ျပာသိုလသည္ ေဆာင္းဥတုအလယ္ ဗဟိုက်ေသာ လျဖစ္၍ အလြန္ ခ်မ္းေအးလွသည္။ ေကာင္းကင္ျပင္ သည္ မုိးတိမ္မ်ားကင္း၍ အလြန္ သာယာသည္။ ေနဝင္သည္ႏွင့္ ပတ္ဝန္းက်င္တစ္ခြင္ ျမဴႏွင္းမ်ားျဖင့္ တစိုစိုျဖစ္ လာသည္။ ဤသို႔ ေငြႏွင္းစိုစို လျပာသိုတြင္ ေရွးေျမရွင္ ပေဒသရာဇ္ေခတ္တြင္ ျမန္မာဘုရင္မ်ားသည္ ျမင္းခင္း သဘင္ကို ရာသီပြဲေတာ္အျဖစ္ ျပာသိုလတစ္လလံုးလံုး က်င္းပသည္။ ျမင္းခင္းသဘင္ပြဲဟု ဆိုေသာ္လည္း ျမင္းခင္းသာမက ဆင္စမ္း၊ ျမင္းစမ္း၊ ေလးစမ္း၊ ဓား ခုတ္လွံထိုး၊ စက္ထုိး၊ ဗလီခတ္၊ ေသနတ္ပစ္ႏွင့္ သိုင္းအမ်ိဳး မ်ိဳးတုိ႔ကို ရက္အလိုက္ က်င္းပသည္။ ျမင္းခင္းသဘင္ပြဲသည္ သူရ သတၱိႏွင့္ လက္႐ံုးရည္၊ ႏွလံုးရည္ထူး ခြၽန္သူတို႔ အရည္အခ်င္းျပပြဲျဖစ္သည္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ သူရဲေကာင္း ေရြး ခ်ယ္ပြဲႀကီးလည္းျဖစ္သည္။ ျမင္းခင္း သဘင္ပြဲကို သကၠရာဇ္ ၆၇၄ ခုႏွစ္ ခန္႔က ပင္းယတစ္စီးရွင္ သီဟသူ လက္ထက္တြင္ စတင္ေပၚေပါက္ခဲ့ သည္ဟု ယူဆၾကသည္။
အခ်ိဳ႕ပညာ ရွင္မ်ားကလည္း ဒုတိယအင္းဝေခတ္ အစ ေညာင္ရမ္းမင္းလက္ထက္တြင္ ေပၚလာသည္ဟု ယူဆၾကသည္။ ေမာင္းေထာင္သာသနာပိုင္ ဆရာ ေတာ္ကမူ သရဘမိဂဇာတ္ေတာ္ကို ကိုးကား၍ ျမင္းခင္းသဘင္သည္ ေရွးယခင္ကပင္ရွိခဲ့သည္ဆိုသည္။ ျမင္းေရး ၃၇ မွာ အဲေမာင္း(လွံေရး) ၃၇ႏွင့္ ခြဲျခား၍မရပါ။ ျမင္းေရး ၃၇ ႏွင့္အတူ ကိုင္ေဆာင္ေသာ အဲေမာင္း (လွံေရး)၃၇သည္ တစ္ပါတည္းပါဝင္ သည္။ ျမင္းစီးဟန္ (ျမင္းေရး) ၃၇ ကို အမည္နာမမ်ား သတ္မွတ္ထားရွိ သည့္နည္းတူ အဲေမာင္း(လွံေရး) ၃၇ တြင္လည္း သတ္မွတ္အမည္မ်ား ရွိေပသည္။
ျမင္းစီးဟန္ႏွင့္ လိုက္ဖက္ သည့္လွံေရးကို ျပသစီးႏွင္ရသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ ပယ္ဝန္းျမင္းစီးဟန္ ႏွင့္အတူ ျပသရမည့္ လွံေရးသည္ သက္တင္ေရေသာက္ဟန္ လွံေရး ျဖစ္သည္။ လွံကိုဝဲယာ ေျခာက္ႀကိမ္ ျပည့္ေအာင္သြဲ႕ၿပီး လက္ယာလက္ကို ေျမႇာက္ေကြးၿပီး လက္ဖမိုးကို လွံ အထက္အုပ္၍ ပယ္ဝန္းျမင္းစီး ဟန္ႏွင့္ စပ္မိသည့္တိုင္ေအာင္ လွံ သြားကို လက္ယာဘက္ျမင္းႏွာႏွင့္ အမွ် ကိုင္တြယ္စီးနင္းျခင္းျဖစ္သည္။ ျမင္းကို ႏိုင္နင္းစြာစီးတတ္မွသာလွ်င္ တစ္ဖက္ရန္သူႏွင့္ ယွဥ္ၿပိဳင္၍ စီး ခ်င္းထိုးႏိုင္သည္။ ျမင္းေရး ၃၇ ေရး ကို စီးျပေနခ်ိန္တြင္ ျမင္းေရး၃၇ ခ်င္းဟုေခၚေသာ သီခ်င္းကိုစိန္ဆိုင္း၊ ျမဆိုင္းမ်ားက တီးမႈတ္ေဖ်ာ္ေျဖသည္။ သီခ်င္းစည္းခ်က္ႏွင့္အညီ ျမင္းမ်ား ကို စီတန္း၍ ဘုရင့္ေရွ႕ေတာ္ေမွာက္ တြင္ ျမင္းေရးျပၾကရသည္။ ထို႔အျပင္ ျမင္းေရးသက္သက္ အလွစီးသည့္ ျမင္းေရး ၁၇ မ်ိဳးလည္းရွိသည္။ ျမင္း ေျပးေနစဥ္ ေျခစံုရပ္၍ စီးျခင္းအပါ အဝင္ ၁၇ မ်ိဳးစီးနင္းျခင္းျဖစ္သည္။ ျမင္းစီးကြၽမ္းက်င္မႈ ျပသျခင္းျဖစ္ သည္။ လွံထိုးၿပိဳင္ပြဲအျဖစ္ ျမင္းကို အျပင္းစိုင္းႏွင္လာရာ ၾကည့္႐ႈသူတုိ႔ သည္ ျမင္းေရွ႕သို႔ ေရွာက္သီးမ်ား ပစ္ေပးရာ ထိုေရွာက္သီးကို ေျမမက် ေစဘဲ လွံႏွင့္မိေအာင္ ထိုးၾကရ သည္။ ထို႔ေနာက္တစ္ဖန္ ေရွာက္သီး လံုးမ်ားကို ေျမသို႔လွိမ့္ေပးလိုက္သည္။ ျမင္းႏွင့္ေျပးေနရင္း ေရွာက္သီးလံုး မ်ားကို လွံျဖင့္ထိုးယူၿပီး အထက္သို႔ ေျမႇာက္ပစ္လိုက္ရသည္။ ျပန္က်လာ ေသာ ေရွာက္သီးမ်ားကို လွံျဖင့္ခံ၍ စိုက္ဝင္ေအာင္ လုပ္ၾကရသည္။ ဓားခုတ္ၿပိဳင္ပြဲမွာ ငွက္ေပ်ာပင္ စည္ကိုျဖတ္လ်က္ ငွက္ေပ်ာတံုးထိပ္ တြင္ ေရထည့္ထားေသာအိုးတစ္လံုး တင္ထားသည္။ ျမင္းကို အျပင္းစိုင္း လာၿပီး ငွက္ေပ်ာပင္မလဲေအာင္၊ ေရ အိုးမကြဲေအာင္ ဓားႏွင့္ခုတ္ၾကရ သည္။
ျမန္မာတို႔သည္ လက္နက္ အားလံုးတို႔တြင္ ဓားကိုအားအကိုးဆံုး၊ ဂုဏ္အယူဆံုးျဖစ္သည္။ ေရွးျမန္မာတို႔၏ အ႒ာရသ ၁၈ ပါးတြင္ ေလးအတတ္ပညာလည္း ပါဝင္သည္။ ျမားေရးတြင္ ျမားေရး ႀကီးတစ္ဆယ့္ႏွစ္ပါး၊ ျမားေရးငယ္ ေလးပါး၊ ျမားေရးေျခာက္ပါး၊ ျမား စြမ္း ခုနစ္ပါးဟူ၍ရွိသည္။ ေလးသည္ ေတာ္မ်ားသည္ ေလးကိုအမ်ိဳးမ်ိဳး ပစ္ျပၾကသည္။ သားသမီးေခါင္းေပၚ တြင္ သံပရာသီးကိုတင္၍ သံပရာ သီးကို ထိမွန္ေအာင္ ပစ္ျခင္း၊ ျမင္း ၿမီးျဖင့္ တြဲေလာင္းခ်ည္ထားေသာ သံပရာသီးကို လႈပ္ေပးၿပီး အေဝးမွ ပစ္ျခင္း စသည့္ယွဥ္ၿပိဳင္မႈမ်ား အပါအဝင္ ၿပိဳင္ဆိုင္ၾကသည္။ ဗလီခတ္ၿပိဳင္ပြဲသည္ ေရွး ျမန္မာမင္းညီမင္းသား စစ္သူရဲမ်ား သည္ အားကစားတစ္ရပ္အေနျဖင့္ ကစားၾကသည္။ ဗလီခတ္ကစားနည္း ကို ဂူလီကစားျခင္းဟုလည္း ေခၚ သည္။ ယင္းကစားနည္းသည္ ယခု ေခတ္ ဂ်ဴဒို၊ အာကီဒိုကစားနည္းမ်ား ကဲ့သို႔ အားကစားနည္းျဖစ္သည္။ စစ္ ပညာလည္းျဖစ္ေသာ ကစားနည္း ျဖစ္သည္။ သရက္သားအျမစ္ဆံုကို လံုးေနေအာင္ ပြတ္တင္ၿပီး ထံုးျဖဴ ေရဝေအာင္ စိမ္ထားရသည္။ ျမင္းစီး လ်က္ အဆိုပါ ဂူလီသီးအား ထိပ္တြင္ ေၾကးဝါေကာက္တံဘုလံုးစြပ္ထား ေသာ အသားမာသစ္သား ဂူလီတံ မ်ားႏွင့္ ႐ိုက္ရသည္။ ဂူလီသီးေျပး သြားသည္မ်ား၏ေနာက္သို႔ ျမင္း အျပင္းစိုင္းလ်က္ တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး အရလု ယူကာ ေရွ႕သို႔႐ိုက္ပို႔ရသည္။ ကုန္း၊ က်င္း၊ ႐ိႈ၊ ေျမာင္ အတက္ အဆင္း၊ အေကြ႕အေကာက္တို႔ျဖင့္ အားမာန္ အျပည့္ႏွင့္ ဆင္ႏႊဲၾကသည္။ သို႔ျဖင့္ စစ္ေျမျပင္အတြက္ျမင္းႏွင့္ လူကို ေလ့က်င့္ၿပီးျဖစ္ေစသည္။ နတ္သွ်င္ေနာင္တို႔ ညီေနာင္သည္ ဂူလီ႐ိုက္ရာတြင္ အေက်ာ္အေမာ္ ျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။ ေသနစ္ပစ္ၿပိဳင္ပဲြတြင္ ေသနတ္ ကိုင္တပ္သူမ်ားသည္ ေသနတ္ ကိုယ္စီကိုင္၍ သတ္မွတ္ထားသည့္ စက္ခြက္ကို ပစ္ၾကရသည္။ သတ္မွတ္ ေနရာတြင္ ဘူးသီးကို တင္၍၊ ဒဂၤါး ကိုေထာင္၍ ပစ္ရျခင္းမ်ိဳးလည္းရွိ သည္။
ေသနတ္ႏွင့္ တိုက္ပြဲမ်ားကို ရာဇာဓိရာဇ္ႏွင့္ အင္းဝမင္းေခါင္ တိုက္ပြဲမ်ားတြင္ စတင္အသံုးျပဳခဲ့ၿပီး ေသနတ္ဟူေသာ စကားမွာ အာရဗီ ဘာသာစကားျဖစ္သည္။ ျမန္မာတို႔ က မီးေပါက္ဟုေခၚသည္။ ျမန္မာတို႔သည္ ဆင္ႏွင့္စစ္ တိုက္ရာတြင္ ထင္ရွားေက်ာ္ၾကား သည္။ ဆင္ကိုစီးနင္း၍ စစ္တိုက္ရ သည္မွာ ခက္ခဲၿပီး သူရသတၱိရွိရန္ လိုသည္။ စစ္ေျမအတြက္ ဆင္ကိုစမ္း သပ္ေလ့က်င့္၍ မွတ္ေက်ာက္တင္ ခံေသာ ဆင္မ်ားကိုသာ အသံုးျပဳ သည္။ ျမန္မာ့သိုင္းပညာသည္ တစ္ခ်ိန္တစ္ခါက ထိပ္တန္းသို႔ ေရာက္ရွိခဲ့သည္မွာ သံသယျဖစ္ဖြယ္ မရွိေပ။ ‘ပု -ပင္း-အင္း-ေတာင္၊ သိုင္းဂုဏ္ေဆာင္၊ ဓားေရာင္တေဖြး ေဖြး’ဟုပင္ အစရွိခဲ့သည္။ ပုဂံ၊ ပင္း ယ၊ အင္းဝ၊ ေတာင္ငူေခတ္မ်ားတြင္ ျမင္းခင္းသဘင္က်င္းပရာ ျပာသိုလ ေရာက္တိုင္း သိုင္းပညာရပ္မ်ား ယွဥ္ ၿပိဳင္ခဲ့ၾကသည္ျဖစ္သည္။ ဓားေရး ၃၇၊ လွံေရး ၃၇ တို႔သည္ သိုင္းပညာ ရပ္မ်ားပင္ျဖစ္သည္။ သိုင္းပညာ၏ အေျခခံသေဘာမွာ မိမိထက္ အင္ အားႀကီးမားေသာ လက္နက္သာ လြန္သည့္ရန္သူမ်ားအား က်င္လည္ လ်င္ျမန္စြာ ခုခံႏိုင္ေသာ အတတ္ ပညာျဖစ္သည္။ ဤျမင္းခင္းသဘင္ပြဲေတာ္ ေၾကာင့္ က်န္းမာႀကံ့ခိုင္သူ၊ ျမင္းေရး၊ ဆင္ေရး ကြၽမ္းက်င္သူမ်ားႏွင့္ ဓား၊ တုတ္၊ လွံထိုးတို႔ကို ထူးခြၽန္သည့္ သူရဲေကာင္းမ်ားစြာ ေပၚထြက္ခဲ့ သည္ျဖစ္၍ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ႏွစ္ ေထာင္ခ်ီ၍ ကိုယ့္ထီးကိုယ့္နန္း ကိုယ့္ၾကငွန္းႏွင့္ ထည္ဝါစြာ ရပ္ တည္ႏိုင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ တိုင္းျပည္ကာကြယ္ေရးအတြက္ သူရဲေကာင္းလူစြမ္းေကာင္းမ်ားစြာ ကို အဆက္မျပတ္ ေမြးထုတ္ေပးခဲ့ သည့္ ျမင္းခင္းသဘင္ပြဲေတာ္သည္ ၿဗိတိသွ်နယ္ခ်ဲ႕ေခတ္အစတြင္ နိဂံုး ခ်ဳပ္သြားခဲ့ေပသည္။
ျမတ္မင္းလိႈင္
မွီျငမ္း
၁။ ဦးေအးႏိုင္ (BA) အစိုးရဓမၼာစရိယႏွင့္ ေစတီယဂၤဏ (ေရႊတံဆိပ္ရႏွင့္ အ႒ကထာ ျပန္ေက်ာ္)၊ ဓမၼာစရိယ၏ ဆယ့္ႏွစ္ရာသီ ျမန္မာ့႐ိုးရာ ရာသီပြဲေတာ္မ်ား
၂။ စည္းသဗန္၏ ျမန္မာ့ေသြး၊ ျမန္မာ့ ဓား၊ ျမန္မာ့စစ္ပညာ။
