထင္ ရွားေသာ ဝန္ႀကီး ဗညားက်န္းေတာ က မိမိ၏သား ၂ ေယာက္ကို လႊတ္ ေတာ္က ဘဲြ႕ေပးေၾကာင္း ၾကားရ ေသာအခါ ေခြးတစ္ေကာင္ကိုပင္ ႏုိင္ေအင္ မေဆာင္ရြက္ႏုိင္ေသးဘဲ ယခုကဲ့သို႔ ဘြဲ႕ေပးသည္ကို မတန္ဘဲ ခံယူျခင္းသည္ ရွက္ဖြယ္ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာဆိုဆံုးမၿပီး ဘြဲ႕ကို ျပန္အပ္ခုိင္း သည့္ အေၾကာင္းျဖစ္သည္။
ကိုပုရွိခဲ့ေသာ္ ဆိုေသာစကား မွာ ဟံသာဝတီေရာက္မင္း၏ ေနာင္ တစကားျဖစ္သည္။ သီရိေဇယ်ေနာ္ရ ထာဘဲြ႕ခံ ဝန္ႀကီးဦးပုကို ပုန္ကန္သူ အျဖစ္ ကုန္းေခ်ာသည္ကို ယံုၾကည္ သည့္အတြက္ ဟံသာဝတီပါမင္းက အဆံုးစီရင္ေစသည္။ ဟံသာဝတီမွ ရန္သူမ်ား အင္းဝသို႔ လာတုိက္ၿပီး မင္းကို ဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္သြားေသာ အခါက်မွ ေနာင္တရၿပီး ‘ကိုပုရွိခဲ့ ေသာ္သည္သို႔ မျဖစ္ရကြယ္’ဟု ေၾက ကြဲစြာျမည္းတမ္းပံုကို ေရးခဲ့ပါသည္။
နင္လည္း ငခ်စ္ညိဳ ငါလည္း အေလာင္းမင္းဆိုေသာ စကားမွာ အေလာင္းမင္းတရား ဦးေအာင္ေဇ ယ်ႏုိင္ငံ စည္း႐ုံးစဥ္ အေလာင္းမင္း တရားေအာက္ကို မခိုဝင္ေသာ ခင္ ဦးစားလက္ယာပ်ံဦးငခ်စ္ညိဳႏွင့္ ရင္ ဆုိင္ေတြ႕ရာ အေလာင္းမင္းတရားက အထက္ပါစကားကို ဆိုရင္း ေယာ က်္ားေကာင္းခ်င္း ရင္ဆုိင္တုိက္ခုိက္ ရန္ အသင့္ျပင္သည့္ အေၾကာင္းျဖစ္ သည္။ တန္းတူခ်င္းေတြ႕ၿပီဟူေသာ အဓိပၸာယ္ျဖင့္ ဝမ္းသာအားရစိန္ေခၚ ေၾ<ြကးေၾကာ္သည့္ စကားျဖစ္သည္။
ေခတ္သစ္ပိုင္းတြင္လည္း ထင္ ရွားေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားမိန္႔ဆုိခဲ့သည့္ စကားမ်ားရွိပါသည္။ ဆရာႀကီး သခင္ကိုယ္ေတာ္မႈိင္းက ဆရာတုိ႔ မေသခင္ ျမင္သြားစမ္းပါရေစဟု အဂၤလိပ္ေခတ္တြင္ ေထာင္မွလြတ္ ေျမာက္လာစ သခင္ဘေသာင္း စသည့္လူငယ္မ်ားကို လြတ္လပ္ေရး ႏွင့္ပတ္သက္၍ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္မိန္႔ ၾကားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
စာေရးျခင္းသည္ စာကိုေရး ေသာ အတတ္မဟုတ္ စိတ္ကိုေရး ေသာ အတတ္ျဖစ္သည္ဟု ဆရာႀကီး ပီမိုးနင္းမိန္႔ၾကားခဲ့ေသာ စကားသည္ လည္း အစဥ္အဆက္မွတ္သားရေသာ စကားျဖစ္သည္။ ထို႔အတူ ဆီမီးခြက္ အေၾကာင္းကို ေရးျခင္းသည္ အ ေလာင္းစည္သူအေၾကာင္းေရးျခင္း ထက္ ပို၍ခက္ခဲေၾကာင္း ကိုးကား စရာမရွိဘဲ စိတ္ကူးျဖင့္ ေရးရေသာ ေၾကာင့္ျဖစ္ေၾကာင္း ဆရာႀကီး ပီမိုး နင္းမိန္႔ၾကားသည့္ စကားကို ‘ဆီမီး ခြက္ႏွင့္ အေလာင္းစည္သူ’ေခါင္းစဥ္ ျဖင့္ ေရးသားခဲ့ပါသည္။
ဆရာႀကီး ဦးေဖေမာင္တင္က သေရေခတၱရာတူးေဖာ္ေရးႏွင့္ပတ္ သက္၍ ပုဂံရာဇဝင္ကို တုတ္ထမ္း ေျပာရသည္ဟု အဆုိရွိေၾကာင္း၊ ပုဂံ ထက္ ေရွးက်ေသာ သေရေခတၱရာ ရာဇဝင္ကို တူရြင္းျဖင့္ တူးေဖာ္၍ ေဖာ္ထုတ္ရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း မိန္႔ဆုိ ၿပီး တုတ္မထမ္းပါႏွင့္ တူရြင္းထမ္း ၾကပါဟု မွာၾကားခဲ့ပါသည္။ ဆရာ ႀကီးက ျမန္မာစာအ ေရးအသားႏွင့္ ပတ္သက္၍ မိန္႔ၾကားရာတြင္ ပိဋကတ္ေတာ္မ်ားကို ျမန္မာစကား ေကာင္းေကာင္းျဖင့္ မျပန္ဆိုၾကဘဲ နိႆယစကားေျပ ျဖင့္သာ ျပန္ဆုိခဲ့ ၾကသည့္အတြက္ စကားေျပမထြန္း ကားသည့္အေျခအေနသို႔ ေရာက္ ရပံုကို ေထာက္ျပသကဲ့ သို႔ ဆရာႀကီး ေဒါက္တာ ေမာင္ျဖဴးက ျမန္မာတုိ႔ သည္ ကဗ်ာလကၤာမ်ားတြင္ ယစ္မူး ေနသည့္အတြက္ စကားေျပအေရး အသား ႏွစ္တစ္ရာေလာက္ ေနာက္ က်သြားသည္ဟု သံုးသပ္မိန္႔ဆုိခဲ့ သည္။
မိဘမ်ားသည္ သားသမီးမ်ားကို စာအုပ္စာတမ္းမ်ား ဂ်ာနယ္မဂၢဇင္း မ်ား ဖတ္ေစျခင္းျဖင့္ အာဟာရျဖစ္ ေအာင္ စိတ္ကို အစာေကြၽးသင့္ ေၾကာင္း စိတ္ကို အစာမေကြၽးဘဲထား လွ်င္ ဒုကၡေရာက္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း သတိေပးထားပံုမွာ မွတ္သားစရာ ေကာင္းပါသည္။
ေလးစားေလာက္ေသာ အလုပ္ ဟူသမွ်တြင္ ျဖတ္လမ္းဟူ၍ မရွိေခ် ဟု မိန္႔ၾကားသူမွာ ဆရာေဇာ္ဂ်ီျဖစ္ သည္။ ျဖတ္လမ္းနည္းျဖင့္ ပညာရွိ လုပ္၍ မရေၾကာင္း မိန္႔ဆိုျခင္းျဖစ္ သည္။ ဆရာမင္းသုဝဏ္ကလည္း ‘စု-တု-ျပဳ’ ဟူေသာ ကိုယ္ေတြ႕စာ ေရးနည္းကို လမ္းၫႊန္ၿပီး စုၾကပါ၊ တု ၾကပါ၊ ျပဳၾကပါဟု တုိက္တြန္းသည္။
စာေရးဆaရာမင္းေဆြသည္ နာ မည္ဟူေသာ စာအုပ္ကို ျပဳစုၿပီး နိပြန္ (ဂ်ပန္) လူမ်ဳိးတုိ႔၏ ေဆာင္ပုဒ္ျဖစ္ ေသာ က်ားေသလွ်င္ သားေရက်န္ရ သည္၊ လူေသလွ်င္ နာမည္ခ်န္ရသည္ ဟူေသာ ေဆာင္ပုဒ္ကို အေလးအ နက္ ေဖာ္ၫႊန္းခဲ့သည္။
ျမန္မာစာပါေမာကၡဆရာ တကၠ သိုလ္ေမာင္ေမာင္ႀကီးက စာစီစာကံုး ကို ကိုယ္ပိုင္အေရးအသားျဖင့္ မေရး ဘဲ ေရွးစာမ်ားကိုသာ ကိုးကားၿပီး ေရးမည္ဆုိလွ်င္ ထုိစာစီစာကံုးမွာ ဝက္နားရြက္ကို ၾကြက္မွာတပ္၍၊ ၾကြက္နားရြက္ကို ဝက္မွာ တပ္ေသာ စာမ်ဳိး ျဖစ္မည္ဟု ဥပမာေပးသည္။ ဦးသိန္းေဖျမင့္က ေက်ာင္းစာစီစာကံုး မွ ရသစာေပဆီသို႔ ဟူေသာ စကား ျဖင့္ ေက်ာင္းသားဘဝမွာ စာစီစာကံုး ေရးသည့္ စိတ္ကူးÓဏ္ကို ဖြင့္ေပး လွ်င္ ရသစာေပဖန္တီးႏုိင္သည့္ အဆင့္သို႔ ေရာက္ရပံုကို ကိုယ္ေတြ႕ သာဓကမ်ားျဖင့္ ေဖာ္ျပသည္။
စကားေျပကား လူနားလည္ ေအာင္ ကဗ်ာကား လူခံစားေအာင္ ေရးရသည္ဟူေသာ ဆရာဒဂုန္တာ ရာ၏ အဆုိအမိန္႔သည္လည္း စကား ေျပႏွင့္ ကဗ်ာျခားနားပံုကို ေဖာ္ၫႊန္း ေနသည္။ စာေရးဆရာႀကီး သဘင္ ဝန္ဦးႏုကမူ မေရးရ မေနႏုိင္လို႔ စာ ေရးျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း မိန္႔ဆုိသည္။ ဆရာေမာင္သုတ၏ ျမန္မာစာျမႇင့္ ခ်င္လြန္းလို႔ဟူေသာ စကားသည္ ျမန္ မာစာဖြံ႕ၿဖိဳးေစလိုေသာ ေစတနာကို ေဖာ္ျပလ်က္ရွိသည္။ ကြၽန္ေတာ့္စာ အုပ္မွ မွတ္မွတ္ရရစကားမ်ားကို သာ ဓကေဆာင္လိုက္ပါသည္။
ေမာင္ခင္မင္ (ဓႏုျဖဴ)
