မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ အင်းဝဒေသရှိ မယ်နုအုတ်ကျောင်းကို ၁၉၂၀ ခုနှစ်မှ စ၍ ရိုးရာအစဉ်အလာအတိုင်း ပြုပြင်ထိန်းသိမ်းခဲ့ကာ ယခုနှစ်တွင်လည်း ပြုပြင်ထိန်းသိမ်းခြင်း လုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြောင်း ရှေးဟောင်းသုတေသနနှင့် အမျိုးသားပြတိုက်ဦးစီးဌာန (မန္တလေးဌာနခွဲ)ထံမှ သိရသည်။
အင်းဝဒေသရှိ မယ်နုအုတ်ကျောင်း ထိန်းသိမ်းခြင်းလုပ်ငန်းများကို ၁၉၂၀ ခုနှစ်မှ စ၍ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး ၁၉၉၄ ခုနှစ်၊ ၂၀၁၃ ခုနှစ်များတွင် ဆေးသုတ်ထိန်းသိမ်းခြင်း လုပ်ငန်းများကို အစဉ်အဆက် ဆောင်ရွက်ခဲ့ရာ ယခု ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင်လည်း အစဉ်အလာမပျက် ဆေးသုတ်ထိန်းသိမ်းခြင်း ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။
သက်တမ်းအားဖြင့် နှစ်ပေါင်း (၁၉၇)နှစ်ခန့် ရှိပြီးဖြစ်ပြီး ၎င်းကျောင်းအား ကွင်းဆင်းစစ်ဆေးရာ နှစ်ကာလကြာမြင့်မှုကြောင့် အမိုးတွင် အက်ကွဲကြောင်းများ ဖြစ်ပေါ်ကာ မိုးယိုလာခြင်း၊ ဆေးရောင်မရှိသော နေရာများတွင် ရေချိုးတက်၍ မဲခြင်း၊ မိုးရာသီ၌ ရေညှိမှိုများ ပေါက်လာခြင်းတို့ ဖြစ်ပေါ်လျှက်ရှိကြောင်း စစ်ဆေးတွေ့ရှိရကြောင်းလည်း ရှေးဟောင်းသုတေသနနှင့် အမျိုးသားပြတိုက်ဦးစီးဌာန (မန္တလေးဌာနခွဲ)မှ အသိပေးထားသည်။
ထို့ကြောင့် ရှေးဟောင်းသုတေသနနှင့် အမျိုးသားပြတိုက်ဦးစီးဌာန(မန္တလေးဌာနခွဲ) ကြီးကြပ်မှုဖြင့် မယ်နုအုတ်ကျောင်းအား ဓာတုဗေဒနည်းဖြင့် အပင်သ-တ်ခြင်း၊ အုတ်ကျောင်းအမိုးပေါ်ရှိ အက်ကွဲကြောင်းများပြုပြင်ဖာထေးခြင်း၊ အမိုးပေါ်တွင် ရေပိတ်လွှာ လောင်းခြင်း၊ လိုအပ်သောနေရာများ အုတ်အစားဖြည့်စီခြင်း၊ ရေချိုးတက်မဲနေသော နေရာများ၊ ရေညှိတက်နေသောနေရာများ ကော်ပတ်စား သန့်ရှင်းရေးပြုလုပ်ခြင်း၊ ရှေးမူမပျက်မြေဝါမှုန့်နှင့် ထမင်းရည်၊ ကော်ရည်ရော၍ သုတ်ခြင်း စသည့် ထိန်းသိမ်း ပြုပြင်ခြင်းများ ပြုလုပ်ခဲ့ကြောင်းလည်း ရှင်းပြထားသည်။
ရှေးဟောင်းသုတေသနနှင့် အမျိုးသားပြတိုက်ဦးစီးဌာန (မန္တလေးဌာနခွဲ) အနေဖြင့် မယ်နုအုတ်ကျောင်း ထိန်းသိမ်းရေးလုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်နိုင်ရန် အတွက် ၂၀၂၄-၂၀၂၅ ဘ ဏ္ဍာနှစ်တွင် ရန်ပုံငွေတောင်းခံခဲ့ပြီး လုပ်ထုံးလုပ်နည်းနှင့်အညီ တင်ဒါခေါ်ယူ၍ ပြုပြင်ထိန်းသိမ်းခြင်းလုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။
၁၈၂၇ ခုနှစ်တွင် တည်ဆောက်ခဲ့သည့် မယ်နုအုတ်ကျောင်း သည် ဘုရားစေတီမဟုတ်ဘဲ ဘုန်းကြီးကျောင်းဖြစ်ပြီး ဗိသုကာလက်ရာ ရှိသော်လည်း အနုစိတ်အင်္ဂတေပန်း၊ နံရံပန်းချီလက်ရာများ မရှိဘဲ ခေတ်အဆက်ဆက် မြေဝါသုတ် ထိန်းသိမ်းခဲ့ကြသဖြင့် ယခုအခါတွင်လည်း မြေဝါသုတ်၍ ထိန်းသိမ်းပြုပြင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပေမယ့် ထိန်းသိမ်းရေးလုပ်ငန်းအဆင့်ဆင့်ကို ဆောင်ရွက်ပြီးမှသာ ဆေးသုတ်ခြင်းလုပ်ငန်း ဆောင်ရွက်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်ကြောင်းလည်းရှေးဟောင်းသုတေသနနှင့် အမျိုးသားပြတိုက်ဦးစီးဌာန (မန္တလေးဌာနခွဲ)က ပြောသည်။
ထိုနည်းတူ ရန်ကုန်မြို့ တော်ခန်းမ၊ တရားရုံးချုပ်၊ ဗိုလ်ချုပ်နေအိမ်(တာဝါလိန်းလမ်း) အပါအဝင် ရှေးဟောင်း အဆောက်အအုံများအပြင် နိုင်ငံအနှံ့အပြားရှိ နှစ်ပေါင်း(၁၀၀) ကျော် အဆောက်အအုံများကို အပြင်ပိုင်း ဥပဓိရုပ် ဆေးသုတ်မွမ်းမံ ထိန်းသိမ်းလျက်ရှိပြီး ကောင်းမှုတော်ဘုရားအပါအဝင် စေတီပုထိုးများစွာကို နိုင်ငံတော်အနေဖြင့် နှစ်ခြားဆေးသုတ်မွမ်းမံ ထိန်းသိမ်းခဲ့ပြီး ရှေးဟောင်း အဆောက်အအုံများ၏ မူလရှိပြီးသော ထုံး၊ မြေဝါ၊ ရွှေ၊ ရေနံချေးစသည့် မူလလက်ရာအတိုင်း မွမ်းမံထိန်းသိမ်းခြင်းများ အစဉ်အဆက် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။
