ရုရှ-ယူကရိန်းနဲ့တရုတ်-ထိုင်ဝမ် ပဋိပက္ခများအပေါ် ဟွန်ဆန်၏သဘောထား
ဖနွမ်းပင်၊မေ ၃၀
ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ၏ဝန်ကြီးချုပ် မစ္စတာဟွန်ဆန်က ၎င်းတို့အနေဖြင့် ပြည်နယ်ခွဲထွက်ရေးနှင့် အခြားနိုင်ငံများသို့ အင်အားသုံးခြင်းများအား အားပေးအားမြှောက်မပြုကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
အဆိုပါမှတ်ချက်ကို ဂျပန်တွင်ကျင်းပနေသော အာရှအနာဂတ် ညီလာခံ တွင်အွန်လိုင်းမှ မှတ်ချက်ပြုခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။
ယခုနှစ်အတွက်ညီလာခံ၏ အဓိကအကြောင်းအရာမှာ “မတူကွဲပြားမူရှိသောကမ္ဘာပေါ်က တမူထူးသောအာရှ၏အခန်းကဏ္ဍ” ဟူ၍ဖြစ်သည်။
ယူကရိန်းအရေးနှင့်ပတ်သက်၍လည်း ရုရှား၏လုပ်ဆောင်ချက်ကို ကမ္ဘောဒီးယားအနေဖြင့် သုံးကြိမ်တိုင်တိုင်ဆန့်ကျင်မဲထည့်ခဲ့ပြီး ဖြစ်သည်။
ရုရှားအနေဖြင့် ကမ္ဘောဒီးယားအပေါ် ကူညီထောက်ပံ့မှုများရှိခဲ့သည်မှာမှန်သော်လည်း ကူညီတာ တကဏ္ဍ ၊လွတ်လပ်ရေးဆိုင်ရာနိုင်ငံတကာဓလေ့ထုံးတမ်းက တကဏ္ဍ မတူပါ ဟုဝန်ကြီးချုပ်ကဆိုခဲ့သည်။
အမေရိကန်၊ပြင်သစ်နှင့်ယူကရိန်းမှရေးဆွဲခဲ့သော ရုရှား – ယူကရိန်းအရေးမူကြမ်းတွင် ၎င်းတို့အနေဖြင့် ယူကရိန်းဘက်မှရပ်တည်ဆန္ဒပြုခဲ့ပြီး ရုရှား၏ဥပဒေမူကြမ်းကိုတော့ကန့်ကွက်ခဲ့သည်ဟုဆိုသည်။
ထို့ကြောင့် ကမ္ဘောဒီးယားအနေဖြင့် ရုရှားကိုဆန့်ကျင်လျက်ယူကရိန်းဘက်မှသုံးကြိမ်တိုင်တိုင်ရပ်တည်ခဲ့ပြီးဖြစ်သည်ဟု ဝန်ကြီးကဆိုသည်။
ကမ္ဘောဒီးယားအနေဖြင့် ထိုင်ဝမ်တွင်ဖြစ်ပေါ်နေသော စစ်ရေးဆိုင်ရာစွက်ဖက်မှုအပေါ်တွင်မူ စိုးရိမ်ပူပန်မိသည်ဟုဆိုသည်။ရုရှား – ယူကရိန်း အရေးနှင့် တရုတ် – ထိုင်ဝမ် အရေးတို့သည်မတူညီသည့်အခြေအနေများဖြစ်သည်ဟုလည်းဆိုသည်။
“ရုရှား – ယူကရိန်း ပဋိပက္ခက တရုတ် – ထိုင်ဝမ် ပဋိပက္ခ နဲ့ နှိုင်းလို့မရပါဘူး။ဒီနေရာမှာအခြေနေနှစ်ခုကိုယှဉ်ပြောတာတော့ကျွန်တော် လက်မခံပါဘူး၊တကယ်လို့ထိုင်ဝမ်သာလွတ်လပ်ရေးကိုမကြေညာဘူးဆိုရင်တရုတ်အနေနဲ့ထိုင်ဝမ်ကို အကြောင်းမဲ့စစ်ရေးကျူးကျော်မှုလုပ်လို့ရမှာမဟုတ်ပါဘူး၊အဲ့လိုအကြောင်းမဲ့ ကျူးကျော်ရလောက်အောင်အထိလည်းတရုတ်နိုင်ငံကမိုက်ကန်းမှာမဟုတ်ဘူးလို့လည်းကျွန်တော်ထင်ပါတယ်”ဟု သုံးသပ်ပြောဆိုခဲ့သည်။
“အချို့နိုင်ငံတွေအနေနဲ့လည်း မီးလောင်ရာလေပင့်မလုပ်မိဖို့အရေးကြီးပါတယ်။ထိုင်ဝမ်ကိုလွတ်လပ်ရေးကြေညာဖို့အားပေးအားမြှောက်လုပ်တာဟာကောင်းတဲ့လက္ခဏာတော့မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါဟာအန္တရာယ်များတဲ့စွန့်စားမှုတစ်ခုပဲဖြစ်တယ်လို့ အာဆီယံတွင်းရော၊အာဆီယံပြင်ပကမိတ်ဖတ်နိုင်ငံတွေကိုပါ ကျွန်တော်သတိပေးချင်ပါတယ်” ဟုလည်းပြောကြားခဲ့သည်။
နီကေး၏ နှစ်စဉ်အာရှအနာဂတ် ညီလာခံကို ကြာသပတေးနေ့က စင်္ကာပူဝန်ကြီးချုပ်မစ္စတာ လီရှန်လွန်း၊မလေးရှားဝန်ကြီးချုပ် အစ္စမေးဆဘရီရာကော့ဘ်နှင့် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ဝန်ကြီးချုပ် မစ္စတာ ပရာရွတ်ချန်အိုချာတို့၏ မိန့်ခွန်းများဖြင့်ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။
အာရှအနာဂတ်အစီအစဥ်သည် အာရှ – ပစိဖိတ်ဒေသရှိ နိုင်ငံရေး၊စီးပွားရေးနှင့် ပညာရေးခေါင်းဆောင်များတွေ့ဆုံပြီး ဒေသတွင်းပြဿနာများနှင့်ကမ္ဘာပေါ်ရှိ အာရှ၏အခန်းကဏ္ဍဆိုင်ရာကိစ္စရပ်များအတွက် လွတ်လပ်ပွင့်လင်းစွာဆွေးနွေးကြသော နိုင်ငံတကာတွေ့ဆုံပွဲတစ်ခုဖြစ်သည်။
၁၉၉၅ ခုနှစ်မှစကာ နီကေးမှတာဝန်ယူကျင်းပခဲ့သော ယခုပွဲသည် အာရှ၏အရေးကြီးဆုံး ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာညီလာခံတစ်ခုအနေဖြင့်ယူဆထားကြသည်။
Source – Khmer Times
