ပိေတာက္ေက်ာင္း
ကြၽန္ေတာ္ပညာသင္ခဲ့ေသာ ေက်ာင္း မ်ားအေၾကာင္းေျပာလွ်င္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရြာက ပိေတာက္ေက်ာင္းေခၚ ဘုန္းေတာ္ႀကီး ေက်ာင္းအေၾကာင္းကိုလည္း ထည့္ေျပာဖို႔ လိုပါလိမ့္မည္။ အေၾကာင္းမူ ကြၽန္ေတာ္သည္ ဆရာေလးဦး သန္းေမာင္၏ မူလတန္း ေက်ာင္းကို တက္ေနခ်ိန္မွာပင္ ပိေတာက္ ေက်ာင္း၏ အရိပ္အာဝါသကို ခိုလႈံရေသာ ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ မူလတန္း ေက်ာင္းသည္ ပိေတာက္ေက်ာင္းဝင္း ထဲမွာပင္ရွိသည့္ အတြက္ ပိေတာက္ေက်ာင္း၏ အရွိန္အဝါ ၾသဇာသည္ မူလတန္း ေက်ာင္းသို႔လည္း သက္ေရာက္ပါသည္။ ကြၽန္ေတာ္သည္ ပိေတာက္ေက်ာင္းမွာလည္း ဘုန္းႀကီး ေက်ာင္းသားအျဖစ္ ‘အခ်ိန္ပိုင္း’ ေနဖူး ပါသည္။ ေက်ာင္းပိတ္ရက္မ်ားတြင္ ဘုန္း ႀကီးေက်ာင္းမွာ ေန႔ခင္းပိုင္းေနၿပီး ညမအိပ္ ဘဲ အိမ္ျပန္ၿမဲျဖစ္သည့္အတြက္ အခ်ိန္ပိုင္း ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းသားဟု ဆိုရျခင္းျဖစ္ပါသည္။
ပိေတာက္ေက်ာင္း၏ ေက်ာင္း ထိုင္ ဆရာေတာ္မွာ ‘ဦးဝိစာရိတၱ’ ျဖစ္သည္။ ရြာ သားမ်ားကေတာ့ ‘ဦးပၪၥင္း ေမာင္ၫြန္႔’ဟု ေခၚၾကသည္။ ကြၽန္ေတာ့္မိဘမ်ားမွာ ဆရာ ေတာ္ႏွင့္ ခင္မင္ရင္းႏွီးေသာ ဒကာ၊ ဒကာမ မ်ားျဖစ္သည္။ အဖိတ္၊ ဥပုသ္ေက်ာင္း ပိတ္ ရက္မ်ားႏွင့္ ေႏြရာသီေက်ာင္း ပိတ္ရက္ရွည္ မ်ားတြင္ အေမက ကြၽန္ေတာ့္ကို ဘုန္းႀကီး ေက်ာင္းသို႔ ပို႔ထားေလ့ရွိသည္။ မွတ္မိေန သည္မွာ ဆရာေတာ္က ကြၽန္ေတာ့္ကို ရွစ္ လံုးဘြဲ႕ကဗ်ာမ်ား သင္ေပးျခင္း ျဖစ္သည္။ ‘အတၳိဣမသၼႎကာေယ ေကသာေလာမာနခါ ဒႏၲာတေစာ’ အစရွိသည္ျဖင့္ သံုးဆယ့္ႏွစ္ ေကာ႒ာသကို ဆင္ျခင္ႏွလံုးသြင္းရသည့္ ဂါထာကိုလည္း သင္ေပးပါ သည္။ ‘ေကသာ-ဆံပင္၊ ေလာမာ-ေမြးညင္း၊ နခါ – ေျခသည္း လက္သည္း၊ ဒႏၲာ – သြား၊ တေစာ-အေရ စသည္ျဖင့္ ေရတြက္ၿပီး ေနာက္ဆံုးမွာ ‘မုတၱံ- က်င္ငယ္’ ဟူ၍ အဆံုးသတ္ေသာ ထိုဂါထာ ကို ထိုစဥ္ကပင္ အလြတ္ရပါသည္။ တစ္ သက္လံုး အသံုးဝင္ေသာ ဂါထာျဖစ္သည္။
တစ္ေန႔နံနက္တြင္ ပိေတာက္ ေက်ာင္း မွ ေၾကးစည္မ်ား၊ ေမာင္းမ်ား အဆက္မျပတ္ တီးခတ္သည့္အတြက္ ရြာသူရြာသားမ်ား ေက်ာင္းသို႔ အေျပးအလႊား သြားၾကည့္ရာ မၾကာမီကမွ ပ်ံလြန္ေတာ္မူသြားၿပီျဖစ္ေသာ ဆရာေတာ္၏ ႐ုပ္ကလာပ္ကိုသာ ဖူးေျမာ္ၾက ရပါေတာ့သည္။ ဆရာေတာ္ ေနထိုင္ မေကာင္းျဖစ္ေနၿပီး ေဆးဝါးကုသရင္း ပ်ံေတာ္မူျခင္း ျဖစ္သည္။ ရြာသူ၊ရြာသားမ်ား ေၾကကြဲစြာ ငိုယိုၾကသည့္အသံသည္ ေက်ာင္း ပတ္ဝန္းက်င္တြင္ အဆက္မျပတ္ေပၚလာ ပါသည္။ ဘုန္းႀကီးပ်ံပြဲ မက်င္းပမီ ဆရာ ေတာ္၏ ႐ုပ္ကလာပ္ကို စံေက်ာင္းခ်၍ ပူေဇာ္ခံသည္။ ရြာမွ ပန္းထိမ္ဆရာက ‘ဦးဝိစာရိတၱ’ ဟူေသာ ဆရာေတာ္၏ဘြဲ႕ ေတာ္ကို ေငြျဖင့္ စာလံုးႀကီးမ်ား ခ့ံခံ့ညားညား သြန္းလုပ္ေပးသည္။ ညစဥ္ ပရိတ္အဖြဲ႕မ်ား က ဆရာေလးဦးသန္းေမာင္ ေရးစပ္ေပး ေသာ ‘ေရႊက်ံဳတနီး၊ ေက်ာင္းႀကီးေပ်ာ္မွီ၊ ဦးဝိစာရိတၱဘြဲ႕သအမည္+ အစခ်ီသည့္ ဆရာေတာ္၏ ဂုဏ္ေက်းဇူးဘြဲ႕ျဖစ္ေသာရွစ္ လံုးဘြဲ႕ ကဗ်ာကို ရြတ္ဆိုပူေဇာ္သည္။
ညစဥ္ တရားပြဲမ်ား က်င္းပသည္။ ဆရာေတာ္၏ သာဓုကိဠနသဘင္ကို ျပာသာဒ္မ်ား၊ ေလာင္ တိုက္မ်ားျဖင့္ ခမ္းခမ္းနားနား က်င္းပသည္။ ဆိုင္းအဖြဲ႕ႏွင့္ အဆိုေတာ္မ်ားက ဧယင္ က်ဴးသည့္ အစီအစဥ္ျဖင့္ ဆရာေတာ္ကို ေနာက္ဆံုးပူေဇာ္ၿပီး မီးသၿဂႋဳဟ္ၾကပါသည္။ ပိေတာက္ေက်ာင္းတြင္ ဆက္လက္ ေက်ာင္းထိုင္ေသာ ဆရာေတာ္မွာ ဆရာ ေတာ္ ဦးနာဂျဖစ္သည္။ ဆရာေတာ္သည္ ပိေတာက္ေက်ာင္း၏ ေခါင္းရင္းဘက္ရွိ သိမ္ ေတာ္မွာ တစ္ပါးတည္း သီတင္းသံုးသည္။ သိမ္ေတာ္မွာ ေျခတံရွည္ အေဆာက္အအံု ျဖစ္သည္။ အေပၚသို႔ေလွကားျဖင့္ ေတာ္ ေတာ္ျမင့္ျမင့္တက္ရသည္။ ဆရာေတာ္ သီတင္းသံုးသည့္ အခန္းပတ္လည္တြင္ စာအုပ္မ်ားျဖင့္ ျပည့္ေနသည္။
ဆရာေတာ္ကို စာဖတ္ေန သည့္အသြင္ျဖင့္သာ ေတြ႕ရေလ့ ရွိပါ သည္။ တစ္ေန႔တြင္ ကြၽန္ေတာ္သည္ ဆရာေတာ္သီတင္းသံုးသည့္ သိမ္ေအာက္ မွာေထာင္ထားေသာ သင္ပုန္းကို ၾကည့္ လိုက္ရာ ‘သံုးဆယ့္ တစ္ဘံု’ဟု ေခါင္းစဥ္တပ္ ၿပီး ဘံုနာမည္မ်ားေရးထားသည္ကို ေတြ႕ရ သည္။ ထုိစဥ္သိမ္အေပၚထပ္မွ ဆရာေတာ္ က ကြၽန္ေတာ္ေရာက္ေနမွန္းသိ၍ လွမ္း ေျပာသည္။ “၃၁ ဘံုနာမည္ေတြကို ကိုရင္ ေတြေရာ၊ ေက်ာင္းသားေတြေရာ အားလံုးအ လြတ္က်က္ၿပီးေနၿပီ။ မင္းတစ္ေယာက္ပဲ က်န္ေတာ့တယ္။ ရေအာင္ က်က္လိုက္” ဟူ၍ျဖစ္သည္။ ကြၽန္ေတာ္လည္း ‘မွန္ပါ့ ဘုရား’ဟုျပန္ ေလွ်ာက္ထားၿပီး ၃၁ဘံုနာမည္ မ်ားကို တစ္ထိုင္တည္း အလြတ္က်က္ပါေတာ့ သည္။ ‘ငရဲ၊ တိရစၧာန္၊ ၿပိတၱာ၊ အသူရကာယ္၊ အပါယ္၄ဘံု’၊ အစခ်ီၿပီး ျဗဟၼာဘံု ၂ဝ မွ ေနာက္ဆံုးျဖစ္ေသာ ‘ေနဝသညာ နာသညာ ယတနဘံု’ အထိ ၃၁ဘံု နာမည္မ်ားကို အသံထြက္ၿပီး က်က္လိုက္ရာ မၾကာမီမွာပင္ အလြတ္ရသြားပါသည္။ သိမ္ေပၚသို႔ တက္ သြားၿပီး ‘တပည့္ေတာ္ က်က္ၿပီးပါၿပီ ဘုရား’ ဟု ဆရာေတာ္ကို ေလွ်ာက္ထားကာ အလြတ္ ရြတ္ဆိုျပလိုက္ရာ ဆရာေတာ္က ေက်နပ္ သည့္ အမူအရာျဖင့္ ၿပံဳးၿပီး ‘ေအး ေအး’ ဟု အမိန္႔ရွိပါသည္။ ေနာက္မွ ထို ၃၁ ဘံု နာမည္မ်ားမွာ ေက်ာင္းသားေတြ၊ ကိုရင္ ေတြကို အလြတ္က်က္ခိုင္းဖို႔ ကြၽန္ေတာ္ ေက်ာင္းမလာခင္ ထိုေန႔ နံနက္ကမွ ဆရာ ေတာ္ ေရးထားျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဘယ္သူမွ မက်က္ရ ေသးေၾကာင္း သိရပါသည္။
ထိုျဖစ္ ရပ္မွာ ကြၽန္ေတာ့္အတြက္ အမွတ္တရ ျဖစ္ပါသည္။ ဆရာေတာ္က်က္ခိုင္း၍ က်က္ လိုက္ေသာ ၃၁ ဘံု အမည္မ်ားသည္ ကြၽန္ေတာ္အဖို႔ တစ္သက္လံုး အသံုးဝင္သည့္ ကိုးကားစရာမ်ားျဖစ္ပါသည္။ကြၽန္ေတာ္ ျမန္မာစာ ဂုဏ္ထူးတန္းတက္စဥ္ ပ်ိဳ႕သင္ ၾကားေသာ ဆရာမႀကီးက ျဗဟၼာဘံုနာမည္ မ်ား ေမးေသာအခါ ကြၽန္ေတာ္က ဒိုးဒိုး ေဒါက္ေဒါက္ ေျဖလိုက္ႏိုင္ပါသည္။ ကိုးခန္း ပ်ိဳ႕မွ ကမၻာႀကီးကို ေရဖ်က္သည့္အခါ သုဘကိဏွျဗဟၼာဘံု ေအာက္အထိ ေရတက္ သည့္အ ေၾကာင္းကို ‘သုဘကိဏွေအာက္၊ ဘံု တစ္ေလွ်ာက္ကို၊ လမ္းေပ်ာက္ႏိုင္ေအာင္၊ ျဖည့္လွ်မ္းေဆာင္သား၊ ေရေတာင္ေမာက္ ၿဖိဳး၊ ရြာသည့္မိုး’ ဟု ဖြဲ႕ထားရာ ထိုစာပုိဒ္၏ အဓိပၸာယ္ကို ကြၽန္ေတာ္အခက္အခဲမရွိ နား လည္ျခင္းမွာ ၃၁ဘံုနာမည္မ်ားကို ငယ္စဥ္က အလြတ္ရၿပီး စိတ္ထဲမွာ စြဲၿမဲစြာ မွတ္မိေန သည့္ အက်ိဳးေက်းဇူးပင္ျဖစ္ေၾကာင္း သေဘာ ေပါက္ပါသည္။ ပိေတာက္ေက်ာင္းမွာ ‘အခ်ိန္ပိုင္း ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းသား’ လုပ္ေနစဥ္ ရြာကို သူပုန္ ဝင္စီး၍ ရြာႏွင့္ခြဲခြာခဲ့ရသည့္အတြက္ ပိေတာက္ ေက်ာင္းႏွင့္လည္း ထာဝရခြဲခြာခဲ့ရပါသည္။ အင္းကန္ရြာ၊ အုတ္ဖိုေက်ာင္း၊ မူလတန္းေက်ာင္း ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းႏွင့္ ေရစက္ဆံုခဲ့ ေသာ ကြၽန္ေတာ္သည္ အထက္အညာေဒသ၊ ေက်ာက္ပန္း ေတာင္းၿမိဳ႕နယ္၊ အင္းကန္ရြာရွိ ေဆြမ်ိဳးမ်ားထံမွာ တစ္ႏွစ္ခန္႔ေနရစဥ္ အတြင္းမွာလည္း အုတ္ဖိုေက်ာင္းေခၚ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမွာ ပညာဆက္သင္ရပါ သည္။ ၁၉၄၉ ခုႏွစ္တြင္ ျပည္တြင္းဆူပူ ေသာင္းက်န္းမႈမ်ားျဖစ္ ပြားခ်ိန္၌ ရြာပ်က္ၿပီး ကြၽန္ေတာ္တို႔ မိသားစု မိခင္၏ညီမရွိရာ အင္းကန္ ရြာႀကီးသို႔ သြားေရာက္ခိုလံႈစဥ္ ေက်ာင္းေနရျခင္းျဖစ္သည္။ ဦးကလ်ာဏေခၚ ဦးပၪၥင္းက ေလာကုတၱရာ စာမ်ားသင္ၾကားေပးသည္။ ကြၽန္ေတာ့္မွာ ဘဘသင္ေပးေသာ ဆယ္ ေစာင္တြဲမွ ပရိတ္ႀကီး ၁၁ သုတ္ကို ဆက္ သင္ရသည္။
စာေရးသည့္အခါ သစ္သား သင္ပုန္းမွာ ေက်ာက္တံျဖင့္ ေရးရသည္။ အလ်ားရွည္ရွည္၊ အနံတိုတိုေထာင့္ မွန္ စတုဂံ ေလးေထာင့္သစ္သားျပားကို မီးေသြး ႏွင့္ ထမင္းရည္ထူထူသုတ္၍ ေနလွန္းၿပီး ေျခာက္ေသာအခါ ေက်ာက္တံျဖင့္ ေရးရ ျခင္း ျဖစ္သည္။ ဦးပၪၥင္းက တက္ေပးေသာ စာကို သင္ပုန္းမွာေရးၿပီး အလြတ္က်က္ရ သည္။ စာရၿပီဆိုလွ်င္ ဦးပၪၥင္းေရွ႕မွာ လက္အုပ္ခ်ီၿပီး စာကို အလြတ္ျပန္ ဆိုရ သည္။ မေထာင့္ မထစ္ဘဲ ေခ်ာေခ်ာေမာေမာ ဆိုႏိုင္လွ်င္ ဦးပၪၥင္းက စာအသစ္ထပ္တက္ ေပးသည္။ စာထစ္ေနလွ်င္ ထိုစာကိုပင္ ေက် ေအာင္ထပ္က်က္ ခိုင္းသည္။ ေက်ာင္းသား တစ္ေယာက္ ႏွင့္တစ္ေယာက္ သင္ရသည့္စာ ခ်င္း ထပ္တူမတူပါ။ ပရိတ္ႀကီး ၁၁သုတ္ သင္ၿပီးေတာ့ ‘သဒၵါႏုသာရီသတ္ ပံုလကၤာ’ကို က်က္ရပါသည္။ ‘ရတနာၫႊန္႔လန္း၊ သံုးခိုင္ ပန္းကို၊ ဦးစြန္းထိပ္ေဗြ၊ ႀကိဳင္သင္ေစ လ်က္’ အစခ်ီ၍ ေလးလံုးစပ္ လကၤာျဖင့္ ေရး ထားေသာသတ္ပံုက်မ္းျဖစ္သည္။ (မွန္ ကင္းဆရာေတာ္ ဦးဝိသုဒၶ ေရးဖြဲ႕ေသာ သတ္ပံုက်မ္းျဖစ္၍ ကုန္းေဘာင္ေခတ္တြင္ ေပၚ ေပါက္ေၾကာင္း ေနာင္အခါတြင္ ေလ့ လာသိရွိရပါသည္။) ျမန္မာစာေပ ေလ့လာေသာအခါ ထိုလကၤာကို အလြယ္ တကူ ရြတ္ဆိုကိုးကားႏိုင္သည့္အတြက္ အက်ိဳးရွိပါသည္။
ပါဠိဆန္ေသာ ေရးထံုးမ်ား အေၾကာင္း ေျပာဆိုေသာအခါ “တေထြဆို႐ိုး၊ ပဇၨဳန္မိုဃ္းတြင္၊ လံုးႀကီးတင္၍၊ ငင္ျပန္ တံုလတ္၊ ဃႀကီးသတ္သည္၊ ပညတ္စဥ္က ေရးထံုးတည္း”ဟူေသာ အဖြဲ႕ကို သတိရ ပါသည္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ငယ္စဥ္က ပထဝီ ဝင္စာအုပ္တြင္ ‘ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ မိုဃ္းရြာ သြန္းျခင္း အေၾကာင္း’ဟု ‘မိုဃ္း’ကို ဃသတ္ ႏွင့္ေရးေသာ ေရးထံုးကိုလည္းသတိရပါသည္။ အုတ္ဖိုေက်ာင္းမွာ ေလာကုတၱ ရာစာ မ်ား သင္ၾကားေနစဥ္ ပညာသင္ၾကားသည့္ ပံုစံသည္ ေခတ္မီ မူလတန္းေက်ာင္းအသြင္သို႔ ေျပာင္းသြားသည့္အတြက္ ကြၽန္ေတာ့္မွာ မူလတန္းေက်ာင္း၊ စတုတၳတန္း ေက်ာင္းသား အျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းရ ျပန္သည္။ ထုိသို႔ ေျပာင္းလဲျခင္းမွာ ကြၽန္ေတာ္တို႔မိသားစု ႏွင့္အတူ ပင့္ေဆာင္လာေသာ ဦးပၪၥင္းဦးရာ ဇိႏၵ၏ ႀကိဳးပမ္းမႈေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ဦးပဥၥင္းမွာ ကြၽန္ေတာ့္မိခင္က ရဟန္းမယ္ အျဖစ္ ရဟန္းခံထားေသာ ဦးပၪၥင္းျဖစ္သည္။
ဦးပဥၥင္းက မူလတန္းေက်ာင္းဖြင့္ရန္ စိတ္ ဝင္စားသည္။ ဆရာေတာ္ႏွင့္တကြ ရြာသူ ရြာသားမ်ားကလည္း အားေပးသည္။ သို႔ျဖင့္ အုတ္ဖို ေက်ာင္းက ဆြမ္းစားေက်ာင္းေဆာင္ မွာ မူလတန္းေက်ာင္းသစ္ ဖြင့္လိုက္ပါ သည္။ ဦးပၪၥင္းက ေက်ာင္းအုပ္အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ၿပီး စတုတၳတန္းအထိ ဘာသာစံု သင္ၾကားေပးသည္။ ရြာမွလူငယ္မ်ားက လည္း ကူညီသင္ၾကားေပးသည္။ ထိုအခ်ိန္ က အင္းကန္ရြာမွာ ရဲေဘာ္ျဖဴမ်ား အုပ္ ခ်ဳပ္လ်က္ရွိရာ ပညာေရးကို တာဝန္ယူေသာ ပုဂၢိဳလ္တစ္ေယာက္ ေက်ာင္းသို႔လာေရာက္ စစ္ေဆးသည္ကို မွတ္မိပါသည္။ ရြာမွာယခင္ က မူလတန္းေက်ာင္း ၂ေက်ာင္းရွိရာ ေက်ာင္းသစ္ေပၚလာေသာအခါ ၃ ေက်ာင္း ျဖစ္သြားသည္။ ဦးပၪၥင္း ဦးရာဇိႏၵက ႀကိဳး ႀကိဳးစားစား သင္သည့္အတြက္ ရြာက သေဘာက်ၾကသည္။ သက္ဆိုင္ရာက ႀကီးမွဴးၿပီး ေက်ာင္း ၃ေက်ာင္းအတြက္ စတုတၳ တန္းစာေမးပြဲ ကို
‘အစိုးရစစ္’ ပံုစံျဖင့္ စစ္ေဆးသည္။ အျခားေက်ာင္းတစ္ ေက်ာင္းမွ ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္ႏွင့္ အုတ္ဖိုေက်ာင္းက ကြၽန္ေတာ္တို႔ အမွတ္ တူ အမွတ္အမ်ားဆံုးျဖင့္ ပထမရပါသည္။ ၁၉၄၉ ခုႏွစ္က စစ္ေဆးေသာ စာေမးပြဲ ျဖစ္သည္။ ဆုေပးပြဲတြင္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ကို ေငြတံဆိပ္တစ္ခုစီ ခ်ီးျမႇင့္သည္။ ရြာမွ ပန္းထိမ္ဆရာက ေငြတံဆိပ္လုပ္ေပးသည္။ ေငြတံဆိပ္မွာ ကြၽန္ေတာ့္နာမည္ႏွင့္ ပထမ ဆုဆိုေသာ စာလံုးမ်ား ေဖာ္ေပးသည္။ လက္ရာေတာ့ သိပ္မေကာင္းလွပါ။ ကြၽန္ေတာ့္ ဘဝမွာ ပထမဆံုး ေအာင္ျမင္မႈဟု ဆိုႏိုင္ပါ သည္။ တိုင္းျပည္ေအးေအးခ်မ္းခ်မ္း ျပန္ျဖစ္ ခ်ိန္မွာ အင္းကန္ရြာကို ႏႈတ္ဆက္ၿပီး ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ျပန္လာခဲ့ၾကပါသည္။ ရန္ကုန္ မွာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ မိသားစုအေျခခ်သည္။ မၾကာမီ ေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္း တက္ရျပန္ပါ သည္။
ေမာင္ခင္မင္ (ဓႏုျဖဴ)
