ကြၽန္ေတာ္၏ တကၠသိုလ္ ဆရာ ဘဝအေတြ႕အႀကံဳကို ျပန္စဥ္းစား ၾကည့္ေသာအခါ လုပ္သက္တစ္ ေလွ်ာက္ ရန္ကုန္တကၠသုိလ္မွာ ၃ ႀကိမ္အမႈထမ္းခြင့္ရခဲ့သည္ကို သတိ ျပဳမိပါသည္။ ပထမအႀကိမ္က နည္း ျပဆရာဘဝ၊ လူငယ္ဘဝ၊ ၃ ႏွစ္ၾကာ အမႈထမ္းခဲ့ရသည္။ သူငယ္ခ်င္းမ်ား ႏွင့္ ေပါ့ေပါ့ပါးပါးေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ ေနခဲ့ရေသာဘဝ၊ ပညာဆည္းပူးဆဲ ဘဝျဖစ္သည္။ ဒုတိယအႀကိမ္က လက္ေထာက္ကထိကႏွင့္ ကထိက ဘဝ လူရြယ္၊ လူလတ္ဘဝ။ ထုိစဥ္က ၁၃ ႏွစ္မွ် ၾကာခဲ့သည္။ အိမ္ေထာင္ ရွင္ဘဝ သမီးကေလးတစ္ေယာက္၏ ဖခင္ဘဝျဖစ္သည္။ မိသားစုတာဝန္ ႏွင့္ အလုပ္တာဝန္ၾကားမွာ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ ရႊင္ရႊင္ တာဝန္ေက်ေက် အမႈထမ္းခဲ့ သည္။ တတိယအႀကိမ္ကေတာ့ ပါေမာကၡ ဌာနမွဴးဘဝ၊ လူႀကီးဘဝ ဆုိပါေတာ့။ အသက္ျပည့္ခ်ိန္တြင္ အၿငိမ္းစားမယူရေသးဘဲ ‘အိပ္စတင္း ရွင္း’ ၄ ႏွစ္ထပ္ခန္႔သည့္အတြက္ ၆ ႏွစ္ခဲြတာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ရသည္။ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္သို႔ သံုးႀကိမ္သံုးခါ ျပန္ေရာက္သည့္အေတြ႕အႀကံဳကို အမိတကၠသိုလ္၏ ရင္ခြင္မွာ (တကၠ သိုလ္ဆရာတစ္ေယာက္၏ အမွတ္တ ရမ်ား) အမည္ျဖင့္ ရာျပည့္စာအုပ္ တုိက္က ၂ဝ၁၇ ခုႏွစ္မွာ ထုတ္ခဲ့ပါ သည္။ ‘ရန္ကုန္တကၠသုိလ္ရာျပည့္ အႀကိဳ’အျဖစ္ ရည္ရြယ္ျခင္းျဖစ္သည္။
ပထမအႀကိမ္ ၁၉၆၅ ခုႏွစ္မွာ ရန္ကုန္တကၠသုိလ္ကိုဝင္ေတာ့ ပုသိမ္ ေကာလိပ္မွာ အမႈထမ္းခဲ့ေသာ လုပ္ သက္ ၂ ႏွစ္ရ နည္းျပဆရာေပါက္စ အျဖစ္ ဝင္လာျခင္းျဖစ္သည္။ တကၠ သိုလ္နာမည္က ‘ရန္ကုန္ဝိဇၨာႏွင့္ သိပၸံတကၠသိုလ္’ျဖစ္ေနသည့္ကာလ။ အဂၤလိပ္လို RASU – အတုိေကာက္ ‘ရာဇူး’ဟုေခၚသည္၊ ျမန္မာစာဌာန ကို သိပၸံအေဆာက္အအံုမွ ယခုလက္ ရွိ ေတာင္ငူေဆာင္သို႔ စေျပာင္းေသာ ႏွစ္ျဖစ္သည္။ လစာ ၃ဝဝ နီးပါးႏွင့္ ဒီဂရီေၾကး ၃ဝ ရသည္။ လံုလံုေလာက္ ေလာက္ရွိသည္။ ၁၉၆၆ ခုမွာ စ ထုတ္ေသာ တကၠသိုလ္ပညာ ပေဒ သာစာေစာင္မွာ ကြၽန္ေတာ့္ေဆာင္း ပါးအေရြးခံရသည့္အတြက္ ဝမ္းသာ အားတက္ရသည္။ ဆရာတစ္ပိုင္း၊ ေက်ာင္းသားတစ္ပိုင္းဘဝျဖင့္ စာ ေတြ ေျပးသင္လိုက္၊ အတန္းတက္ လိုက္၊ နည္းျပတန္းအေျဖလႊာေတြ စစ္လိုက္လုပ္ရင္း မဟာဝိဇၨာဘဲြ႕ရ သည္။ ဂုဏ္ထူးျဖင့္ ေအာင္သည္။ ျမန္မာဂုဏ္မဂၢဇင္းကို နာမည္ေျပာင္း လုိက္ေသာ ျမန္မာစာမဂၢဇင္းကို တာ ဝန္ခံထုတ္ေဝရသည္။ ၁၉၆၆ ခုႏွစ္ ကစကာ ႏွစ္စဥ္ၿခိမ့္ၿခိမ့္သဲသဲက်င္းပ ေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံ သုေတသနေဆြး ေႏြးပြဲမ်ားကို ႏွစ္စဥ္တက္ေရာက္၍ စာတမ္းမ်ားကို နားေထာင္ရင္း ပညာဆည္းပူးရသည္။ ကြၽန္ေတာ္ ရန္ကုန္ဝိဇၨာတကၠသိုလ္မွာ ၃ ႏွစ္တာ ဝန္ထမ္းေဆာင္ၿပီး မဟာဝိဇၨာဘဲြ႕ရ ၿပီးခ်ိန္တြင္ မဟာဝိဇၨာတန္းမတက္ရ ေသးေသာ သူငယ္ခ်င္း ကိုလွျမင့္ (ေမာင္ပန္းေမႊး)ႏွင့္ လူခ်င္းလဲရ သည္။ ပညာေရးတကၠသိုလ္သို႔ေျပာင္း ရသည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ ရန္ကုန္ဝိဇၨာ သိပၸံတကၠသိုလ္ မဟာဝိဇၨာတန္းမွာ ‘ဘာသာေဗဒ’ လာသင္ေပးရန္ ပါေမာကၡဆရာဦးေမာင္ေမာင္ႀကီးက ကြၽန္ေတာ့္ကို တာဝန္ေပးသည္။ သင္ ဖို႔ ျပင္ဆင္ေနစဥ္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ မွ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္သူငယ္ခ်င္း ၂ ေယာက္ ဦးေဆာင္ၿပီး ‘တျခား ေက်ာင္းက လူကိုမသင္ခုိင္းပါ’ ပါ ေမာကၡကို အေရးဆုိသျဖင့္ ပါေမာ ကၡစိတ္ညစ္သြားၿပီး အစီအစဥ္ ပ်က္ သြားသည္။ (အံ့ၾသစရာ၊ သင္ ခန္းစာ ယူစရာအျဖစ္ အမွတ္ထင္ထင္ ျဖစ္ရ ပါသည္။)
ပညာေရးတကၠသိုလ္ႏွင့္ ပုသိမ္ ေကာလိပ္တို႔မွာ အမႈထမ္းၿပီး ၁၉၈၁ ခုႏွစ္မွာ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ကို ျပန္ ဝင္ရေတာ့ ကြၽန္ေတာ္ အသက္ ၄ဝ ျပည့္ၿပီးပါၿပီ။ လက္ေထာက္ကထိက အျဖစ္ ၆ ႏွစ္၊ ကထိကအျဖစ္ ၇ ႏွစ္၊ စုစုေပါင္း ၁၃ ႏွစ္ အမႈထမ္းရသည္။ တကၠသိုလ္နာမည္က ‘ရန္ကုန္တကၠ သုိလ္’ျပန္ျဖစ္ေနပါၿပီ။ ျမန္မာႏုိင္ငံ သုေတသနေဆြးေႏြးပြဲႏွင့္ စာေပဗိ မာန္စာတမ္းဖတ္ပြဲေတြမွာ သုေတ သ နစာတမ္းမွာ ဖတ္ျဖစ္သည္။ မဂၢဇင္း မ်ားမွာ ေဆာင္းပါးေတြ ေရး ျဖစ္သည္။ ကြၽန္ေတာ္၏ ပထမဆံုးစာ အုပ္ျဖစ္ေသာ ‘စကားေျပသေဘာ တရား စကားေျပအတတ္ပညာ’ထြက္ ၿပီးပါၿပီ။ ထုိကာလမွာ စာေပဗိမာန္ စာမူဆုလည္းရသည္။ ယခုအထိ သံုး ေနဆဲ အေျခခံပညာ ျမန္မာစာႏွင့္ စိတ္ႀကိဳက္ျမန္မာစာစာအုပ္က ျပဳစု သည့္အဖဲြ႕မွာ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ရ သည္။ ၁၉၈၆ ခုႏွစ္မွာ ကထိကျဖစ္ သည္။ ေဒသေကာလိပ္မွာ စတင္အ လုပ္ဝင္ေသာ ဇနီးကလည္း ေနာက္ ပိုင္းမွာ ကထိကျဖစ္လာသည္။ စာ ေပေဟာေျပာပြဲမ်ား၊ ဘာသာရပ္ ေဟာေျပာပြဲမ်ား ဖိတ္လွ်င္ ပါဝင္ ေဟာေျပာသည္။ ႏုိင္ငံျခားဘာသာ သိပၸံမွာ ျမန္မာစာလာသင္ေသာ ႏုိင္ ငံျခားေက်ာင္းသားမ်ားကိုလည္း ျမန္မာစာ သြားသင္ေပးရသည္။ အ သင္းအဖြဲ႕ေတြမွာ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ သည္။
ရွစ္ေလးလံုးကာလကို က်ီးလန႔္ စာစားျဖတ္သန္းခဲ့ရသည္။ ၁၉၉ဝ ေရြးေကာက္ပဲြမွာ ကမာရြတ္ၿမိဳ႕နယ္ မဲ႐ုံးမွဴးအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ရသည္။ ျမန္မာစာ ၫြန္႔ေပါင္းက်မ္းစတုတၱတြဲကို တည္းျဖတ္ေပးရၿပီး ၫႊန္႔ေပါင္း က်မ္းသစ္မ်ား ျပဳစုရာတြင္လည္း ပါ ဝင္ရသည္။ နဝတအစိုးရလက္ထက္ တြင္ ဒဂံုၿမိဳ႕သစ္ ေျမာက္ပိုင္းမွာ ေျမကြက္ရသျဖင့္ အိမ္ေဆာက္ၾကရင္း ကန္ထ႐ုိက္၏ အလိမ္ခံရသည္။ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္မွာ ဒဂံုတကၠသိုလ္တည္ ေသာအခါ ပါေမာကၡခ်ဳပ္ ဆရာႀကီး ဦးေကာင္းၫြန္႔က ဌာနမွဴးမ်ားအ ျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ရန္ တစ္ဌာနစီမွ ရာ ထူးတက္ခါနီး ဝါရင့္ကထိကတစ္ ေယာက္စီေရြးေခၚရာတြင္ ကြၽန္ေတာ္ ဒဂံုတကၠသိုလ္ေရာက္ၿပီး ကထိက ဌာနမွဴးျဖစ္လာသည္။ ေနာက္ေတာ့ တြဲဖက္ပါေမာကၡ ဌာနမွဴးျဖစ္သည္။ ထိုစဥ္ ပါေမာကၡရာထူးရဖို႔ နယ္ေကာ လိပ္ေတြမွာ သြားအမႈထမ္းေသာ ပါေမာကၡမ်ားက ဒဂံုတကၠသုိလ္ကို ျပန္ဝင္လာၿပီး မူလစတည္ခဲ့ေသာ တြဲ ဖက္ပါေမာကၡမ်ား၏ အေပၚသို႔ ေရာက္လာၾကသည့္အတြက္ မေက် မလည္ျဖစ္ၾကၿပီး အသံဗလံေတြ ထြက္လာသည္။ ဆရာႀကီး ဦးေကာင္း ၫြန္႔က သမာဓိႀကီးႀကီးထားၿပီး ထိန္း ထိန္းသိမ္းသိမ္း လုပ္ေပးသည္။ ဒဂံု တကၠသိုလ္ကို ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ စေျပာင္း ရစတုန္းက လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္မ်ားက သနားၾကည့္ ၾကည့္ၾကသည္။ ‘ဒဂံု သြားရင္ ရႊံ႕ထဲ ဗြက္ထဲ ခါးေတာင္း က်ဳိက္သြားၾကေပေတာ့၊ ကြၽန္ေတာ္ တို႔ေတာ့ ဒီေလာက္ ပင္ပန္းတဲ့ေနရာ မသြားဘူး’ဟု ေျပာၾကၿပီး ဒဂံုတကၠ သိုလ္လမ္းပန္းသာလာေတာ့ ‘လာ ခ်င္လွခ်ည္ရဲ႕’ျဖစ္ကုန္ၾကသည္။ ေစာ ေစာက ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ကို ‘အရွင္ေမြး ေန႔ခ်င္းႀကီး’ဟု ေလွာင္ေျပာင္သူမ်ား ‘အရွင္အေမြးခံခ်င္လာၾကသည္။ ျပန္ စဥ္းစားမိၿပီး ထုိစဥ္က ခံစားခ်က္က ေလးေတြ ပြင့္ထြက္မိျခင္းပါ။
တတိယအႀကိမ္ ၁၉၉၉ ခုႏွစ္ မွာ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ကို ျပန္ဝင္ရ ေတာ့ ကြၽန္ေတာ္ ပါေမာကၡဌာနမွဴး တာဝန္ယူရသည္။ အသက္ ၆ဝ နီး ေနပါၿပီ။ သို႔ေသာ္ ‘အိပ္စတင္းရွင္း’ ၄ ႏွစ္ရသည့္အတြက္ ၂ဝဝ၆ ခုႏွစ္ အထိ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ၿပီးမွ အၿငိမ္းစားယူရသည္။ အၿငိမ္းစားယူ ဖို႔ အမိန္႔ထြက္ၿပီးမွ လုပ္လက္စလုပ္ ငန္းတာဝန္ေတြ ၿပီးေအာင္ ၄ လ ဆက္လုပ္ေပးရန္ ေမတၱာရပ္ခံၿပီး ဆက္ခန္႔သည့္အတြက္ ၄ လဆက္ လုပ္ရသည္။ ေနာက္ဆံုးရက္အထိ ျပည့္ျပည့္ဝဝ လုပ္ၿပီးမွ အၿငိမ္းစားယူ ရသည္။ ကြၽန္ေတာ္ပါေမာကၡဌာနမွဴး ျဖစ္ခ်ိန္မွာ အမွတ္တရ ေဆာင္ရြက္ ရသည့္ လုပ္ငန္းမ်ား ရွိပါသည္။ ပါရ ဂူဘဲြ႕အႀကိဳ သင္တန္းကို ဆက္ဖြင့္ၿပီး ပထမဆံုး ပါရဂူဘဲြ႕ရ ေဒါက္တာ ေအာင္ျမင့္ဦး (ယခု ပါေမာကၡဌာန မွဴး)ကို ထိုက္ထိုက္တန္တန္ ေမြးထုတ္ ေပးႏုိင္ခဲ့သည္။ ပါရဂူအႀကိဳတန္းမွာ ‘ဘာသာစကားအထူးျပဳ’ႏွင့္ ‘စာေပ အထူးျပဳ’ခဲြ၍ ဖြင့္ခဲ့သည္။ အၿငိမ္းစား ပညာရွင္ ဆရာႀကီး ဆရာမႀကီးမ်ားကို ပါရဂူတန္း သင္ၾကားေရးအတြက္ ဖိတ္ၾကားၿပီး စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္တြင္ အေရွ႕တုိင္းပညာ ဌာနမွ ခြဲထြက္ခဲ့ေသာ ျမန္မာစာဌာန သည္ ၂ဝဝ၁ ခုႏွစ္တြင္ ႏွစ္ ၆ဝ ျပည့္ ေျမာက္ရာ ျမန္မာစာဌာန ႏွစ္ ၆ဝ ပဲြကို ကြၽန္ေတာ္ဦးေဆာင္၍ ဌာန သားသမီးမ်ား အကူအညီျဖင့္ ၿခိမ့္ ၿခိမ့္သဲသဲ က်င္းပႏုိင္ခဲ့သည္။ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္သို႔ မဝင္မီ ၁၉၉၇ ခုမွ ၁၉၉၉ အထိ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံ အိုဆာအာ ႏုိင္ငံျခား ဘာသာသင္တကၠသိုလ္မွာ ျမန္မာစာဧည့္ပါေမာကၡအျဖစ္ တာ ဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ေသာ အေတြ႕အ ႀကံဳကို အသံုးခ်၍ သင္ၾကားေရးကိစၥ မ်ား ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ထိုင္းႏုိင္ငံ ခ်ဴလာေကာင္ကြန္တကၠသိုလ္ႏွင့္ ဇင္းမယ္တကၠသိုလ္တို႔တြင္ က်င္းပ ေသာ ႏုိင္ငံတကာ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားမွာ စာတမ္းမ်ား ဖတ္ၾကားခဲ့သည္။
ထိုကာလမွာ အမ်ဳိးသားစာေပ ဆုရသည္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္က ခ်ီး ျမႇင့္ေသာ ဂုဏ္ထူးေဆာင္ စာေပပါ ရဂူ (ဒီလစ္) ဘဲြ႕ရသည္။ ႏုိင္ငံေတာ္ က ခ်ီးျမႇင့္ေသာ ဝိဇၨာပညာထူးခြၽန္ တံဆိပ္ (ဒုတိယဆင့္)ရသည္။ အလုပ္ မ်ားသည့္ၾကားက စာအုပ္မ်ားလည္း အသင့္အတင့္ေရးသားျပဳစုခဲ့သည္။
အမွတ္ထင္ထင္ျဖစ္ရသည္မွာ ၂ဝ ရာစုအကုန္ပိုင္းမွာ ၂၁ ရာစုအစ ပိုင္း၏ အလုပ္တာဝန္ထမ္းေဆာင္ ခဲ့ရျခင္းျဖစ္သည္။ ၂၁ ရာစု အနာ ဂတ္အလားအလာမ်ား၏ အေငြ႕အ သက္မ်ား ခံစားရင္း စိတ္ကူးစိတ္သန္း အသစ္မ်ား တိုးပြားရသည္။
ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ျမန္မာစာ ဌာနကို ဆရာႀကီး ဦးေဖေမာင္တင္ က စတင္စည္း႐ုံးပ်ဳိးေထာင္ေပးၿပီး ပထမဆံုး ျမန္မာစာပါေမာကၡဌာနမွဴး အျဖစ္ ဆရာႀကီး ဦးဧေမာင္က စ တင္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ရာ ကြၽန္ေတာ္မွာ ၁၄ ေယာက္ေျမာက္ ပါေမာကၡဌာန မွဴးျဖစ္ပါသည္။ ပါရဂူအႀကိဳတန္း တြင္ စာေပအထူးျပဳသူမ်ားကို ေခတ္ အလိုက္စာေပမ်ားႏွင့္ စာေပသေဘာ တရား၊ စာေပေဝဖန္ေရးဘာသာရပ္ မ်ား၊ ဘာသာစကားအထူးျပဳသူမ်ား ကို အတÄေဗဒ၊ လက္ေတြ႕အတÄေဗဒ၊ လူမႈဘာသာေဗဒ၊ ေရးဟန္ပညာ၊ အေရးပံုသဏၭာန္ေဗဒ (စာအေရး အသားစနစ္) ဘာသာရပ္မ်ား တိုးခ်ဲ႕ သင္ၾကားေပးႏုိင္ရန္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါ သည္။
အမွတ္တရျဖစ္ရပ္မွာပါေမာကၡ ဌာနမွဴးတာဝန္ထမ္းေဆာင္ေနစဥ္ ကြၽန္ေတာ္ ၂ ႀကိမ္အတုိင္ခံရျခင္း ျဖစ္သည္။ တုိင္သူမ်ားမွာ တပည့္ မ်ားပင္ျဖစ္သည္။ ပထမအႀကိမ္မွာ ပါရဂူအႀကိဳတန္းက်႐ႈံးေသာ ဆရာမ ငယ္တစ္ေယာက္က မေက်နပ္ရာ တုိင္ၾကားျခင္းျဖစ္သည္။ ဒုတိယ အႀကိမ္မွာ သူလိုခ်င္သည့္ အတန္း မွာ တာဝန္မေပးသည့္ကိစၥကစ၍ သူဘဝင္မက်သည့္ ကိစၥမ်ားကို ေဖာ္ ၫႊန္းၿပီး ဆရာငယ္တစ္ေယာက္က တုိင္ၾကားျခင္းျဖစ္သည္။ ၂ ႀကိမ္စလံုး ဌာနဆုိင္ရာ စစ္ေဆးေရးအဖဲြ႕မ်ား ဖဲြ႕၍ ကြၽန္ေတာ့္ကို စစ္ေဆးသည္။ ဌာနမွ သက္ေသမ်ားကို စစ္ေမး သည္။ ၂ ႀကိမ္စလံုးမွာ ကြၽန္ေတာ္ မွန္မွန္ကန္ကန္ေဆာင္ရြက္ေၾကာင္း ေပၚထြက္သည့္အတြက္ ကြၽန္ေတာ္ ဘာမွမျဖစ္ခဲ့ပါ။ တုိင္ၾကားသူမ်ားကို ေတာ့ ထုိက္သင့္သလို အေရးယူ ေဆာင္ရြက္ျခင္း၊ မ်က္ႏွာစံုညီသက္ ေသဆံုးမျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္သည္။ ဤ အေၾကာင္းမ်ားသည္လည္း ကြၽန္ ေတာ္ဘဝမွာ သင္ခန္းစာယူစရာ အမွတ္တရမ်ားျဖစ္ပါသည္။
ဒုတိယအႀကိမ္ အတုိင္ခံရ၍ စစ္ေဆးၿပီးေသာအခါ စစ္ေဆးေရး အဖဲြ႕မွာ ပါဝင္ေသာ ပုဂၢိဳလ္က ”ဆရာေခါင္းမာတာ ကြၽန္ေတာ္သိပါ တယ္။ ဆရာက ကိုယ္မွန္တယ္ထင္ ရင္ ေလွ်ာ့မေပးတတ္တာလည္း သိ ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အမ်ားနဲ႔ ေဆာင္ ရြက္ရတဲ့ကိစၥေတြမွာေတာ့ ကိုယ့္ ဘက္က ေလွ်ာ့တန္တာကို ေလွ်ာ့ရ တာလဲ ရွိပါတယ္ ဆရာရယ္”ဟု ေႏြး ေထြးစြာမွတ္ခ်က္ခ်သည္။ ကြၽန္ေတာ္ က ထုိပုဂၢိဳလ္၏ မွတ္ခ်က္စကားကို ေလးစားစြာခံယူၿပီး ထုိစကားသည္ ကြၽန္ေတာ့္ကို ဂုဏ္ျပဳေသာ စကား ျဖစ္သည္ဟု မွတ္ယူထားပါသည္။
ေမာင္ခင္မင္ (ဓႏုျဖဴ)
