မြောက်ကိုရီးယားနှင့်ဆွေးနွေးမှု ဟန်ပြသက်သက်မဖြစ်သင့်ဟုတောင်ကိုရီးယားသမ္မတဆို

မြောက်ကိုရီးယားနှင့်ဆွေးနွေးမှု ဟန်ပြသက်သက်မဖြစ်သင့်ဟုတောင်ကိုရီးယားသမ္မတဆို

ဆိုလ်း၊ဩဂုတ် ၁၇

မြောက်ကိုရီးယားနှင့်ဆွေးနွေးမှုများသည် နိုင်ငံရေးအရဟန်ပြသက်သက်မဟုတ်ဘဲ ငြိမ်းချမ်းရေးကိုအမှန်တကယ်ဖော်ဆောင်ရန် အထောက်အကူဖြစ်သင့်သည်ဟု တောင်ကိုရီးယားသမ္မတ မစ္စတာ ယွန်းဆော့ယော်က ၎င်း၏ရာထူးသက်တမ်း ရက် ၁၀၀ ပြည့်သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲ၌ပြောကြားခဲ့သည်။

နျူလက်နက်ထုတ်လုပ်မှုကို အဆုံးသတ်ကာ နျူကလီးယားကင်းစင်ရေးစတင်ပါက မြောက်ကိုရီးယားအား အဆင့်အလိုက်စီးပွားရေး အကူအညီများပေးအပ်ရန် ဆန္ဒရှိသည်ဟုလည်း မစ္စတာယွန်းက ဆိုကာ ၎င်းမဲဆွယ်ချိန်ကတည်းက  ပြုံယမ်းနှင့်တေွ့ဆုံဆွေးနွေးရန်တောင်းဆိုခဲ့သည်။

တောင်နှင့်မြောက် ခေါင်းဆောင်များနှင့် အဓိကလုပ်ဆောင်နေသည့် အရာရှိများအကြား ဆွေးနွေးမှုနှင့်စေ့စပ်ညှိုနှိုင်းမှုများသည် နိုင်ငံရေးဟန်ပြသက်သက်မဟုတ်ပဲ ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်နှင့်အရှေ့မြောက်အာရှတွင် ခိုင်မာသောငြိမ်းချမ်းရေး တည်ထောင်ရန်အတွက်လည်း အထောက်အကူပြုသင့်သည်ဟု ၎င်းကဆိုသည်။

သမ္မတ၏ ယခု‌ေပြာကြားမှုသည် ယခင်သမ္မတ မွန်းဂျယ်အင်း၊ မြောက်ကိုရီးယားခေါင်းဆောင် ကင်မ်ဂျုံအမ်၊ထိုအချိန်က အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့် တို့ပါဝင်သည့်  ထိပ်သီးအစည်းဝေးများကို ဝေဖန်လိုက်ခြင်းပင်ဖြစ်သည်။

အဆိုပါတွေ့ဆုံမှုများကြားမှပင် ၂၀၁၉ ခုနှစ်၌ နျူကင်းစင်ရေးဆွေးနွေးပွဲများ ရပ်တန့်သွားခဲ့ပြီး မြောက်ကိုရီးယားက ၎င်းအပေါ်ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများကို ရပ်တန့်ရန်တောင်းဆိုခဲ့သော်လည်း မိမိတို့၏ကာကွယ်ရေးစနစ်ကိုတော့ လက်လျှော့လိုက်မည်မဟုတ်ကြောင်းပြောကြားခဲ့သည်။

တောင်ကိုရီးယားသည် မြောက်ကိုရီးယားမှ ၎င်း၏နျူလက်နက်ကိုစွန့်လွှတ်ပါက မြောက်ကိုရီးယား၏လုံခြုံရေးကို အာမခံချက်ပေးနိုင်သည့်အနေအထားတွင် မရှိသေးသော်လည်း ဆိုလ်းအနေဖြင့် ပြုံယမ်းကို အတင်းအကြပ်ဖိအားပေးကာ အစိုးရအပြောင်းအလဲပြုလုပ်လာခြင်းကို မလိုလားသဖြင့် ယင်းသို့ဖြစ်လာပါက လက်ပိုက်ကြည့်နေမည်မဟုတ်သောကြောင့်် နျူလက်နက်ထုတ်လုပ်ရေးကြိုးပမ်းမှုကို ရပ်တန့်စေလိုကြောင်းပြောကြားခဲ့သည်။

မြောက်ကိုရီးယား၏ မကြာသေးမီကပြုလုပ်ခဲ့သော ဒုံးကျည်စမ်းသပ်မှုများနှင့် နျူလက်နက်ထုတ်လုပ်ရေး ကြိုးပမ်းမှုများကြောင့် တောင်ကိုရီးယားတွင်လည်း ၎င်းကိုယ်ပိုင်နျူလက်နက် ထုတ်လုပ်သင့်မသင့် ငြင်းခုံမှုများလည်း ပြန်လည်အသက်ဝင်လာခဲ့သည်။

နျူလက်နက်မပြန့်ပွားရေး သဘောတူစာချုပ် (NPT) ၌ ကတိပြုထားပြီး တောင်ကိုရီးယားအတွက် နျူမပြန့်ပွားရေးကိုပိုမိုလုပ်ဆောင်နိုင်ရန် အမေရိကနှင့်လည်းပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေသည်ဟု မစ္စတာယွန်းကပြောကြားခဲ့သေးသည်။

Source – Reuters/fh