ဟိုး…လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၆ဝ ေလာက္က ဗဟန္းၿမိဳ႕နယ္အ တြင္းမွာရွိတဲ့ ‘ဇီဝိတဒါန’သံဃာ့ေဆး ႐ုံအနီးကေန ျဖတ္ၿပီး ကန္ေတာ္ႀကီး ဘက္ကို ဘတ္စကားစီးသြားခဲ့ဖူးသူ တုိင္း ဘတ္စကားစပယ္ယာရဲ႕ ‘ေရ ခဲဆုိင္ပါသလား’ဆိုတဲ့ ေအာ္ဟစ္ သတိေပးသံကို ၾကားဖူးခဲ့ၾကပါလိမ့္ မယ္။ ‘ေရခဲဆုိင္’ဆိုတာ သံဃာ့ေဆး ႐ုံနဲ႔ ေရတာရွည္လမ္းေဟာင္းၾကားက ဘတ္စကားမွတ္တုိင္ရဲ႕ နာမည္ျဖစ္ပါ တယ္။ ‘ေရခဲဆုိင္’ဆိုလုိ႔ေရခဲေရာင္းတဲ့ဆုိင္မ်ားရွိမလားလို႔ေတာ့ မထင္နဲ႔။ ေရခဲဆုိင္နဲ႔တူတဲ့ လမ္းေဘးေသာက္ ေရအိုးစင္ေတာင္ ေတြ႕ရမွာ မဟုတ္ ဘူး။
ဘတ္စကားမွတ္တုိင္နဲ႔ မ်က္ႏွာ ခ်င္းဆုိင္ လမ္းတစ္ဖက္က ကုန္းျမင့္ ကေလးေပၚမွာ ကိုလိုနီေခတ္လက္ ရာ ခန္႔ညားတဲ့ အေဆာက္အအံုတစ္ ခုကို ေတြ႕ရမယ္။ အဲသဟာကေတာ့ ယဥ္ေက်းမႈဝန္ႀကီးဌာနလက္ေအာက္ ခံ ႏုိင္ငံေတာ္ပန္းခ်ီပန္းပုအႏုပညာ ေက်ာင္းႀကီးပါပဲ။ ပန္းခ်ီပန္းပု ေက်ာင္းလို႔ ေခၚတဲ့သူက ေခၚၿပီး ‘ေရခဲဆုိင္ေက်ာင္း’လို႔ ေခၚတဲ့သူမ်ား ပါတယ္။
ေရခဲဆုိင္ေက်ာင္းကို မူလတန္း ေအာင္ရင္ တက္ခြင့္ရွိၿပီး အရည္ အခ်င္းစစ္ စာေမးပြဲေတာ့ဝင္ရတယ္။ စာေမးပြဲေအာင္လို႔ ၃ ႏွစ္ သင္တန္း တက္ခြင့္ရတဲ့အခါ အစိုးရေထာက္ပံ့ ေၾကး (စတုိင္ပင္) ရပါတယ္။ ၁၉၆ဝ ျပည့္ႏွစ္ေလာက္က ေက်ာင္းသားတစ္ ေယာက္ရတဲ့ ေထာက္ပံ့ေၾကးဟာ ျမန္ မာက်ပ္ေငြ ၂၅က်ပ္ပါ။ အခုေခတ္ေငြ ေၾကးတန္ဖိုးနဲ႔ဆုိရင္ က်ပ္ေငြ ႏွစ္ ေသာင္းခဲြေလာက္ရွိတာပ။
ကြၽန္ေတာ္တို႔နဲ႔ အိမ္နီးခ်င္း (အစ္ကိုႀကီး လိုခင္တဲ့) ကိုမိုးညိဳဟာ အဲသည္ေက်ာင္းမွာတက္လို႔ ပန္းခ်ီ ပညာဆည္းပူးပါတယ္။ သူန႔ဲေက်ာင္း ေနဖက္ထဲမွာ ေနာင္တစ္ခ်ိန္ေအာင္ ျမင္ေက်ာ္ၾကားလာမယ့္ ပန္းခ်ီဆရာ ‘ဝသုန္’ (ကြယ္လြန္)တို႔ ယေန႔သက္ရွိ ထင္ရွားရွိေနေသးတဲ့ ပန္းခ်ီဆရာ ‘ေမာင္ဒီ’တို႔ ပါရွိပါတယ္။ အဲသည္ တုန္းက ပန္းခ်ီပန္းပုေက်ာင္းသားေတြ ဟာ အိမ္ကေန ထမင္းခ်ဳိင့္ေတြနဲ႔ လာၾကၿပီး ေက်ာင္းက ထမင္းစားခ်ိန္ ေပးေတာ့ စုေဝးၿပီး စားေသာက္တတ္ ၾကပါသတဲ့။ ေနာင္တစ္ခ်ိန္ သူေဌး ျဖစ္သြားတဲ့ ပန္းခ်ီေက်ာင္းသားတစ္ ေယာက္ဆုိရင္ ဆင္းရဲလြန္းလို႔ သတၱဳ ခ်ဳိင့္ကေလးေတာင္ မဆဲြႏုိင္ဘဲ ထ မင္းကို သတင္းစာစကၠဴနဲ႔ ထုပ္ယူလာ ရသတဲ့။ ထမင္းထဲမွာ ေျမပဲေၾကာ္ ကေလးတစ္ဆုပ္ေလာက္သာ ထည့္ ထားသတဲ့။ အဲသလို ဆင္းရဲႏြမ္းပါးတဲ့ ၾကားက ပါရမီပါလာေတာ့ ေနာင္ႏွစ္ ေပါင္း ၃ဝ ေလာက္ၾကာလာတဲ့အခါ ေငြရႊင္တဲ့ ထိတ္ထိတ္ႀကဲ ပန္းခ်ီဆရာ ႀကီးျဖစ္လာပါေရာ။
ကိုမိုးညိဳရဲ႕ မိသားစုက စားႏုိင္ ေသာက္ႏုိင္႐ုံအဆင့္ ဝန္ထမ္းေတြပါ။ ကိုမိုးညိဳလည္း ျခစ္ျခစ္ျခဳတ္ျခဳတ္နဲ႔ ပန္းခ်ီေက်ာင္းတက္ရတာပါပဲ။ ပံုဆဲြ စကၠဴ၊ စုတ္တံ၊ ပန္းခ်ီေဆး စတာေတြ ကို ေက်ာင္းက ထုတ္ေပးေပမယ့္ ‘ဆင့္ပါးစပ္ ႏွမ္းပက္’ဆိုေတာ့ အျပင္ က ဝယ္ရတာမ်ားပါတယ္။ ဝါသနာ ကို တန္ဖိုးထားၿပီး အႏုပညာခြန္အား ႀကီးမားတဲ့ဆရာေတြရဲ႕ ၾသဝါဒကို ခံ ယူၾကရတဲ့အခါ ကိုမိုးညိဳတို႔ေခတ္က လူငယ္ပန္းခ်ီဆရာေတြဟာ ေငြ မမက္တဲ့ အႏုပညာရွင္စစ္စစ္ေတြ ျဖစ္လာခဲ့ၾကပါတယ္။
ေငြမမက္ဘူးဆိုေပတဲ့ ဘယ္သူ မဆုိ ေငြရွာၾကရပါတယ္။ (ကြၽန္ေတာ္ တို႔ ငယ္ငယ္) အဲသည္ေခတ္က အႏု ပညာသမားမ်ားဟာ အခုေခတ္အႏု ပညာသမားမ်ားေလာက္ လူပါးမဝ ၾကတာေတာ့ အမွန္ပဲ။ လူပါးမဝၾက ဘူးလို႔ သံုးႏႈန္းတာကို ရင့္သီးတယ္ ေတာ့ မထင္ၾကပါနဲ႔။ အခုေခတ္မွာ လို ေငြေၾကးကို အမဲလုိက္သလို မလိုက္ၾကတာကို ေျပာတာပါ။ အဲ သည္ေခတ္က အႏုပညာသမားဟာ ‘အႏုပညာ’ကိုပဲ ပဓာနထားတယ္။ ေငြေၾကးက မိုင္နာပဲ။ ဒါကို တခ်ဳိ႕က ‘အႏုပညာသည္ အႏုပညာအတြက္’ Art for art’s sake ဆုိၿပီး လံုးခ်ၾက တာပါ။ ကြၽန္ေတာ္ယံုၾကည္တာက ေတာ့ အႏုပညာဟာ ဘာအတြက္မွ မဟုတ္ဘူး။ ဘာေၾကာင့္ဆုိ အႏုပ ညာကိုယ္တုိင္က ဘာမွမဟုတ္တဲ့ စိတၱဇနာမ္ျဖစ္ေနလို႔ပဲ။ အႏုပညာ လက္ရာ ပန္းခ်ီကားတစ္ခ်ပ္ကို ဘူးလံုးနားမထြင္း ဘာမွနားမလည္တဲ့ ဆိုက္ကားသမားတစ္ေယာက္ဆီမွာ ေငြတစ္ေထာင္နဲ႔ သြားေရာင္းၾကည့္ ပါလား။
“မင့္ ..စကၠဴစုတ္ကို ငါက ဘာလုပ္ရမွာလဲ။ ေငြတစ္ေထာင္ဆုိ ရင္ ဘီအီးကို အလဲအကြဲ ဖင္ေထာင္ မူးေအာင္ ေသာက္လို႔ရသကြ”လို႔ စူစူ စြာစြာနဲ႔ ေငါက္လႊတ္မွာ ေသခ်ာ တယ္။ သို႔ေပမဲ့ အႏုပညာနားလည္ ခံစားတတ္သူတစ္ေယာက္ကေတာ့ အဲသည္စကၠဴစုတ္ကို ေငြတစ္သိန္း ေပးဖို႔ ဝန္ေလးမွာ မဟုတ္ပါဘူး။
ကြၽန္ေတာ့္တို႔ စိတ္ထင္ အဲသည္ ေခတ္က အႏုပညာကို တန္ဖိုးထားတဲ့ အႏုပညာသမားေတြဟာ အခုေခတ္ ထက္ပုိၿပီးမ်ားတယ္။ အႏုပညာရဲ႕ တန္ဖိုးကို အမႊမ္းတင္တဲ့ ဝတၱဳေတြ လည္း ထြက္တယ္။ ဥပမာ (သြား ေလသူ) လင္းယုန္နီ ျမန္မာျပန္တဲ့ ‘စံျပမယ္’ဆုိတဲ့ ဝတၱဳဟာ အႏုပညာ ကို ဦးခုိက္တဲ့ ပန္းခ်ီဆရာတစ္ေယာက္ နဲ႔ ပန္းခ်ီဆရာအတြက္ ပါရမီျဖည့္ ေပးတဲ့ ေမာ္ဒယ္လ္မကေလးတစ္ ေယာက္အေၾကာင္းေရးထားတာ။ ကြၽန္ေတာ္သိပ္ႀကိဳက္ခဲ့တဲ့ ဝတၱဳေပါ့။ မူရင္းစာေရးဆရာကိုေတာ့ ေမ့သြား ၿပီ။ မူရင္းအဂၤလိပ္ဝတၱဳရဲ႕ နာမည္ကPortrait of Jenny တဲ့။ အဲသည္ တုန္းက (၁၉၅ဝ ျပည့္ႏွစ္တစ္ဝိုက္မွာ) အဂၤလန္က ပန္းခ်ီဆရာေတြလည္း မဲြၾကတဲ့အေၾကာင္း အထက္ပါစာအုပ္ မွာ ဖတ္္ရပါတယ္။ မဲြေပမယ့္ မာန ေတာ့ ႀကီးၾကရဲ႕ဗ်။ ျမန္မာပန္းခ်ီ ဆရာေတြလည္း ဘယ္လိုက ဘယ္လို မာနႀကီးတဲ့ ေရာဂါကူးစက္ခံရသလဲ မသိဘူး။ ဆင္းရဲေပမယ့္ အႏုပညာ မာနကေတာ့ မိုးေပၚထိေရာက္ေန ၾကတာပဲ။ ပန္းခ်ီဆရာမွ မဟုတ္ဘူး။ အႏုပညာရွင္မွန္ရင္ အႏုပညာ မာန ႀကီးေတြ တစ္ခဲြသားနဲ႔ဗ်။ စာေရး ဆရာႀကီး ေအာင္လင္း (ကြယ္လြန္) ရဲ႕ နာမည္ေက်ာ္ ‘အ႐ိုင္းစပယ္’ ဝတၱဳ ထဲက ဂီတအႏုပညာရွင္ ‘ဘခက္’ကို ၾကည့္။ ႀကီးလုိက္တဲ့ မာနက ေၾကာက္ စရာႀကီးဗ်ာ။ ဂီတၿပိဳင္ပြဲမွာ ဆုမရလို႔ စင္ျမင့္ေပၚတက္ၿပီး သူ႕တေယာ သူ ျပန္႐ုိက္ခ်ဳိးပစ္သဗ်။ ခုေခတ္ ျမန္မာ အိုက္ေဒါၿပိဳင္ပြဲဝင္ေတြ ဆုမရရင္ စင္ေပၚကေန ကြၽမ္းထိုးခ်ရဲသလား ဗ်ာ။ ေအာ္ …တစ္မ်ဳိးမထင္ပါနဲ႔ ေခတ္ေဟာင္းက အႏုပညာသမား ေတြ မာနႀကီးပံုကို ေျပာျပတာပါ။ ေခတ္ေဟာင္းနဲ႔ ေခတ္သစ္ ဘယ္တူ မလဲ … ေနာ့။
ကြၽန္ေတာ္တို႔ အိမ္နီးခ်င္း ပန္း ခ်ီဆရာ’ကိုမိုးညိဳ’ကလည္း မာနခဲပဲဗ်။ သူန႔ဲအတူ ေက်ာင္းဆင္းဖက္ေတြက စာနယ္ဇင္းသ႐ုပ္ေဖာ္ပန္းခ်ီဆရာ Illustrator ဘဝကို ခံယူဖို႔ စာနယ္ ဇင္းေလာကထဲကို ‘ေျခသုတ္ပုဆိုး ေျမြစြယ္က်ဳိး’လို ဘဝမ်ဳိးနဲ႔ ဝင္ေရာက္ သြားၾကတယ္။ အႏုပညာေၾကး တစ္ ပဲေျခာက္ျပားပဲ ရတဲ့ဘဝပါ။ ေမာက္ မာဘဝင္ကိုင္တဲ့ ထုတ္ေဝသူ၊ အယ္ ဒီတာေတြကို ဦးက်ဳိးခယၾကရပါတယ္။ (ေနာင္တစ္ခ်ိန္ အဲသည္ပန္းခ်ီဆရာ ေတြ ေအာင္ျမင္လာၾကတဲ့အခါ ေမာက္မာဘဝင္ကိုင္တဲ့ ထုတ္ေဝသူ အယ္ဒီတာေတြက ပန္းခ်ီဆရာေတြ ေရွ႕ေမွာက္မွာ ဒူးေထာက္ခစားၾကရ ပါေတာ့တယ္။
ေအာ္ …အႏုပညာ ေလာကရဲ႕ သံသရာဝဋ္ဆင္းရဲႀကီးပါ ကလား …ဟဲ့။)တိုတုိေျပာရရင္ ေတာ့ စာနယ္ဇင္းေလာက မဖြံ႕ၿဖိဳး တဲ့ အဲသည္ကာလတုန္းက စာနယ္ ဇင္းသ႐ုပ္ေဖာ္ပန္းခ်ီဆရာေတြ ငတ္ ျပတ္ဆင္းရဲခဲ့ၾကတာ အမွန္ပဲဗ်။ သည္ေခတ္မေတာ့ ကားတဝီဝီစီး ေနတဲ့ ပန္းခ်ီဆရာေတြရွိေနၾကပါၿပီ။
ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕ ပန္းခ်ီဆရာ ႀကီးကိုမိုးညိဳကေတာ့ တကယ့္မာနရွင္ ပဲ။ စာနယ္ဇင္းေလာကထဲကိုလည္း ေအာက္က်ဳိ႕မဝင္ဘူး။ စီးပြားေရး ပန္းခ်ီေခၚတဲ့ ေၾကာ္ျငာ၊ ဆုိင္းဘုတ္၊ ဒီဇုိင္းအလုပ္ေတြလည္း မလုပ္ဘူး။ ပံုတူလာအပ္လည္း လက္မခံဘူး။
တစ္ေန႔ေတာ့ ကြၽန္ေတာ္သူတို႔ အိမ္ေရာက္သြားတယ္။ ပန္းခ်ီဆရာ တို႔ လင္မယား ရႊံ႕ေစးေတြကိုေလာက္ စာလံုးလံုးေနၾကသဗ်။ ေလာက္စာ လံုးလံုးၿပီး ေရာင္းစားေနၾကသတဲ့။
“ဒါဟာ …အႏုပညာလုပ္ ငန္းပဲကြ”လို႔ သူက မိန္႔ၾကားတယ္။ ဆက္ၿပီး ေဟာျမြက္ေတာ္မူျပန္တယ္။
“ဒါဟာ အေျခခံပန္းပုအႏုပညာ ပဲကြ။ မွတ္ထား”
ၾကဴးႏွစ္
