က်ြန္ေတာ္ေရးခဲ့ေသာ စာအုပ္ အေရအတြက္မွာ ယခုတစ္ရာ ျပည့္ပါၿပီ။ ပထမဆံုးစာအုပ္ျဖစ္ေသာ စကားေျပသေဘာတရား စကားေျပ အတတ္ပညာစာအုပ္ကို ၁၉၇၉ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလတြင္ ထုတ္ေဝခဲ့ သည္။ ယခုစာေရးသက္ႏွစ္ ၄၀ ျပည့္ ဖို႔ တစ္ႏွစ္အလိုျဖစ္ေသာ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္ ဩဂုတ္လတြင္ ထုတ္ေဝေသာ မင္းသုဝဏ္ဋီကာမွာ အုပ္တစ္ရာ ျပည့္ စာအုပ္ျဖစ္ပါသည္။
မည္သူေရးေသာ မည္သည့္စာ အုပ္တြင္မဆို မွတ္မွတ္ရရ ေျပာစရာ ေနာက္ကြယ္က အေၾကာင္းကေလး မ်ားရွိတတ္ေသာ သဘာဝႏွင့္အညီ ကြ်န္ေတာ့္စာအုပ္မ်ား၏ ေနာက္ ကြယ္တြင္လည္း ေျပာစရာအေၾကာင္း ကေလးမ်ားရွိပါသည္။ ယခုျပန္စဥ္း စားၾကည့္ေတာ့ ထိုေနာက္ကြယ္က အေၾကာင္းမ်ားသည္ စိတ္ဝင္စားစ ရာ၊ သတိျပဳဆင္ျခင္စရာ၊ သင္ခန္း စာယူစရာ စသည္ျဖင့္ အသြင္အမ်ိဳး မ်ိဳး ေဆာင္ေနသည္ကို သတိျပဳမိပါ သည္။ ေအးေအးေဆးေဆးျပန္စဥ္း စားၿပီး ေပၚလာသည့္ ေျပာစရာ ကေလးမ်ားကို ေျပာျပခ်င္ပါသည္။
ပထမဆံုးစာအုပ္က ကြ်န္ေတာ့္ အလုပ္ႏွင့္ ဆက္စပ္ေနသည္။ ကြ်န္ ေတာ္သည္ ၁၉၆၃ ခုႏွစ္တြင္ ရန္ ကုန္တကၠသိုလ္မွ ဝိဇၨာ (အေထြေထြ ဂုဏ္ထူး)ဘြဲ႕ရသည္။ ဥပစာတန္း ေအာင္ၿပီး ျမန္မာစာဂုဏ္ထူးတန္းကို ၂ ႏွစ္တက္ၿပီး ဘြဲ႕ရျခင္းျဖစ္သည္။ ဘြဲ႕ရၿပီး ပုသိမ္ေကာလိပ္ ျမန္မာစာ ဌာနမွာ နည္းျပအျဖစ္ စတင္အမႈ ထမ္းရသည္။ ပထမႏွစ္မွာ စကားေျပ သင္ရသည္။ ျပ႒ာန္းစာအုပ္မွာ ‘တကၠသိုလ္ျမန္မာစကားေျပေကာက္ ႏုတ္ခ်က္’ဆိုေသာ စာအုပ္ျဖစ္သည္။ ပထမႏွစ္ေက်ာင္းသားမ်ားကို စကား ေျပအေရးအသား ထိထိေရာက္ ေရာက္ သင္ၾကားႏိုင္ဖို႔ ရည္ရြယ္ၿပီး ထိုစာအုပ္ကို ျပဳစု ျပ႒ာန္းျခင္းျဖစ္ သည္။ ပုဂံေခတ္မွ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ အထိ ေကာင္းႏိုးရာရာ စကားေျပမ်ား ေကာက္ႏုတ္ျပ႒ာန္းထားသည္။ ရသ ေျမာက္ေသာ ဝတၱဳေကာက္ႏုတ္ခ်က္ မ်ား ဝတၱဳတိုမ်ား၊ အက္ေဆးမ်ား လည္း ပါသည္။ ဗဟုသုတပြားစရာ ေဆာင္းပါးမ်ားလည္း ပါသည္။ ထို စကားေျပမ်ား၏ အေရးအသားကို ေလ့လာဆန္းစစ္သင္ၾကားေပးျခင္း ျဖင့္ ေက်ာင္းသားမ်ား၏ စကားေျပ အေရးအသားစြမ္းရည္မ်ား တိုးတက္ လာေစရန္ ရည္ရြယ္ေၾကာင္းသိရသည္။
ကြ်န္ေတာ္သည္ ၁၉၆၅ ခုႏွစ္ ေလာက္ကစ၍ ပထမႏွစ္ပင္ရင္းျမန္မာစာအတန္းမ်ားတြင္ စကားေျပ သင္ၾကားပို႔ခ်ေပးခဲ့ပါသည္။ ပထမ ဆံုး ျမန္မာစာအေရးအသားျဖစ္ေသာ ရာဇကုမာရ္ေက်ာက္စာကစ၍ ရာဇာ ဓိရာဇ္အေရးေတာ္ပံုမွ ဗညားႏြဲ႕ ႏွင့္ ဗ်ည္းႏြဲ႕တို႔ စီးခ်င္းထိုးသည့္ အေၾကာင္း၊ ဦးဩဘာသ၏ ေဝႆ ႏၱရာ ဇာတ္ေတာ္ႀကီးမွ သားသမီးႏွင့္ ေကြကြင္းရေသာ မဒီၵေဒဝီ၏ မိခင္ ေသာက၊ ဦးလတ္၏ ေရႊျပည္စိုးဝတၱဳ မွ ဝတ္လံုေတာ္ရ ေမာင္ေသာင္းေဖ ႏွင့္ ဖခင္ဦးရာေက်ာ္အေၾကာင္း၊ ဦး ဖိုးက်ား၏ ကိုယ္ေတြ႕ဝတၱဳတစ္ပုဒ္ ျဖစ္ေသာ ‘မိတဆိုးရွင္ျပဳ’၊ ဆရာေဇာ္ ဂ်ီ၏ ‘စာအုပ္စင္ႏွင့္ ကြ်န္ေတာ္’၊ တကၠသိုလ္ေမာင္ေမာင္ႀကီး၏ ‘ႏိုင္ငံ ေတာ့္မ်က္ႏွာ’စသည္တို႔ျဖစ္ပါသည္။
ကြ်န္ေတာ္သင္သမွ်ကိုေက်ာင္း သားမ်ား စိတ္ဝင္စားၾကပါ၏။ သို႔ ေသာ္စာသင္ရင္း ကြ်န္ေတာ့္ကိုယ္ ကြ်န္ေတာ္ အားမလိုအားမရျဖစ္လာ သည္။ ‘ငါသူတို႔ကို စကားေျပသင္ေန တာလား၊ စကားေျပထဲက အေၾကာင္း အရာေတြ ေျပာျပေနတာလား’ဟု ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ေမးမိသည္။ အမွန္ ပါပဲ။ ကြ်န္ေတာ္က တပည့္မ်ားကို မိခင္ေသာကစကားေျပသင္ေသာ အခါ မဒီၵေဒဝီေသာကေရာက္ေနပံုကို လြမ္းစရာေကာင္းေအာင္ ဖြဲ႕ဖြဲ႕ႏြဲ႕ႏြဲ႕ ျပန္ေျပာျပျခင္းသာျဖစ္ပါသည္။ ဗညားႏြဲ႕ႏွင့္ ဗ်ည္းႏြဲ႕တို႔၏ စီးခ်င္း တိုက္ပြဲကို ေျပာျပရာတြင္လည္း ဆင္ တစ္ေကာင္စီ စီး၍ ရင္ဆိုင္တိုက္ၾက ပံုကို ျမင္ေယာင္လာေအာင္ အေသး စိတ္သ႐ုပ္ေဖာ္ၿပီး ေျပာျပျခင္းသာျဖစ္ ပါသည္။ စကားေျပထဲက အေၾကာင္း အရာေတြကို ထုတ္ေျပာျပ႐ံုႏွင့္ စကား ေျပသင္ၾကားရာ ေရာက္ပါရဲ႕လား။
ျပန္စဥ္းစားၾကည့္ေတာ့ ကြ်န္ ေတာ္၏ ေက်ာင္းသားဘဝတစ္ ေလွ်ာက္လံုးဆရာမ်ားက စကားေျပ ကို ဤပံုစံအတိုင္းပင္ သင္ခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း စဥ္းစားမိပါသည္။ စကား ေျပသင္ခ်ိန္ဆိုလွ်င္ စကားေျပကို တစ္ေယာက္တစ္လွည့္ဖတ္ခိုင္းသည္။ ၿပီးေတာ့ အဓိပၸာယ္ရွင္းျပသည္။ စာေမးပြဲေျဖေတာ့ စကားေျပထဲက ဘယ္အေၾကာင္းေျဖပါဟုေမးသည္။ အေၾကာင္းအရာကို ျပန္ေရးျပ႐ံုသာ ျဖစ္သည္။ ‘စကားေျပဆိုတာ လြယ္ပါ တယ္။ ကိုယ့္ဟာကိုယ္ဖတ္ထားၾက ေပါ့ကြာ’ဟူေသာ စကားမ်ိဳးကိုပင္ အခ်ိဳ႕ဆရာမ်ားထံမွ ၾကားရတတ္ သည္။ စကားေျပသင္သည္ဆို သည္ မွာ စကားေျပထဲက အေၾကာင္းအရာကို မွတ္မိေအာင္ သင္ျခင္းသာျဖစ္သည္။
ကြ်န္ေတာ္က ကဗ်ာသင္ပံုႏွင့္ စကားေျပသင္ပံုကို ယွဥ္ၾကည့္မိ သည္။ ကဗ်ာသင္ပံုက စိုစိုျပည္ျပည္ရွိ သည္။ ကဗ်ာ့အဓိပၸာယ္ကို ရွင္းျပၿပီး ေနာက္ အသံုးအႏႈန္းေတြ၊ အလကၤာ ေတြကို ဆရာက ဖြင့္ဆိုရွင္းျပသည္။ ထိုအသံုးအႏႈန္းေတြ၊ အလကၤာ ေတြေၾကာင့္ ကဗ်ာက ဘယ္လို ႏွစ္သက္စရာေကာင္းလာေၾကာင္း၊ ဘယ္လိုအရသာေပၚလာေၾကာင္း သိုင္းသိုင္းဝိုင္းဝိုင္း ေျပာျပသည္။ သို႔ဆိုလွ်င္ စကားေျပသင္လွ်င္လည္း ကဗ်ာသင္သလိုပင္ စကားအသံုး အ ႏႈန္းေတြက ဘယ္လိုေကာင္းသည္။ ဝါက်ဖြဲ႕ပံုေတြက ဘယ္လိုေကာင္း သည္၊ စကားအခ်ိတ္အဆက္က ဘယ္လို ထိမိသည္ စသည့္ စကားေျပ အေရးအသား နည္းနာမ်ားကို သံုး သပ္ၿပီး မသင္ၾကားႏိုင္ဘူးလား။ ဤ သို႔စကားေျပအေရးအသားကို သံုး သပ္သင္ၾကားလွ်င္ ေက်ာင္းသားမ်ား အတြက္လည္း မ်ားစြာအက်ိဳးရွိမည္။ အေရးအသားႏွင့္ ပတ္သက္၍ နည္း ယူစရာေတြရမည္။
စကားေျပေရးနည္းဖြဲ႕နည္းမ်ား ကို စနစ္တက်ေလ့လာဆန္းစစ္ျပ ေသာ စာအုပ္မ်ိဳးကို ေလ့လာခ်င္ သည့္အတြက္ စာၾကည့္တိုက္ ေတြ မွာ လိုက္ရွာသည္။ အံ့ဩစရာေကာင္း သည္မွာ ကဗ်ာေရး နည္းဖြဲ႕နည္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ကဗ်ာဗႏၶသာရက်မ္း၊ ကဗ်ာသာရတÄသၿဂႋဳဟ္က်မ္း၊ ကဝိ ဟာရတီက်မ္းစသည့္ က်မ္းႀကီးမ်ား ကစ၍ ကဗ်ာဖြဲ႕နည္းက်မ္း အမ်ား အျပားရွိေသာ္လည္း စကားေျပေရး နည္းဖြဲ႕နည္းက်မ္းဟူ၍ တစ္ေစာင္ တစ္ဖြဲ႕မွ် မေတြ႕ရျခင္းျဖစ္သည္။
စာတစ္ေစာင္ေပတစ္ဖြဲ႕ မေရး ခဲ့ေသာ္လည္း စာအေရးအသားအ ေၾကာင္း လမ္းၫႊန္သည့္ စာမ်ားကို ေတာ့ အတန္အသင့္ေတြ႕ရသည့္ အတြက္ ဂ႐ုတစိုက္ေလ့လာျဖစ္ခဲ့ပါ သည္။ ပီမိုးနင္း၏ ‘ေငြကေလာင္ က်မ္း’ေခၚ စာေရးနည္း လမ္းၫႊန္ စာအုပ္မွ လမ္းၫႊန္ခ်က္မ်ား၊ စာေရး ျခင္းသည္ စိတ္ကို ေရးျခင္းျဖစ္သည္ ဟူေသာ အဆိုအမိန္႔၊ သိပၸံေမာင္ဝ ႏွင့္ အျခားကေလာင္ရွင္မ်ား ေဆြး ေႏြးၾကေသာ ဝါက်တို ဝါက်ရွည္ ျပႆနာ၊ ေရႊဥေဒါင္း၏ တစ္သက္ တာမွတ္တမ္းႏွင့္ အေတြးအေခၚမ်ား မွ စာအေရးအသားလမ္းၫႊန္ခ်က္ မ်ား၊ ေမာင္ထင္၏ ‘စာေရးလိုေသာ္’၊ ‘စာေရးဆရာျဖစ္လိုေသာ္’ေဆာင္းပါး မ်ား စသည္တို႔ကို ေလ့လာရပါသည္။ ေက်ာင္းသားမ်ားကို စကားေျပသင္ ၾကားရာတြင္ ဆရာႀကီးမ်ား လမ္းၫႊန္ ထားသည့္ သေဘာတရားနည္းနာ မ်ားကို ကိုးကား၍ သင္ၾကားေသာ အခါ သူတို႔ပို၍ စိတ္ဝင္စားလာသည္ ကို ေတြ႕ရပါသည္။
စကားေျပသင္ၾကားေရးအ တြက္ မြမ္းမံသင္တန္းျပဳလုပ္ရာတြင္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ကို ဆရာေဇာ္ဂ်ီလမ္း ၫႊန္ထားေသာ စာအုပ္တစ္အုပ္မွာ C-Book ႏွင့္ R.P Warren တို႔ ၂ ဦးျပဳစုေသာ Fundamentalsof Good Writing ဆိုေသာစာအုပ္ျဖစ္ ပါသည္။ စာအေရးအသားေကာင္း ၏။ အေျခခံမ်ားကို သာဓကမ်ားႏွင့္ တကြ ၫႊန္ျပထားျခင္းျဖစ္သည္။ ဆရာေဇာ္ဂ်ီလမ္းၫႊန္သည့္အတိုင္း ထိုစာအုပ္ကို ရန္ကုန္တကၠသိုလ္စာ ၾကည့္တိုက္မွ အႀကိမ္ႀကိမ္ငွား၍ ၿပီး ေအာင္ ေလ့လာခဲ့ပါသည္။ အလား တူ အျခားစာအုပ္မ်ားလည္း ေလ့လာ ခဲ့ပါသည္။ ထိုအခါ စကားေျပအေရး အသားႏွင့္ပတ္သက္၍ မ်က္စိပြင့္ သြားပါသည္။ စကားအသံုးအႏႈန္း၊ ဝါက်၊ စာပိုဒ္၊ စာတစ္ပုဒ္လံုးဟူ၍ အဆင့္ဆင့္ စနစ္တက်ေလ့လာပံု မ်ား၊ စကားေျပေရးဟန္၊ စကားေျပ ေကာင္းလကၡဏာမ်ား စသည္တို႔ကို သာဓကမ်ားျဖင့္ ရွင္းျပထားပံုမွာ အလြန္ေကာင္းမြန္ပါသည္။ တစ္ဖက္ တြင္ ထိုသေဘာတရားနည္းနာမ်ား ကို ဖတ္႐ႈေလ့လာသည္။ တစ္ဖက္ တြင္ စကားေျပသင္ၾကားပို႔ခ်ခဲ့ပါ သည္။ အေၾကာင္းအရာသက္သက္ကို ျပန္ေျပာျပ႐ံုသက္သက္မဟုတ္ဘဲ အေရးအဖြဲ႕နည္းနာမ်ားႏွင့္ ယွဥ္ဟပ္ ၍ ေလ့လာသင္ၾကားေပးခဲ့ပါသည္။
ထိုမွတစ္ဆင့္ စိတ္ကူးေပၚလာ သည္မွာ စကားေျပသေဘာတရား နည္းနာကို ေဖာ္ထုတ္ျပေသာ စာ အုပ္တစ္အုပ္ကို ကိုယ္တိုင္ေရးသား ျပဳစုၾကည့္ရန္ျဖစ္သည္။ ၁၉၆၅ ခုႏွစ္ ေလာက္ကစ၍ စကားေျပသေဘာ တရားနည္းနာဆိုင္ရာစာအုပ္မ်ားကို ရွာေဖြေလ့လာခဲ့သည္မွာ ဆယ္ႏွစ္ ေလာက္ရွိသြားပါၿပီ။ ျမန္မာစာေပ ပညာရွင္မ်ား၊ တိုင္းျခားစာေပပညာ ရွင္မ်ား ၫႊန္ျပေသာ သေဘာတရား နည္းနာမ်ားကို ကိုးကား၍ ၁၉၇၆ ခုႏွစ္တြင္ စာအုပ္ကို စေရးပါသည္။ စာအုပ္ အမည္ကို ‘စကားေျပသေဘာ တရား စကားေျပအတတ္ပညာ’ဟု ေပးလိုက္ပါသည္။
အခန္း ၁၀ ခန္းခြဲၿပီး ေကာင္း ႏိုးရာရာ စကားေျပသာဓကအကိုး အကားမ်ားျဖင့္ ေရးသားျပဳစုရာ ၁၉၇၆ ခုႏွစ္တြင္ ၿပီးစီးသြားပါသည္။ ဖူးစကက္အရြယ္လက္ႏွိပ္စက္စာ မ်က္ႏွာ ၃၀ဝ ေက်ာ္ရွိပါသည္။ ထို စာမူကို စာေရးဆရာမ်ားျဖစ္ေသာ ဆရာမင္းေက်ာ္ႏွင့္ ကိုတင္မိုးကိုျပ ၾကည့္ရာ ဆရာတို႔က သေဘာက် သြားသည္။ ကိုတင္မိုးက ‘ခင္ဗ်ား စာအုပ္ကို ထုတ္ေဝသူ ရွာေပးမယ္’ ဟု ေျပာၿပီး ထိုစဥ္က နာမည္ရေန ေသာ ‘ခ်င္းတြင္း’စာအုပ္တိုက္ကို အပ္ေပးသည္။ တစ္ႏွစ္ေက်ာ္သည္ အထိ အက်ိဳးအေၾကာင္း မသိရ၍ သြားေမးၾကည့္ေတာ့ ပံုႏွိပ္ထုတ္ေဝ ဖို႔ အစီအစဥ္မရွိေသးပါ’ဟု ေျပာၿပီး စာမူကို ျပန္ေပးလိုက္သည္။ ကြ်န္ ေတာ္ေတာ္ေတာ္အားငယ္သြားပါ သည္။ စာအုပ္တစ္အုပ္ ပံုႏွိပ္ထုတ္ ေဝဖို႔ မလြယ္ပံုကိုလည္း သေဘာ ေပါက္သြားသည္။ တစ္ေန႔တြင္ ရန္ ကုန္ဝိဇၨာႏွင့္ သိပၸံတကၠသိုလ္၊ ျမန္မာ စာဌာနမွဴး ဆရာဦးျမင့္ၾကည္ကို ျပ ၾကည့္ရာ ဆရာက စာအုပ္ကို ျမန္မာ စာအသင္းက ထုတ္ေပးမည္ဟု စိတ္ ထက္သန္စြာေျပာသည္။ သို႔ျဖင့္ ျမန္ မာစာအသင္းက ထုတ္ေဝရန္ ဆံုး ျဖတ္ၿပီး ထိုစဥ္က ထံုးစံအတိုင္း စိစစ္ ေရးအဖြဲ႕အဆင့္ဆင့္သို႔ တင္ၿပီးေနာက္ ပံုႏွိပ္ထုတ္ေဝသည့္အဆင့္သို႔ ေအာင္ ေအာင္ျမင္ျမင္ေရာက္ခဲ့ပါသည္။
စာအုပ္ထြက္လာေသာအခါ ဆရာမ်ားက အားေပးစကားေျပာၾက သည္။ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္အခ်ိဳ႕က ဝမ္းသာစကားဆိုၾကသည္။ မလိုမလား ေျပာေသာ အေပါင္းအသင္းမ်ားလည္း ရွိပါသည္။ ဆရာေဇာ္ဂ်ီႏွင့္ ဆရာမင္း သုဝဏ္က ‘တို႔မလုပ္ျဖစ္တာ သူလုပ္ တာပဲ’ဟု မွတ္ခ်က္ခ်ေၾကာင္း ဦးထြန္း ျမင့္ (တကၠသိုလ္မင္းေမာ္) က ေျပာျပ ၍သိရသည္။ ဆရာတိုက္စိုးက ‘ခင္ဗ်ားစာအုပ္ေကာင္းတယ္။ ေနာက္ တစ္အုပ္ေရးဦးဗ်’ဟု ေျပာသည္။ ဆရာတက္တိုးက ‘မင္းစာအုပ္ေကာင္း တယ္ကြ’ဟု ႐ိုး႐ိုးပင္ေျပာသည္။ ကြ်န္ေတာ့္အတြက္ ေရွ႕ဆက္ေရးျဖစ္ ေအာင္ တြန္းအားေပးေသာစကား မ်ားျဖစ္ပါသည္။
ေမာင္ခင္မင္ (ဓႏုျဖဴ)
