၁၉၇၄ ခုႏွစ္မတိုင္မီကာလတြင္ “အျမဳေတပါတီမွ ျပည္သူ႔ပါတီသို႔” ဟူေသာ ေဆာင္ပုဒ္မ်ားကို ေနရာအႏွံ႕မွာ ေတြ႕ရသည္။ ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္လမ္းစဥ္ပါတီကို အျမဳေတပါတီအျဖစ္မွ ျပည္သူ႔ပါတီအျဖစ္သို႔ ကူး ေျပာင္းရန္ ျပင္ဆင္ေနၾကသည္။ “အသြင္ကူးေျပာင္းေရး ကာလ” ဟူေသာ အသံုးအႏႈန္းကို တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ ၾကားရသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံကို ျပည္ေထာင္စု ဆိုရွယ္လစ္သမၼတ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္အျဖစ္ ဖြဲ႕စည္းတည္ေထာင္ရန္ အတြက္ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒေရးဆြဲသည့္ လႈပ္ရွား မႈမ်ားကို “လမ္းစဥ္သတင္း” မွာ ဓာတ္ပံုမ်ားျဖင့္ ေဝေဝဆာဆာ ေတြ႕ရသည္။ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒကို ျပည္လံုးကြၽတ္ ဆႏၵခံယူပြဲျဖင့္ အတည္ျပဳမည္။ “ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ အတည္ျပဳေရး ဆႏၵေပး၊ ဆႏၵေပး၊ ဆႏၵေပးၾကေဟ” ဟူေသာ သံၿပိဳင္သီခ်င္းသံကို ေရဒီယိုမွာ ေဝေဝစည္စည္ ၾကားရသည္။ မူၾကမ္း အဆင့္ ပထမအႀကိမ္၊ ဒုတိယအႀကိမ္ေရးဆြဲသည့္ အေၾကာင္းမ်ားဖတ္ရ၊ ၾကားရသည္။ ‘ရခိုင္တိုင္း” ၊ “ခ်င္းဝိေသသတိုင္း”တို႔ကို “ရခိုင္ျပည္နယ္”၊ “ခ်င္းျပည္နယ္” အျဖစ္ ဖြဲ႕စည္းမည္။ “မြန္ျပည္နယ္” ဟူ၍ အသစ္ဖြဲ႕စည္းမည္။ ျပည္နယ္ ၇ျပည္နယ္၊ တိုင္း ၇ တိုင္း၊ စုစုေပါင္း ျပည္နယ္ႏွင့္တိုင္း ၁၄ ခုျဖစ္လာမည္။
ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ ျပည္သူ႔ေကာင္စီ အဆင့္ဆင့္ရွိမည္။ ျပည္နယ္ သို႔မဟုတ္ တိုင္းျပည္သူ႔ ေကာင္စီ၊ ၿပီးေတာ့ ၿမိဳ႕နယ္ျပည္သူ႔ ေကာင္စီ၊ ၿပီးေတာ့ ရပ္ကြက္/ ေက်းရြာအုပ္စု ျပည္သူ႔ေကာင္စီဟူ၍ ျပည္သူ႔ေကာင္စီအဆင့္ဆင့္ရွိမည္။ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ႏွင့္ ျပည္သူ႔ေကာင္စီ အဆင့္ဆင့္ ေရြးခ်ယ္တင္ ေျမႇာက္ပြဲလုပ္၍ ျပည္သူ႔ကိုယ္စားလွယ္မ်ားကို ေရြးခ်ယ္မည္။
ႏိုင္ငံေတာ္အလံ၊ ႏိုင္ငံေတာ္ တံဆိပ္၊ ႏိုင္ငံေတာ္ သီခ်င္းတုိ႔ကို အတည္ျပဳရမည္။ မူလက ႏိုင္ငံေတာ္ အလံမွာ အနီေရာင္ အထက္ေထာင့္ရွိ အျပာေရာင္ အခန္းတြင္ ၾကယ္ျဖဴႀကီးတစ္လံုးကို ၾကယ္ျဖဴငါးလံုး ၿခံရံထားေသာ ပံုျဖစ္သည္။ ယခုေျပာင္းလိုက္သည့္ အလံမွာ အနီေထာင့္ကအျပာ ေနာက္ခံေပၚမွာ ျပည္ နယ္ႏွင့္တိုင္း ၁၄ခုကို ကိုယ္စားျပဳေသာ ရြယ္တူ ၾကယ္ျဖဴ၁၄လံုးပါသည္။ အလုပ္သမား၊ လယ္သမားကို ကိုယ္စားျပဳေသာ ပင္နယံႏွင့္ စပါးႏွံပါသည္။
ႏိုင္ငံေတာ္သီခ်င္းအတည္ျပဳရန္အတြက္ သီခ်င္း ၃ ပုဒ္စပ္ဆိုၿပီး ဘယ္သီခ်င္းကို ႀကိဳက္သလဲဟု အမ်ား ဆႏၵေတာင္းခံသည္။ သီခ်င္း ၃ ပုဒ္ကို ျမန္မာ့အသံ မနက္ပိုင္း အစီအစဥ္မ်ားမွာ အသံလႊင့္ေပးသည္။ “ေအာင္လံေတာ္ဝင့္လို႔ လႊင့္ထူခဲ့ၿပီ” အစခ်ီသီခ်င္း၊ ေနာက္တစ္ပုဒ္က “သမိုင္းအဆက္ဆက္ ျမန္မာႏိုင္ငံ” အစခ်ီသည္ဟု ထင္ပါသည္။ ေနာက္ဆံုးတစ္ပုဒ္က “ကမၻာမေၾက၊ ျမန္မာေတြ’ ကို မွီျငမ္းထားေသာ “ကမၻာ ဤေျမ ျမန္မာတည္ေန” အစခ်ီသီခ်င္းျဖစ္သည္။ ဆႏၵ ျပဳၾကရန္ ရွင္းလင္းတင္ျပသည္။ ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ လြတ္လပ္ေရးရကတည္းက ႏိုင္ငံေတာ္သီခ်င္းအျဖစ္သီဆိုခဲ့ေသာ “တရားမွ်တ လြတ္လပ္ျခင္းနဲ႔ မေသြ” အစခ်ီလက္ရွိႏိုင္ငံေတာ္သီခ်င္းကိုပင္ စာသားအနည္းငယ္ ျပင္ဆင္ၿပီး အတည္ျပဳလုိက္သည္။ တုိ႔ဗမာအစည္းအ႐ံုး ေခတ္က ဝိုင္အမ္ဘီဆရာတင္ေရးဖြဲ႕ေသာ သီခ်င္းကို အေျခခံေသာ လက္ရွိသီခ်င္းျဖစ္သည္။
ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ ျပည္သူ႔ေကာင္စီ အဆင့္ဆင့္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ပြဲအတြက္ “မဲ႐ံုသို႔သြားၾကစို႔” ဆိုေသာ ပိုစတာမ်ား ေနရာအႏွံ႕ေတြ႕ရသည္။ ရက္နီး လာေလေလ ေအာင္ကိုလတ္၏ “မဲ႐ံု မဲ႐ံုကိုသာ တစ္ျပည္လံုး မဲဆႏၵနဲ႔”အစခ်ီ သီခ်င္းသံၾကားရေလေလ ျဖစ္သည္။ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ ျပည္သူ႔ေကာင္စီ အဆင့္ ဆင့္အတြက္ ျပည္သူ႔ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ားမွာ ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္လမ္းစဥ္ပါတီ တစ္ခုတည္းမွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားျဖစ္သည္။ အျခားႏိုင္ငံေရးပါတီ အားလံုးဖ်က္သိမ္းလိုက္သည့္အတြက္ လမ္းစဥ္ပါတီ တစ္ခုသာ က်န္သည္။ မဲေပးရာတြင္ ပါတီႏွစ္ခု သို႔မဟုတ္ ပါတီအမ်ားမွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ယွဥ္ၿပိဳင္သည့္အထဲမွ မိမိေထာက္ခံမည့္ ကိုယ္စားလွယ္ကို ေရြးခ်ယ္မဲေပးရျခင္းမဟုတ္ဘဲ အဆင့္တစ္ဆင့္တြင္ ကိုယ္စားလွယ္တစ္ေယာက္တည္းကို ေထာက္ခံမဲ သို႔မဟုတ္ ကန္႔ကြက္မဲေပးရျခင္း ျဖစ္သည္။ ေထာက္ခံ လွ်င္ ေထာက္ခံသည့္ မဲပံုးထဲထည့္ရန္၊ ကန္႔ကြက္လွ်င္ ကန္႔ကြက္သည့္ မဲပံုးထဲထည့္ရန္ျဖစ္သည္။ မဲဆႏၵ ရွင္မ်ားမွာ ပထစ၊ ဖဆပလ စသည့္ပါတီမ်ား ယွဥ္ၿပိဳင္ သည္ကို ႀကိဳက္ရာမဲေပးသည့္ အေလ့အက်င့္သာရွိၿပီး တစ္ေယာက္ တည္းကို ေထာက္ခံမဲ သို႔မဟုတ္ ကန္႔ကြက္ မဲေပးသည့္ အေလ့အက်င့္မ်ိဳး မရွိသည့္အတြက္ ထူးဆန္းေနသည္။
၁၉၇၄ ခုႏွစ္၊ မတ္လ ၂ ရက္ ေန႔သည္ အေျပာင္း အလဲမ်ား စတင္သည့္ေန႔ျဖစ္သည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒလည္း အတည္ျပဳၿပီးပါၿပီ။ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ ျပည္သူ႔ေကာင္စီ အဆင့္ဆင့္ လည္း ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ၿပီးပါၿပီ။ ထိုေန႔တြင္ ျပည္ေထာင္စု ဆိုရွယ္လစ္သမၼတ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္၏ ပထမအႀကိမ္ အစည္းအေဝး က်င္းပသည္။ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္တြင္ ႏိုင္ငံအာဏာ ရယူခဲ့ေသာ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီကို ဖ်က္သိမ္းသည္။ ေတာ္လွန္ ေရး ေကာင္စီက ႏိုင္ငံေတာ္အာဏာကို ျပည္သူ႔ လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ ျပည္သူ႔ေကာင္စီ အဆင့္ဆင့္သို႔ အပ္ႏွင္း သည္။ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအရ ျပည္ေထာင္စု ဆိုရွယ္လစ္သမၼတ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ ေပၚေပါက္လာပါ ၿပီ။ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္က ႏိုင္ငံေတာ္ ေကာင္စီကို ဖြဲ႕စည္းသည္။
ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ ဥကၠ႒ ဦးေနဝင္းႏွင့္ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ အဖြဲ႕ဝင္မ်ားအတြင္းသို႔ ဝင္သြားၿပီး ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီဥကၠ႒ ဦးေနဝင္း ႏွင့္ အဖြဲ႕ဝင္မ်ား ျပန္ထြက္လာသည္။ လူေဟာင္းမ်ားလည္း ပါသည္။ လူသစ္မ်ားလည္းပါသည္။ ၁၉၇၂ ခုႏွစ္က ဖြဲ႕ေသာ အစိုးရ အဖြဲ႕ကို ဝန္ႀကီး ခ်ဳပ္ဦးေနဝင္း ဦးေဆာင္သည္။ ယခု ၁၉၇၄ခုႏွစ္ မွာ ဖြဲ႕ေသာအစိုးရအဖြဲ႕ကို ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးစိန္ဝင္း ဦးေဆာင္သည္။ ဝန္ႀကီးအဖြဲ႕ႏွင့္အတူ ျပည္သူ႔ တရားသူႀကီးအဖြဲ႕၊ ျပည္သူ႔ဥပေဒ အက်ိဳးေဆာင္အဖြဲ႕၊ ျပည္သူ႔ လုပ္ငန္း စစ္ေဆးေရးအဖြဲ႕တို႔ ေပၚလာသည္။ ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္၊ ရပ္ကြက္/ေက်းရြာ အုပ္စုအဆင့္မ်ားတြင္လည္း တရား စီရင္ေရးအဖြဲ႕၊ လုပ္ငန္းစိစစ္ေရး အဖြဲ႕မ်ားရွိသည္။
ကြၽန္ေတာ္က ပညာေရးဝန္ထမ္း ျဖစ္သည့္အတြက္ ပညာေရးဌာနအေၾကာင္းကို စိတ္ဝင္စားသည္။ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီေခတ္တြင္ ေတာ္လွန္ေရးအစိုးရ ၏ ပညာေရး ဌာနတာဝန္ခံ (ပညာေရးဝန္ႀကီး) က ဗိုလ္မွဴးႀကီးလွဟန္ (ေဒါက္တာ လွဟန္) ျဖစ္သည္။ ဒုတိယဝန္ႀကီးေတြခန္႔ေတာ့ ေဒါက္တာညီညီက ဒုတိယဝန္ႀကီးျဖစ္လာသည္။ ၁၉၇ဝ ျပည့္ႏွစ္မွာ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ႏွစ္၅ဝျပည့္ ေရႊရတုပြဲကို ၿခိမ့္ၿခိမ့္သည္းသည္း က်င္းပခဲ့သည္။ ေက်ာ္းသားလႈပ္ရွားမႈမ်ားလည္း မၾကာခဏျဖစ္သည္။ ေရႊရတုသဘင္ပြဲ ေနာက္ဆံုးေန႔တြင္ နယ္ေကာလိပ္ မ်ားမွာ ေက်ာင္းသားမ်ား လႈပ္ရွားမႈျဖစ္သည့္အတြက္ တာဝန္ရွိ ပုဂၢိဳလ္မ်ား သြားရ၊ လာရ ထိန္းရသိမ္းရသည္။ မိုးထဲေလထဲမွာ က်င္းပေသာ ေရႊရတုသဘင္ ေနာက္ ဆံုးေန႔ကို မဆင္ႏႊဲရေတာ့ပါ။
ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ပြဲ က်င္းပၿပီး အစိုးရအဖြဲ႕ အသစ္ ေပၚလာေတာ့ ဆရာညီညီက သတၱဳတြင္းဝန္ႀကီး ျဖစ္သြားသည္။ ပညာေရးတကၠသိုလ္ ပါေမာကၡခ်ဳပ္ ဆရာႀကီး ေဒါက္တာ ခင္ေမာင္ဝင္းက ပညာေရးဝန္ႀကီး ျဖစ္သြားသည္။ ကြၽန္ေတာ္က ထိုအခ်ိန္တြင္ ပညာေရး တကၠသိုလ္မွာ အမႈထမ္းေနသည္။ ဆရာႀကီး ေဒါက္တာ ခင္ေမာင္ဝင္းမွာ လမ္းစဥ္ ပါတီဗဟိုေကာ္မတီဝင္တစ္ဦး ျဖစ္သည္။ ဆရာႀကီးပညာေရးဝန္ႀကီးျဖစ္သြားသည့္ အတြက္ ေက်ာင္းမွာ ဂုဏ္ျပဳႏႈတ္ဆက္ပြဲေတြ က်င္းပ သည္။ ပညာေရးအေျပာင္းအလဲက ေတာ့ ၁၉၇၇ခုႏွစ္မွာ ေဒသေကာလိပ္ပညာေရးစနစ္ စတင္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ေဒသအလိုက္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအစီအစဥ္အရ ျပည္နယ္၊ တိုင္း အသီးသီးတြင္ ေဒသေကာလိပ္ (Regional College) မ်ား စတင္ဖြင့္လွစ္သည္။ ေတာ္လွန္ေရး ေကာင္စီေခတ္ၿပီးဆံုး၍ ဆိုရွယ္လစ္အစိုးရေခတ္ စတင္ ခ်ိန္မွာ ျပဳလုပ္ေသာ ပထမဆံုး ပညာေရးအေျပာင္း အလဲဟု ထင္ပါသည္။
၁၉၆၂ ခုႏွစ္မွ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ အထိ ၁၂ႏွစ္ကာလ သည္ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီေခတ္၊ ျမန္မာ့ဆိုရွယ္ လစ္လမ္းစဥ္ပါတီ အျမဳေတပါတီ ကာလဟု ေခၚႏိုင္ပါ သည္။ လုပ္ငန္းႀကီးငယ္မ်ားကို ျပည္သူပိုင္ သိမ္း ၿပီးေနာက္ ပပက၊ ျပည္သူ႔ဆိုင္၊ ဆီလက္မွတ္၊ ေမွာင္ခို ေစ်း၊ ေမွာင္ခိုပစၥည္း၊ တန္းစီ တိုးစားစသည့္ ေဝါဟာရ မ်ား၏ အေျခခံရာ လူမႈအေျခအေန အေျပာင္းအလဲ မ်ား ေပၚေပါက္လာပါသည္။ ျပည္သူအမ်ားစုမွာ လိုခ်င္သည့္ ပစၥည္းကို ခက္ခက္ခဲခဲ ဝယ္ယူရသည့္ ဒုကၡ၊ ခရီးသြားလိုလွ်င္ ကားလက္မွတ္၊ ရထားလက္ မွတ္၊ ေလယာဥ္လက္မွတ္တုိ႔ကို ခက္ခက္ခဲခဲ ဝယ္ယူရ သည့္ ဒုကၡကို ခံစားၾကရပါသည္။
ေမာင္ခင္မင္(ဓႏုျဖဴ)
