လက္ရွိရက္သတၱပတ္အတြင္းမွာျပည္သူလူထုအေနနဲ႔ စိုးရိမ္ပူပန္စိတ္လြန္ကဲေနၾကတာက H1N1 ေရာဂါပိုးကိုပါ။ H1N1 ေၾကာင့္ ေဝဒနာခံစားၿပီး ေသဆံုးသြားသူေတြလည္းွရွိသလို ေဆးကုသမႈ ခံယူေနၾကရတဲ့လူနာေတြလည္းရွိပါတယ္။ မျဖစ္ခင္ကႀကိဳတင္ကာကြယ္ဆိုသလိုပဲ မိမိက်န္းမာေရးကို မိမိဂရုစိုက္ၿပီး ေရာဂါမျဖစ္ပြားေစႏိုင္ဖို႔ ကာကြယ္ေရးအစီအစဥ္ေတြနဲ႔ ျပဳမူေနထိုင္မယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ H1N1 အတြက္ စိုးရိမ္စရာမလိုလွပါဘူး။ H1N1 နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဘယ္လိုမိ်ဳးျပဳမူေနထိုင္သင့္တယ္၊ ေရာဂါပိုးကို ကာကြယ္ဖို႔အတြက္ ဘာေတြလိုအပ္တယ္ဆိုတာနဲ႔ ပရိသတ္ေတြအတြက္ အားေပးစကားသံေတြကို အႏုပညာ ရွင္ေတြလည္းျဖစ္ၾကသလို ဆရာဝန္ေတြလည္းျဖစ္ၾကတဲ့ အဆိုေတာ္ ၿဖိဳးျပည့္စံု၊ အဆိုေတာ္ သ႐ုပ္ေဆာင္ ခ်စ္သုေဝ၊ အလွမယ္ ေအးခ်မ္းမိုးတို႔ကို ေမးျမန္းၿပီးေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။
ၿဖိဳးျပည့္စံု
ဒီ H1N1 ဆိုတာအရင္ကရွိတဲ့ Virus ဆိုေပမယ့္ ပရိသတ္ၾကားမွာ Hot ျဖစ္တဲ့ Virus မ်ိဳးမဟုတ္ဘူး။ ဒါေပမဲ့ ျဖစ္လာရင္ ေၾကာက္ဖို႔ ေကာင္းတယ္။ မ်ားေသာ အား ျဖင့္ ရာသီခ်ိန္မွာျဖစ္တတ္တဲ့ တုပ္ေကြးလို Virus မ်ိဳးကေတာ့ မ်ားေသာ အားျဖင့္ ျဖစ္တတ္တယ္။ ျမန္ျမန္လည္းေပ်ာက္တယ္ေပါ့။ H1N1 က်ေတာ့ အေရးလည္း ႀကီးတယ္။ တစ္ခါတေလမွလည္း ေပၚတတ္တဲ့ Virus ပါ။ ေနာက္ၿပီး ေတာ့ သူက မ်ိဳး႐ိုးဗီဇေျပာင္းႏိုင္တဲ့ Virus မ်ိဳးပါ။ ခုခံအားက်ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ ေရာဂါရဲ႕အေျခအေန ေပၚလာတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔လည္း လူမ်ားတဲ့ေနရာ၊ လူစည္းကားတဲ့ေန ရာကို သြားရမွာပဲေလ။ ဆိုေတာ့ ကိုယ့္ခုခံအားကို ကိုယ္တင္ ထားဖို႔ လိုတယ္။ ခုခံအား တက္ဖို႔ B2 နဲ႔ပတ္သက္တဲ့အား ေဆး ေတြရွိ တယ္။ Vitamin C ေတြရွိတယ္။ အာဟာရ ေကာင္း ေကာင္းစားမယ္။ ေကာင္း ေကာင္း အိပ္မယ္ေပါ့ေနာ္။ တီဗီ လိုေရာဂါ မ်ိဳးကလည္း အသက္ ႐ွဴလမ္းေၾကာင္းကေနကူးတာပဲ။ ဒါေပမဲ့ တီဗီက်ေတာ့ေခ်ာင္းဆိုးၿပီး ေတာ့ သလိပ္ကေန ေရာဂါပိုးက ပ်ံ႕တာ။ ဒါေပမဲ့ ေရာဂါပိုးကေလး တယ္ေလ။ ေဝးေဝးလည္းမသြားႏိုင္ ဘူး။ နည္း နည္း ေလးသြား ၿပီးသြားလို႔ရွိ ရင္သူ႔ရဲ႕ အေလး အခ်ိန္ေၾကာင့္ ျပဳတ္က်ၿပီး ေျမႀကီး ေပၚေရာက္သြားတာေပါ့။ H1N1 က်ေတာ့ အမႈန္အမႊားေလး ေတြ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ေလတိုက္ရင္ တိုက္ သေလာက္ လြင့္သြားတာေပါ့။ ဒါေပမဲ့ဘယ္ေလာက္လြင့္လြင့္ သူလြင့္တဲ့ပမာဏက ေဝးေလကိုယ့္ ဆီေရာက္တဲ့ပမာဏကနည္း ေလျဖစ္ သြားမွာေပါ့။ ကိုယ္ကလည္း ခုခံအား ကေကာင္း ေနမယ္ဆိုရင္ ေရာဂါပိုး ဝင္ရင္ေတာင္မွ ေရာဂါ ျဖစ္တဲ့အဆင့္ အထိ မျဖစ္ႏိုင္ဘူးေပါ့။ အဓိက ကေတာ့ လူဦးေရမ်ားျပားၿပီး ေရာဂါ ျဖစ္ႏိုင္ တယ္လို႔ သံသယရွိ တဲ့ေနရာ မ်ိဳးေတြ၊ စိုထိုင္းမႈအား ေတြမ်ားၿပီး ေတာ့ လူထူတဲ့ေနရာ မ်ိဳးေတြမွာ Mask ကို သံုးသင့္တယ္။ Mask ကိုေတာင္မွ N95 ကိုရခ်င္ရ၊ မရရင္ လည္းရွိတာနဲ႔ပဲ ကာကြယ္ ရမွာေပါ့။ အဓိကက ကြၽန္ေတာ္ ေျပာခ်င္တဲ့ Message က ကိုယ့္ခုခံအား ကိုယ္ တင္ထားပါ။ ကိုယ့္မွာရွိတဲ့ Mask နဲ႔ ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈမ်ားတဲ့ အေျခအေန၊ ပတ္ဝန္းက်င္မ်ိဳး ေရာက္ရင္ ေဆာင္ ထားပါ။ သူကေလ ထဲမွာ ပ်ံ႕တာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ လူဦးေရ ထူထပ္ၿပီး ပမာဏမ်ားမွသာ ကိုယ့္ ဆီေရာက္ လာမွာ။ လြယ္လြယ္ေလးနဲ႔လည္း မကူးႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့လည္း ႀကိဳ တင္ကာကြယ္ထားတာက ျဖစ္လာမွ ကုသတာထက္စာရင္ အေကာင္း ဆံုးပါပဲ။
ေအးခ်မ္းမိုး
H1N1 ေရာဂါပိုးက ႐ုိး႐ိုး သာမန္တုပ္ေကြးလုိပဲ။ သူ႔ရဲ႕ လကၡဏာေတြက သိပ္ၿပီးမထူးျခား ဘူး။ ပံုမွန္ဆိုရင္ ဖ်ားနာမယ္၊ ႏွာစီး မယ္၊ ကိုယ္အရမ္းပူမယ္၊ ဒီလကၡ ဏာေတြပဲရွိတယ္။ ဒါမ်ိဳးေတြကို ကိုယ္ ေသာက္ေနက် ေဆးေလး ေသာက္လိုက္ရင္ ေပ်ာက္သြားမွာပဲ ဆိုၿပီး ေပါ့ေလ်ာ့ ေနမိတာမ်ိဳးေတြ လည္း ျဖစ္တတ္ တယ္။ H1N1 က အခန္႔မသင့္ရင္အသက္ အႏၲရာယ္ပါ ထိခိုက္ႏိုင္ပါတယ္။ “ႀကိဳ တင္ကာ ကြယ္ျခင္းဟာ ကုသျခင္း ထက္ ေကာင္းပါတယ္”။ ဒါေၾကာင့္ အခု လည္း လမ္းေပၚမွာ ဆိုရင္ Mask ေလးေတြ အုပ္ထားတာေတြ ေတြ႕ရ တယ္။ ေဆး႐ံုေတြမွာ ဆုိရင္ ေတာ့ ဆရာဝန္ ေတြက ကူးစက္ဖို႔ ရာခိုင္ ႏႈန္း မ်ားတာေပါ့။ ညီမ ကိုယ္တိုင္ လည္း House Surgeon ဆင္းခဲ့ တာဆိုေတာ့ ဆရာဝန္ေတြရဲ႕ ခံစား ခ်က္ကို နား လည္ပါတယ္။ ကိုယ့္ ကိုယ္ကိုယ္ကူးစက္မွာ မစိုး ရိမ္ဘဲနဲ႔လူနာေတြကို ဂ႐ု စိုက္ ေပးၾကရတယ္။ ဆရာဝန္ ေတြေရာ၊ ျပည္သူျပည္သား ေတြလည္းကိုယ့္ ကိုယ္ကိုယ္ဂ႐ုစိုက္ ၾကဖို႔ေျပာ ခ်င္ပါတယ္။ အားလံုးေတာ့ Mask တပ္ထားတာမေတြ႕ရေသး ဘူး။ ပံုမွန္အစိမ္းေရာင္ Mask ေလး ေတြထက္၊ H1N1 ပိုးကို ကာကြယ္ႏိုင္တဲ့ N95 ေလး ေတြကိုအသံုးျပဳဖို႔ အတြက္လည္း ညီမ တိုက္တြန္းခ်င္ပါတယ္။ တအား ႀကီး စိုးရိမ္လြန္ ၿပီး အိမ္ထဲ က အိမ္ ျပင္မထြက္တာမ်ိဳးလည္း မလုပ္ၾက ပါနဲ႔။ ကိုယ္လုပ္ရမယ့္ ေန႔စဥ္လုပ္ငန္း ေဆာင္တာေတြကို လုပ္ပါ။ တစ္ဖက္ တစ္လမ္းကေန ကိုယ့္ကိုယ္ကာ ကြယ္ေပးမယ့္ဒီလို နည္းလမ္းေလး ေတြကိုလည္းလုပ္ပါလို႔ ညီမတိုက္ တြန္းခ်င္ပါတယ္။
ခ်စ္သုေဝ
H1N1 ကအရမ္း ေၾကာက္စရာေကာင္း တယ္။ ရိပ္ဖမ္းသံဖမ္းေတြ နားေထာင္ တာ ထက္က်န္း မာေရး ဝန္ႀကီးဌာနက ထုတ္ျပန္တဲ့ သတင္း Source ကို နားေထာင္ၾကပါ။ မမသိထားတဲ့ Knowledge ေလး ေတြကို ေဝမွ်ရရင္ ကိုယ့္ရဲ႕ Hygiene ကိုဂ႐ုစိုက္၊ လက္ေဆး ျခင္းကို ခဏခဏလုပ္ပါ။ ကိုယ္ကိုယ္ တိုင္ ေရာဂါျပန္႔ပြားမယ္လို႔ ထင္ေန ရင္၊ ႏွာေစးခ်င္သလိုလို၊ ေခ်ာင္းဆိုး ခ်င္သလိုလိုျဖစ္ရင္ ကိုယ့္ဆီကပိုး သူမ်ားဆီမကူးေအာင္ Mask တပ္၊ အိမ္ထဲမွာေန၊ လူထူထပ္ေနတဲ့ ေနရာ ေတြကို ေရွာင္ပါ။ ကိုယ့္ကိုယ္ ကိုယ္က်န္းမာေအာင္ေန၊ အိပ္ေရး ဝဝအိပ္ၿပီး၊ က်န္းမာေရးနဲ႔ သင့္ေတာ္ တဲ့အစားအေသာက္ေတြကို စားပါ။ အေကာင္းဆံုး အေလ့အက်င့္ကေတာ့ လက္ကို ဆပ္ျပာနဲ႔ ေဆးျခင္းပါပဲ။ အစားအစာနဲ႔ ႏို႔ဘူးေတြ ကိုင္ၿပီးရင္ လည္းလက္ေဆးတယ္။ ပိုးမဝင္ ေအာင္ရယ္၊ သန္႔ရွင္းေအာင္ ရယ္ လည္းအၿမဲလုပ္တယ္။သမီးေလး ေတြရဲ႕ပတ္ဝန္းက်င္မွာေနရသူအား လံုးကိုလည္းေဆးထိုးေပးထားတယ္။
