မွတ္တမ္းမ်ားအရ ပုဂံျပည့္ရွင္ အေနာ္ရထာမင္း ေက်ာက္ဆည္နယ္၌ ေဇာ္ဂ်ီျမစ္ႏွင့္ ပန္းေလာင္ျမစ္ကို ဆည္တည္ေဆာက္စဥ္ တည္ထားကိုးကြယ္ခဲ့ သည္ဟု ဆိုၾကေလသည္။ ထို႔အျပင္ အာေသာကမင္းႀကီး တည္ထားကိုးကြယ္ သာသနာျပဳခဲ့ေသာ မုေ႒ာေစတီ၊ ေရတြင္း၊ ေရကန္၊ သိမ္၊ ေက်ာင္း ၈၄ဝဝဝ တြင္ ပါဝင္သည့္ ဘုရားတစ္ဆူလည္းျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။ သကၠရာဇ္ ၃၇၉ ခုႏွစ္တြင္ ပုဂံထီးနန္းကိုစိုးစံသည့္ အေနာ္ရထာမင္းသည္ ရွင္အရဟံမေထရ္ျမတ္ ၏ ၾသဝါဒႏွင့္အညီ ေစတီေတာ္တည္ထားရန္ အဓိ႒ာန္ တည္ခဲ့သည္။ ထိုအခါ တတိယသဂၤါယနာတင္ သီရိဓမၼာေသာက မင္းႀကီး၏ ကုသိုလ္ေတာ္ မုေ႒ာ ေစတီေဟာင္းေနရာကိုေတြ႕ရသျဖင့္ ယင္းေနရာတြင္ ကိုးေတာင္ျပည့္ဆပ္သြား ေစတီေတာ္ျမတ္ကို တည္ထားပူေဇာ္ခဲ့သည္။ အေနာ္ရထာမင္း ေစတီမတည္ ခင္က အမ်က္ေတာ္ရွခဲ့ေသာ ဆန္ေတာ္ရွင္းမယ္ေဖာ့ႏွင့္ ေမာင္ႀကီးေမာင္ပင္ တုိ႔အား အမ်က္ေတာ္ေျပေပ်ာက္ၿပီး ရြာႀကီးတစ္ဆယ့္ႏွစ္ရြာကို အပိုင္စားေပး ေလသည္။ ထိုအခ်ိန္မွစ၍ ဆပ္သြားေစတီသည္ အမ်က္ေတာ္ေျပဘုရားအျဖစ္ ထင္ရွားခဲ့သည္။ အ႐ိုးမ်က္ျခင္း၊ ဆူးစူးျခင္း၊ အျခားေသာ ေဘးဒုကၡမွတုိ႔မွ ကင္းေဝးရန္ ေစတီေတာ္တြင္ ငါးပါးသီလခံယူ ၿပီး ေရမန္းေတာင္းခံအသုံးျပဳ လွ်င္ ေပ်ာက္ကင္းေၾကာင္း သိရွိရေလသည္။
သကၠရာဇ္ ၉၄၈ ခုႏွစ္တြင္ အင္းဝကို မင္းျပဳေသာ မင္းရဲေက်ာ္စြာလက္ထက္ သကၠရာဇ္ ၉၅၂ ခုႏွစ္တြင္ အင္းဝေဒသ၌ ငလ်င္ႀကီးစြာလႈပ္ခဲ့ၿပီး အင္းဝ ေနျပည္ေတာ္ရွိ ေရႊစည္းခုံ၊ ဂူေတာ္သစ္၊ ထီးလိႈင္ရွင္ ေစတီမ်ား၊ စစ္ကိုင္းဘက္ျခမ္းရွိ ဆြမ္းဦးပုညရွင္၊ ထူပါ႐ုံေစတီမ်ား၊ လယ္ တြင္းနယ္ရွိ ေရႊသာေလ်ာင္း၊ ေရႊဆပ္သြားေစတီမ်ား ၿပိဳက်ပ်က္စီး ခဲ့သည္။ ေက်ာ္စြာမင္းလည္း ၿပိဳက်ပ်က္စီးသည့္ ဘုရားပုထိုးေစတီ မ်ားအား ျပဳျပင္မြမ္းမံျခင္း၊ ငုံ၍အသစ္တည္ျခင္းမ်ား ေဆာင္ ရြက္ေတာ္မူသည္။ ထို႔ျပင္ ရွင္ပင္ဆပ္သြားေစတီေတာ္ျမတ္အား မွဴးမတ္ပရိသတ္မ်ားႏွင့္အတူ လာေရာက္၍ ဖူးေျမာ္ၿပီး ညပိုင္း တြင္ ဆီမီးတုိင္မ်ား ထြန္းၫွိပူေဇာ္ခဲ့သည္။ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၂၆၃ ခုႏွစ္ အမရပူရေခတ္တြင္ ဂိုဏ္းေထာက္ ဆရာေတာ္ဦးဇိန မေထရ္ျမတ္သည္ မင္းသုံးပါး၏ မူလအုတ္သားေစတီကိုငုံၿပီး ေက်ာက္သားအတိၿပီးေသာ ေစတီအျဖစ္ တည္ထားျပန္ေလသည္။ ဆရာေတာ္ႀကီး၏ေက်ာက္သားေစတီကို ယခုအခါ ေျမာက္ဘက္၊ ေတာင္ဘက္၊ အေနာက္ဘက္ လိုဏ္မ်ားအတြင္းမွ ဝင္ေရာက္ ေလ့လာၾကည္ညိဳႏိုင္သည္။ ထို႔အတူ ဆရာေတာ္ႀကီးကိုယ္တုိင္ ေရးထိုးခဲ့သည့္ မွတ္တမ္း ေက်ာက္စာကိုလည္း ေစတီေတာ္ ေတာင္ဘက္တြင္ ေလ့လာႏိုင္ေပသည္။
ထို႔အတူ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၂၉၃ ခုႏွစ္တြင္ ရေသ့ႀကီး ဦးခႏၲီမွ စက္ပိုင္၊ သူႀကီး၊ ရပ္မိရပ္ဖမ်ားႏွင့္ တုိင္ပင္ၿပီး ယခုဖူး ေတြ႕ရသည့္ ေက်ာက္သားေစတီအား ထပ္မံတည္ ထားျပန္သည္။ ထို႔ျပင္ မႏၲေလး မဟာမုနိ႐ုပ္ပြားေတာ္ႀကီးႏွင့္ ပုံတူ ေၾကးအခ်ိန္ ၁၃၅ဝ ပိႆာရွိ ႐ုပ္ပြားေတာ္ျမတ္ႀကီးအား ေၾကးသပိတ္၊ ေၾကးပန္းအိုး၊ ေၾကးပလႅင္မ်ားႏွင့္ အတူ သြန္းလုပ္ပူေဇာ္ခဲ့သည္။ သကၠရာဇ္ ၁၃၇၁ ခုႏွစ္ သကၠရာဇ္ ၁၃၇၂ ခုႏွစ္ ဒုတိယဝါဆို လျပည့္ေန႔တြင္ ဆရာေတာ္ဦးပ႑ိတႏွင့္ ေဂါပကအဖဲြ႕သည္ ဆရာေတာ္ ၇၂ ပါး အား ပင့္ဖိတ္၍ လွဴဖြယ္ပစၥည္း ဆက္ကပ္ လွဴဒါန္းကာ ရွင္ပင္ဆပ္သြား ေစတီေတာ္ျမတ္အား ေရႊထီးေတာ္ အသစ္တင္လွဴပူေဇာ္ခဲ့သည္။ ရွင္ပင္ဆပ္သြားေစတီေတာ္ျမတ္ အား ေက်ာက္ဆည္ၿမိဳ႕မွ တံတားဦးလမ္းအတုိင္းလည္း ေကာင္း၊ ရန္ကုန္-မႏၱေလးအျမန္လမ္းမွ မုိင္တုိင္ ၃၄၄ မိုင္ ၂ ဖာ လုံမွ လည္း လာေရာက္ၿပီး ဝင္ေရာက္ ဖူးေျမာ္ၾကည္ညိဳႏိုင္ၾကေစ ေၾကာင္း ေရးသားတင္ျပလုိက္ရပါသည္။
ႏိုင္ထြန္း(TGI)
